To tylko ZMĘCZENIE... A może choroba?
Jeśli grałeś całą noc, efekt zrozumiały. Jeśli jednak nie... Wiele osób, wbrew faktom, problemy ze zdrowiem tłumaczy zwykłym zmęczeniem marwho, https://www.flickr.com/photos/marwho/, (CC BY 2.0)
To tylko ZMĘCZENIE... A może choroba?
Solidny odpoczynek nie pomaga, uczucie znużenia jest niewspółmierne do zadań, a w dodatku towarzyszą mu również inne niepokojące sygnały od organizmu? Warto zastanowić się nad wizytą u lekarza.
Zmęczony wiosną? Przecież po zimie wszyscy tak mają. Latem? Oj, wciąż nie doszedłem do siebie. Jesienią? Te deszcze mnie wykańczają. Zimą? No, przecież wiadomo. Wiele osób tak sobie tłumaczy gorsze samopoczucie, a tymczasem...
To nie musi być zespół chronicznego zmęczenia, chociaż go samodzielnie nie wykluczysz, ani zapewne nie pokonasz.
Każdy z nas miewa gorsze dni, ale utrzymującego się znużenia nie da się wyjaśnić tylko pogodą. Często to pierwszy (i jedyny objaw) toczącego się w organizmie problemu zdrowotnego. Bywa poważny, nawet bardzo, jak stwardnienie rozsiane (czasem rozpoznawane początkowo jako depresja) czy chłoniak.
Zarazem: nie panikuj i nie zakładaj najgorszego, zwłaszcza po imprezie i zarwanej nocy. Przeanalizuj sytuację. Jeśli twoje przemęczenie nie ma uzasadnienia, możliwe, że to na przykład może być zwykła niedokrwistość z niedoboru żelaza.
Anemia, cukrzyca czy choroby wątroby to tylko niektórzy sprawcy gorszego samopoczucia. Zwykle staranny wywiad i podstawowe badania laboratoryjne i obrazowe pozwalają lekarzowi wskazać przyczynę lub dalszy kierunek diagnostyki.
Pamiętaj, że objawy towarzyszące zmęczeniu często są najcenniejszą wskazówką, co to powodu problemów. Oto charakterystyczne przykłady.
Nadmierne, nieuzasadnione pragnienie może być objawem cukrzycy Shutterstock
Zmęczenie i nadmierne pragnienie
Jeśli czujesz się ogólnie wyczerpany, nienaturalnie zmęczony, a przy okazji częściej oddajesz mocz, wciąż chce ci się pić, masz spory apetyt, ale i tak tracisz na wadze, możesz mieć cukrzycę. To znaczy, że twoja trzustka produkuje za mało insuliny (hormon odpowiedzialny za transport cukru do komórek), lub komórki stały się na nią oporne (wszystko o insulinooporności).
Dołącz do Zdrowia na Facebooku!
A jeśli to cukrzyca?
Nie spodziewaj się zaraz, że czekają cię systematyczne zastrzyki z insuliny. Cukrzyca typu II, która najczęściej pojawia u osób dorosłych, zwykle wymaga jedynie zmiany diety, ewentualnie leków doustnych.
Jeśli podejrzewasz, że możesz mieć cukrzycę, poproś lekarza pierwszego kontaktu, by skierował cię na badania określające poziom glukozy we krwi. Taka kontrola przyda się każdemu. Jeden nieprawidłowy wynik nie rozstrzyga jeszcze sprawy, ale wymaga konsultacji ze specjalistą diabetologiem, który zajmuje się leczeniem cukrzycy.
Cukrzyca: wszystko na temat choroby, jej odmian, objawów i leczenia
Krążą mity o cukrzycy. Oto fakty
Zobacz:
Nienaturalna bladość, kołatania serca, zmęczenie: to może być anemia Shutterstock
Zmęczenie i nienaturalna bladość
Gorsza forma połączona z nienaturalnie jasnym odcieniem skóry, a także zbyt jasną wewnętrzną częścią dolnej powieki, dziąseł, jest typowa dla niedokrwistości, inaczej anemii. Trzeba ją leczyć. Powstaje, gdy poziom transportującej tlen hemoglobiny we krwi spada poniżej normy i organizm jest niedotleniony. Inne objawy anemii to bóle w klatce piersiowej, płytki oddech, kołatanie serca, zimne dłonie i stopy.
Anemia: rozpoznanie
Niedokrwistość lekarz pierwszego kontaktu stwierdza na podstawie ogólnego badania krwi i kontroli stężenia żelaza w surowicy (niedobór tego pierwiastka to najczęstsza przyczyna choroby). U kobiet anemia bywa skutkiem zbyt obfitych miesiączek, dlatego wskazana jest również kontrola ginekologiczna.
Anemia do tablicy: wszystko, co warto o niej wiedzieć
Test sprawdzający wiedzę o anemii
Zobacz:
Przewlekły smutek i towarzyszące mu zmęczenie, zwłaszcza rano, może oznaczać depresję Shutterstock
Przygnębienie i zmęczenie
Zmęczenie i zły nastrój często chodzą w parze. To nic nadzwyczajnego. Niełatwo o dobry humor, gdy jesteś obolały i marzysz wyłącznie o urlopie, a przynajmniej popołudniowej drzemce. Jeśli jednak znużenie utrzymuje się tygodniami, izolujesz się od ludzi, nie masz ochoty się bawić, źle śpisz, tracisz na wadze lub tyjesz, bo czekoladą walczysz ze stresem, a codzienne czynności przestają cię interesować, czas szukać pomocy. To może być depresja, choroba zagrażająca życiu.
Depresja: co robić?
