Objawy anemii to przede wszystkim:
- blado¶æ skóry,
- ogólne os³abienie,
- obni¿enie koncentracji.
Rozró¿niamy ró¿ne rodzaje anemii. W zale¿no¶ci od przyczyny niedokrwisto¶ci dobiera siê odpowiednie leczenie. Anemia czêsto dopada kobiety w ci±¿y.
Anemia: co to jest?
Anemia, zwana inaczej niedokrwisto¶ci±, to spadek stê¿enia hemoglobiny (Hb), hematokrytu (Ht) lub liczby erytrocytów (krwinek czerwonych RBC) poni¿ej warto¶ci prawid³owych.
Anemia jest diagnozowana na podstawie wyników badania krwi z uwzglêdnieniem trzech parametrów:
- hemoglobina jest to bia³ko odpowiedzialne za transport tlenu w organizmie. Norma hemoglobiny wynosi u kobiet 12-16 g/dl, a u mê¿czyzn 13-18g/dl;
- hematokryt to stosunek objêto¶ci krwinek do objêto¶ci ca³kowitej krwi. W warunkach prawid³owych wynosi powy¿ej 40% u mê¿czyzn i 37% u kobiet;
- erytrocyty to inaczej krwinki czerwone zawieraj±ce w swojej budowie hemoglobinê i transportuj±ce tlen. Norma dla erytrocytów u kobiet wynosi 3,6-5,0 mln/mm3 a u mê¿czyzn 4,2-5,4 mln/mm3.
Anemia: rodzaje anemii
Rodzaje anemii (ze wzglêdu na jej przyczynê) to:
- anemia megaloblastyczna spowodowana niedoborem witaminy B12 lub kwasu foliowego,
- anemia z niedoboru ¿elaza,
- anemia aplastyczna,
- sferocytoza,
- talasemia,
- niedobór enzymów szlaku glikolizy,
- niedokrwisto¶æ sierpowatokrwinkowa (anemia sierpowata);
- niedokrwisto¶æ hemolityczna autoimmunologiczna;
- niedokrwisto¶æ hemolityczna wywo³ana konfliktem serologicznym i b³êdnym przetoczeniu z³ej grupy krwi.
Do³±cz do Zdrowia na Facebooku!
Anemia: ogólne objawy
Objawy anemii to:
- blado¶æ skóry, b³on ¶luzowych i spojówek,
- os³abienie, mêczliwo¶æ,
- sk³onno¶æ do omdleñ,
- spadek koncentracji,
- bóle i zawroty g³owy,
- przy¶pieszona praca serca,
- duszno¶æ.
Anemia megaloblastyczna
- niszczenie os³onek mielinowych sznurów rdzenia krêgowego daj±ce objawy neurologiczne, np. niepewny chód, niedow³ad spastyczny, mrowienie, drêtwienie;
- zanikowe zapalenie ¿o³±dka powoduj±ce zaparcia i biegunki;
- zanikowe zapalnie jêzyka powoduj±ce utratê smaku, pieczenie i powiêkszenie jêzyka.
Niedokrwisto¶æ z niedoboru witaminy B12 jest tak¿e nazywana anemi± z³o¶liw±.
W przypadku niedoboru kwasu foliowego, poza typowymi objawami anemii, brak jest zaburzeñ ze strony uk³adu pokarmowego i nerwowego.
Anemia mikrocytarna
Anemia mikrocytarna to najczêstszy typ anemii i spowodowana jest przez niedobór ¿elaza. ¯elazo jest centralnym atomem buduj±cym cz±steczkê hemoglobiny.
Przyczynami anemii mikrocytarnej mog± byæ przewlek³e utajone krwawienia, np. z wrzodów ¿o³±dka lub w przypadku obfitych miesi±czek, niedostateczna poda¿ ¿elaza z pokarmem u wegetarian i zaburzenia wch³aniania z uk³adu pokarmowego, np. resekcja ¿o³±dka lub jelita, przewlek³e biegunki. Tak samo jak w anemii megaloblastycznej okresy zwiêkszonego zapotrzebowania na ¿elazo, m.in. ci±¿a, czas intensywnego wzrostu, mog± prowadziæ do deficytu tego pierwiastka w organizmie.
W anemii mikrocytarnej, oprócz klasycznych objawów, mo¿na zaobserwowaæ:
zapalenie b³ony ¶luzowej jêzyka z jego wyg³adzeniem i pieczeniem; ³amliwo¶æ w³osów i paznokci, sucha skóra; zajady w k±cikach ust; niezwyk³e zachcianki smakowe, chêæ spo¿ywania rzeczy niejadalnych, np. wapnia, ziemi, gliny.
Anemia aplastyczna
Anemia aplastyczna skutkiem zaburzenia wytwarzania komórek krwi w szpiku kostnym. Dzieje siê tak w momencie zadzia³ania na osobê genetycznie predysponowan± czynnika zewnêtrznego, np. wirusa lub po podaniu jakiego¶ leku. Najczêstsza jest jednak niedokrwisto¶æ aplastyczna samoistna (70% przypadków). Ten rodzaj anemii ujawnia siê g³ównie w okresie zmian hormonalnych, np. w czasie ci±¿y lub w okresie dojrzewania.
