Więcej o chorobach skóry na Gazeta.pl
Zmiany na skórze nie muszą oznaczać alergii, chociaż często to właśnie ona za nie odpowiada. Rodzajów alergicznych zmian skórnych jest kilka, a ich rozróżnienie pozwala na skuteczne zwalczanie dolegliwości.
Alergie skórne zazwyczaj kojarzymy jako reakcję na bezpośredni kontakt z substancją uczulającą. Bywa jednak, że wysypka, czyli ich główny objaw, towarzyszy innej alergii, np. pokarmowej. Zarazem: alergia kontaktowa wcale nie musi dotyczyć skóry - często nagły atak obejmuje np. spojówkę oka.
Alergia skórna a wysypka
Wysypka jest najczęstszym i najbardziej charakterystycznym objawem alergii skórnej. To właśnie głównie jej rodzaj decyduje, o jakim typie alergii skórnej mówimy, chociaż poszczególne rodzaje alergii skórnych charakteryzują jeszcze inne symptomy, a samo pojawienie się problemu nie musi być ze skórą bezpośrednio związane.
Trzy najważniejsze alergiczne problemy skórne to:
- wyprysk alergiczny
- pokrzywka
- AZS (atopowe zapalenie skóry).
Alergia skórna przede wszystkim wiąże się z uciążliwymi dolegliwościami, jak świąd i pieczenie skóry, pojawianie się na niej zmian w postaci grudek, plam, zaczerwienienia, ale także suchość skóry, jej łuszczenie, zgrubienia, wreszcie pękanie i sączenie płynu. Naruszona struktura naszego płaszcza ochronnego grozi ostrymi i przewlekłymi stanami zapalnymi.
Wyprysk alergiczny - jak to wygląda?
Wyprysk skórny nie musi być związany z alergią, chociaż zazwyczaj jest.
Alergia to nie choroba, a nadmierna reakcja na substancje, które nie powinny organizmowi szkodzić.Wyprysk alergiczny to taka trochę "histeria skóry", bo mechanizm obronny walczy z wyimaginowanym wrogiem.
O wyprysku kontaktowym niealergicznym mówimy zatem wtedy, gdy doszło do podrażnienia skóry, ale w wyniku kontaktu z jakąś substancją rzeczywiście szkodliwą. Czyli: reakcja na krem do rąk jest reakcją alergiczną kontaktową. Podrażnienie płynem z założenia trującym i wymagającym ochrony np. w postaci rękawiczek - już nie. Wysypka wywołana tymi rękawiczkami to także wyprysk kontaktowy alergiczny.
Wyprysk kontaktowy alergiczny to chyba najbardziej znany i często spotykany objaw alergii skórnej. Na skórze pojawiają się grudki wypełnione płynem, które zazwyczaj bardzo swędzą. Często rozdrapane zmiany ulegają stanom zapalnym, czasem trudno gojącym się. Skóra przy wyprysku jest zwykle sucha, powstają też na niej zgrubienia.
Reakcja w postaci wyprysku kontaktowego alergicznego najczęściej po pierwszym zetknięciu z alergenem jest opóźniona. Tzw. czas wylęgania to najczęściej doba, dwie. Im później nastąpi reakcja, tym prawdopodobniej łagodniejszy będzie przebieg alergii w przyszłości.
Wyprysk zazwyczaj pojawia się na dłoniach, ramionach, twarzy, narządach płciowych, ale może też wystąpić na stopach, gdy skarpetki zostaną wyprane w nieodpowiednim proszku. Grudki pojawiły się na szyi? Może to dezodorant lub nowy sweter wywołał podrażnienie?
Leczeniem wszelkich alergii, także skórnych, zajmuje się lekarz alergolog, do którego kieruje lekarz pierwszego kontaktu. To on ocenia, czy to twoje dolegliwości to rzeczywiście alergia, czy inna choroba skórna. Wówczas bardziej wskazana będzie konsultacja dermatologiczna.
Już internista może przepisać leki, które złagodzą dokuczliwe objawy - doustne środki przeciwhistaminowe, a także leki do stosowania miejscowego, o działaniu przeciwzapalnym i przeciwobrzękowym. Zaleci zapewne także odpowiednie środki kosmetyczne i pielęgnacyjne, a nawet dobór odpowiednich tkanin, by dodatkowo nie drażnić skóry.
Kluczowe jest jednak znalezienie alergenu i unikanie go w przyszłości. Alergolog zapewne zleci testy skórne, a potem "ustawi" długotrwałe leczenie. Bardzo rzadko zdarza się, że dana osoba jest uczulona wyłącznie na jedną substancję, zatem trzeba odszukać pozostałe zagrożenia. W przypadku trudno gojącego się wyprysku stosuje się leki kortykosteroidowe, wciąż maksymalnie skuteczne. Nie zdziw się, gdy masz brzydkie, nie gojące się rany, jeśli lekarz na początek przepisze antybiotyk. To nie jest lek, który zwalczy alergię, ale bywa niezbędny przy jej powikłaniu, bakteryjnym zapaleniu skóry.
