Gorączka pojawia się najczęściej, gdy nasz organizm zostaje zaatakowany przez patogeny, takie jak bakterie, wirusy, grzyby lub też toksyny. To jeden ze sposobów na walkę z infekcją. Podnosząc temperaturę ciała organizm utrudnia drobnoustrojom namnażanie się, te bowiem nie lubią zbyt wysokiej temperatury. Komórki odpornościowe z kolei, którymi posługuje się układ immunologiczny, są bardziej wytrzymałe na wyższe temperatury, a ich efektywność wzrasta w temperaturze od 37,5 do 38 stopni C.
Za regulowanie temperatury ciała odpowiada podwzgórze, które dba, aby organizm nie uległ przegrzaniu. Włącza wówczas mechanizmy, które mają go ochłodzić, czyli rozszerza naczynia krwionośnych (stąd zaczerwienienie skóry) i zwiększa wydzielanie potu. Zaczynamy wówczas szybciej tracić ciepło. Przy zbyt niskiej temperaturze ciała natomiast uruchamia mechanizmy, mające podnieść ciepłotę ciała, takie jak przyspieszenie przemiany materii, zwężenie naczyń krwionośnych (nasza skóra wyraźnie blednie), pojawia się gęsia skórka i lekkie drgania mięśni.
Gorączka jest z jednym z objawów stanu zapalnego, toczącego się w organizmie. Przyczyną mogą być infekcje, a także choroby nowotworowe, autoimmunologiczne, endokrynologiczne, a nawet zła przemiana materii lub jeszcze inne czynniki. To ważny sygnał dla nas. Jeśli cierpimy z powodu długo utrzymującego się stanu podgorączkowego lub gorączki, koniecznie poszukajmy przyczyn zgłaszając się do lekarza.
Więcej artykułów na temat zdrowia przeczytasz na głównej stronie Gazeta.pl.
Jak temperatura jest prawidłowa?
Jaka jest prawidłowa temperatura ciała i kiedy mówimy o stanie podgorączkowym, a kiedy o gorączce? Trzeba zacząć od stwierdzenia, że na wysokość temperatury w pierwszej kolejności mają wpływ takie czynniki jak: wiek, płeć, aktualna aktywność fizyczna (temperatura ciała będzie wyższa podczas lub po zakończeniu ćwiczeń) oraz pora dnia (rano jest niższa). Ponadto inne będą wskazania termometru w zależności od miejsca, gdzie jest mierzona.
Wskazywana przez termometr temperatura ciała będzie się bowiem w zależności od sposobu mierzenia. I tak, normalna temperatura mierzona pod pachą, to 36-37 stopni C. Stan podgorączkowy zaczyna się od 37 stopni C do 38 stopni. Od 38 do 39 stopni C to już gorączka, choć umiarkowana, a wskazania powyżej 39 oznaczają wysoką gorączkę.
Stan podgorączkowy oraz umiarkowana gorączka mogą być pożyteczne dla organizmu, pomagają bowiem zwalczyć infekcję i nie musimy z nią specjalnie walczyć. Problem pojawia się w przypadku wysokiej gorączki.
U dorosłej osoby wysoka temperatura, dochodząca lub przekraczająca 39 stopni, staje się niebezpieczna. W przypadku dzieci wskazania termometru powyżej 38,5 stopnia C oznaczają, że stan jest poważny i groźny dla delikatnego układu nerwowego i układu krążenia. Taka temperatura jest też zagrożeniem dla kobiet w ciąży, dla seniorów oraz dla osób przewlekle chorych.
Wysoka temperatura ciała wymaga przeciwdziałania, jest bowiem dużym obciążeniem dla organizmu. Jeżeli trwa dłużej może doprowadzić, między innymi, do niewydolności krążenia. Wzrost temperatury powyżej 41,5 stopnia C grozi uszkodzeniem komórek nerwowych. Po przekroczeniu 42-43 stopni C następuje nieodwracalne zniszczenie białka (denaturacja białek) i śmierć.
Kiedy walczyć z gorączką?
Jak zbić gorączkę i kiedy należy to robić? Uznaje się, że stan podgorączkowy oraz umiarkowana temperatura do 38 stopni C nie wymaga w zasadzie przeciwdziałania. Natomiast stany powyżej 39 stopni są już groźne dla organizmu. W przypadku dzieci wzrost temperatury powyżej 38,5 stopnia C wymaga natychmiastowej interwencji.
W przypadku wysokiej gorączki u dziecka powinniśmy działać szybko, wezwać lekarza i jednocześnie starać się obniżyć temperaturę. Może to być:
- kąpiel w wodzie nieco chłodniejszej niż ciało dziecka (o 1-2 stopnie, w żadnym wypadku nie w zimnej)
- kładziemy chłodne okłady na czoło, kark i łydki dziecka
- zdejmujemy nadmiar ubrań czy dodatkowe okrycia, aby nie utrudniać procesu chłodzenia ciała
- podajemy leki przeciwgorączkowe, takie jak paracetamol (najwygodniej jest podawać lek w postaci syropu lub czopków). Uwaga, do 12-tego roku życia nie wolno podawać dzieciom aspiryny!
- normalizujemy temperaturę w pokoju, w którym przebywa chory (najlepiej aby miała 21-22 stopni oraz odpowiednią wilgotność)
- podajemy dużo płynów, aby przeciwdziałać odwodnieniu
Zasady obniżania temperatury w przypadku dorosłych osób są takie same, z tą różnicą, że mamy do dyspozycji więcej leków przeciwgorączkowych.