Trzeba odwiedzić psychologa lub psychiatrę. Czasem pomaga sama rozmowa, bywa jednak, że potrzebna jest psychoterapia lub leki antydepresyjne. Nowoczesne środki przeciw depresji nie uzależniają, wywołują niewiele skutków ubocznych, a pomagają już po paru tygodniach znowu cieszyć się życiem i nabrać dystansu wobec porażek.
6 sposobów, by pozbyć się stresu w kwadrans lub szybciej
Psychoterapeuta: na pewno wiesz, jak będzie cię leczył?
Prozac i następcy: jak zmienili świat
Zobacz:
Problemy z drogami moczowymi niejednokrotnie objawiają się nadmiernym zmęczeniem Shutterstock
Zmęczenie i problemy przy oddawaniu moczu
Gdy chorują nerki, cały organizm jest w gorszym stanie. Odpowiadają one przecież za oczyszczanie krwi z toksyn. Jeśli te bezkarnie gromadzą się, dochodzi do zakłócenia pracy wielu narządów. Zmęczenie, osłabienie, apatia, czasem również bóle głowy, obrzęki rąk lub twarzy a nawet wymioty, mogą być sygnałem problemów urologicznych.
Drogi moczowe: niepokojące sygnały
Objawy bardziej charakterystyczne dla problemów z drogami moczowymi to ból pleców, problemy z oddawaniem moczu, pieczenie okolic cewki moczowej. Uwaga! Konieczność wstawania w nocy do toalety nie musi oznaczać kłopotów z prostatą i nie jest dolegliwością wyłącznie męską. Tak dokucza też chory pęcherz moczowy, a ten, nieleczony, sprzyja chorobom nerek.
Jeśli masz takie objawy, porozmawiaj z lekarzem pierwszego kontaktu, zrób badanie moczu. Możliwe, że będzie potrzebna dokładniejsza diagnostyka, bądź konsultacja u urologa, albo nefrologa.
Chrapanie może być objawem choroby Shutterstock
Chrapanie i zmęczenie
Trudno wstać z łóżka wypoczętym, jeśli chrapiesz. Powszechnie uważa się, że to uciążliwy, ale w zasadzie niegroźny, nawyk. Tymczasem bywa objawem problemów z oddychaniem podczas snu.
Gdy brakuje tchu
Bezdech przysenny jest dolegliwością typową dla otyłych, starszych mężczyzn, ale może wystąpić w każdym wieku, u obu płci. Polega na nagłych przerwach w oddychaniu, od 10 sekund nawet do 2-3 minut. Prowadzi do niedotlenienia, może nawet skończyć się tragicznie.
Jeśli rodzina rozważa wyrzucenie cię z domu z powodu nocnych koncertów, budzisz się z bólem głowy i miewasz luki w pamięci (niekoniecznie po zakrapianym wieczorze), czas pomyśleć o wizycie w poradni zaburzeń snu (kieruje lekarz pierwszego kontaktu). Wcześniej warto odwiedzić laryngologa, by wykluczyć ewentualne przeszkody w oddychaniu, w nosie, albo gardle. Pełna diagnostyka bezdechu, w tym badanie polisomnograficzne, wymaga dobowego pobytu w szpitalu, ale sprawa bywa na tyle poważna, że trzeba narazić się i na taką nieprzyjemność.
Tyjesz i naprawdę nie wiesz dlaczego? Warto skontrolować hormony tarczycy i odwiedzić endokrynologa Shutterstock
Zmęczenie i nieuzasadnione przybieranie na wadze
Jeśli zajadasz stresy słodyczami, albo chipsami, nietrudno przytyć. Zdarza się jednak, że jesz jak ptaszek, a i tak tyjesz. Tak może objawiać się niedoczynność tarczycy. Poziom hormonów tego gruczołu często obniża się z powodu niedoboru jodu i w okresie menopauzy. Charakterystyczne objawy, oprócz tycia, to wieczne zmęczenie, apatia, nadwrażliwość na zimno, łamliwe włosy, blada, szorstka cera, depresja.
Pracę tarczycy można ocenić sprawdzając stężenie hormonów: TSH (hormon produkowany przez przysadkę mózgową, kontrolujący funkcjonowanie tarczycy) oraz T3 i T4 (hormony tarczycy) we krwi. Jeśli masz z nią problem, pomoże endokrynolog (kieruje do niego lekarz pierwszego kontaktu). Leczenie niedoczynności polega głównie na doustnym przyjmowaniu potrzebnych hormonów.
Trudno mieć energię życiową, gdy nie jesz. Przewlekły brak apetytu trzeba leczyć. Shutterstock
Zmęczenie i utrata apetytu
Przemęczenie bywa także objawem zapalenia wątroby. To mit, że każda osoba, której wątroba źle pracuje, ma zażółconą skórę i białka oczu. Częste objawy żółtaczki to bóle brzucha, mdłości, stany podgorączkowe. Czasem jedynym sygnałem, że z organizmem dzieje się coś niepokojącego, poza gorszym nastrojem, jest spadek apetytu.
W przypadku wirusowego zapalenia wątroby typu C aż 85% chorych nie ma żadnych dolegliwości, dopóki choroba nie jest zaawansowana.Zarazem wreszcie: choroba na czas wykryta jest niemal w pełni i trwale uleczalna.
Poproś lekarza pierwszego kontaktu o wykonanie badań, które pozwolą wstępnie ocenić stan twojej wątroby (poziom bilirubiny oraz enzymów wątrobowych). Jeśli wyniki będą niepokojące, zapewne skieruje cię do gastrologa lub do szpitala zakaźnego (jeśli podejrzewa żółtaczkę zakaźną).