Opuchlizna i zaczerwienienie, czyli pokrzywka
Pokrzywka atakuje osoby w każdym wieku. Bywa, że utrzymuje się na skórze kilka tygodni. Jest zespołem chorobowym, który cechuje zaczerwienienie skóry i obrzęk. Najczęściej pojawia się miejscowo, ale może obejmować znaczny obszar ciała. Zaczyna się zwykle od pojawienia bąbli. Nie musi być związana z alergią, nie do końca znamy mechanizm jej powstawania.
Zmiany związane z pokrzywką mogą bardzo swędzieć. Niejednokrotnie pacjenci mają też inne objawy, jak ból brzucha, wymioty. To tzw. ostra postać pokrzywki. Najczęściej ma podłoże alergiczne i nie jest skutkiem kontaktu skóry z alergenem, a objawem alergii pokarmowej lub wziewnej (pyłki traw), a także uczulenia na leki (rzadziej).
Pokrzywkę diagnozuje się analogicznie jak wyprysk. Leczenie to przede wszystkim stosowanie doustnych środków przeciwhistaminowych. Jeśli jest nieskuteczne, konieczne bywa podanie glikokortykosteroidów lub kortykosteroidów (duża dawka, krótka terapia).
AZS - uporczywy, trudny do opanowania problem
Atopowe zapalenie skóry niejednokrotnie dotyczy już noworodków. Zdrowe dzieci mają doskonale nawilżoną skórę, przyjemną w dotyku. Dzieci z AZS suchą, podrażnioną. Niemal z dnia na dzień problem zdaje się nasilać. Charakterystyczne są zaczerwienione policzki dziecka ("polakierowane") i zmiany uczuleniowe w zgięciach nóg, łokci.
AZS trudno opanować. Jest rodzajem wyprysku, któremu niejednokrotnie na różnych etapach choroby towarzyszą inne problemy alergiczne, jak pokrzywka, ale także katar sienny, astma. Chorobę charakteryzuje przewlekły stan zapalny i tendencja do nawrotów objawów (fazy zaostrzenia i wyciszenia). Jest związana zazwyczaj z alergią pokarmową. Niemal połowa dzieci wyrasta z AZS. Bywa jednak, że rozwijają się u nich inne schorzenia związane z alergią, np. astma oskrzelowa.
Leczenie AZS jest trudne. Coraz częściej stosuje sie leki immunomodelujące. Pomocne bywają leki przeciwzapane i przeciwhistaminowe, czasem fototerapia. Maści i kremy nie pomagają, a bywa, że zaostrzają objawy. Wyzwaniem jest dobranie kosmetyków pielęgnacyjnych, bo nawet te hypoalergiczne niejednokrotnie podrażniają nadwrażliwą skórę.
Z diety i otoczenia chorego usuwa się wszelkie substancje, które sprzyjają zaostrzeniu choroby. Do regeneracji naskórka wykorzystuje się emolienty i preparaty steroidowe. Czasem znaczenie ma "drobiazg": trzeba zwracać uwagę na rodzaj tkanin wybieranych nie tylko na ubrania, ale także pościel. Zwracać uwagę, że chory ma kontakt nie tylko z tkaninami, które nosi, ale. choćby narzutą na kanapie i tę też lepiej wyprać w odpowiednim,bezpiecznym detergencie. Który okaże się najlepszym? Niestety, trzeba przetestować na własnej skórze, ale wybierać od razu z tych przeznaczonych dla alergików.
Uwaga, w przypadku AZS o ciężkim przebiegu, skuteczne okazuje się wyłącznie leczenie biologiczne. To jest refundowane w Polsce od listopada 2021.
Czytaj więcej na ten temat:
Te substancje i produkty często wywołują skórne reakcje alergiczne (alergia kontaktowa)
Jesteś alergikiem, ale trudno ci odkryć, co wywołuje reakcję? Niestety dziś wszystko może okazać się alergenem. Oto te często związane z wypryskiem kontaktowym:
- kosmetyki, a dokładniej zawarte w nich barwniki i konserwanty,
- sztuczna biżuteria, zawiera często uczulający nikiel),
- chrom (stąd reakcja po kontakcie z cementem, farbami wodnymi, smarami),
- kobalt - zawiera go wiele ozdób, guzików, suwaki, klamry, itp.,
- guma i jej składniki, stąd np. reakcja po założeniu butów czy rękawic,
- produkty sztucznie barwione (od napojów po ubrania),
- leki stosowane zewnętrznie (niektóre ich składniki).