Poza spadkiem krwinek czerwonych, czêsto niedobór dotyka te¿ pozosta³ych grup komórek krwi - krwinek bia³ych, co skutkuje czêstymi infekcjami, oraz p³ytek krwi, co manifestuje siê sk³onno¶ci± do przed³u¿aj±cych siê krwawieñ siniaczenia. U nieleczonych doros³ych ¶miertelno¶æ siêga nawet 70%. Czêsto oprócz przetoczeñ krwi, koniecznym leczeniem jest przeszczep szpiku.
Anemia hemolityczna
Anemia hemolityczna spowodowana jest przedwczesnym rozpadem krwinek czerwonych, których d³ugo¶æ ¿ycia skraca siê z oko³o 120 dni do kilku dni/tygodni. Przyczynami tego zjawiska mog± byæ:
- sferocytoza - najczêstsza wrodzona niedokrwisto¶æ w Europie. Na skutek nieprawid³owo¶ci w sk³adzie bia³ek b³ony komórkowej erytrocytów, czerwone krwinki zmieniaj± kszta³t z dwuwklês³ego na kulisty, przez co s± szybciej niszczone;
- talasemia - spowodowana zmniejszon± syntez± ³añcuchów hemoglobiny. Jest to choroba o pod³o¿u genetycznym charakterystyczna dla osób pochodz±cych z basenu Morza ¦ródziemnego;
- anemia sierpowata- wystêpuje przede wszystkim u rasy czarnej i ma pod³o¿e genetyczne. Erytrocyty przybieraj± sierpowaty kszta³t, przez co trac± elastyczno¶æ i powoduj± zatykanie naczyñ w mikrokr±¿eniu. Mo¿e to prowadziæ do zawa³u w nerkach, mózgu, p³ucach lub ¶ledzionie. Przebieg choroby jest ró¿ny- od ciê¿kiego i skutkuj±cego zgonem w dzieciñstwie, po lekki, wrêcz bezobjawowy, zale¿nie od obci±¿enia genetycznego chorego.
- niedokrwisto¶æ hemolityczna noworodków - wystêpuje u dzieci, których matka jest „Rh ujemna”, a dziecko posiada antygen „Rh dodatni”. Podczas kontaktu krwi matki z krwi± p³odu w trakcie porodu, dochodzi do uczulenia matki na antygen Rh i powstaniu przeciwcia³. W kolejnej ci±¿y, gdy dziecko te¿ jest „Rh dodatnie”, dochodzi do przej¶cia tych przeciwcia³ przez ³o¿ysko i niszczenia erytrocytów p³odu, co mo¿e groziæ poronieniem. Zapobiega siê temu poprzez podanie matce surowicy zawieraj±cej przeciwcia³a anty-D, które znacz±co zmniejszaj± czêsto¶æ uczulenia.W niektórych przypadkach konieczne jest przetaczanie krwi u dziecka, zarówno wewn±trzmaciczne, jak i po porodzie;
- anemia poprzetoczeniowa- nastêpstwo omy³kowego przetoczenia krwi niezgodnej z krwi± biorcy. Dotyczy najczê¶ciej uk³adu grup AB0, rzadziej innych antygenów grupowych. Hemoliza poprzetoczeniowa jest bezpo¶rednim stanem zagro¿enia ¿ycia;
- niedokrwisto¶æ hemolityczna autoimmunologiczna- wi±¿e siê z produkcj± przez uk³ad odporno¶ciowy przeciwcia³ przeciwko w³asnym erytrocytom. Powodem autoagresji mog± byæ: infekcja wirusowa, ch³oniaki, niektóre leki, toczeñ rumieniowaty uk³adowy. Przyczyna mo¿e byæ te¿ nieuchwytna, mówimy wtedy o niedokrwisto¶ci pierwotnej lub samoistnej.
Anemia w ci±¿y
Anemia w ci±¿y zdarza siê czêsto, nawet u 40 procent kobiet. Dlaczego? W organizmie kobiety ciê¿arnej zwiêksza siê ilo¶æ krwi, przez co jest ona bardziej rozcieñczona. W surowicy jest mniej czerwonych krwinek. Wa¿na przy anemii jest dieta. Co je¶æ przy anemii? Kobieta w ci±¿y powinna je¶æ produkty bogate w ¿elazo.
Zobacz: ¯elazo - nie tylko dla kobiet w ci±¿y i chorych na niedokrwisto¶æ
Leczenie anemii
W przypadku niedokrwisto¶ci niedoborowych nale¿y przede wszystkim uzupe³niæ deficyt witaminy B12, kwasu foliowego lub ¿elaza, w zale¿no¶ci od przyczyny schorzenia. W ciê¿kich przypadkach anemii nale¿y przetoczyæ koncentrat krwinek czerwonych w warunkach szpitalnych. Czasami lekarz musi rozwa¿yæ konieczno¶æ przeprowadzenia przeszczepu szpiku lub usuniêcie ¶ledziony w celu ograniczenia hemolizy. Du¿e znaczenie ma równie¿ leczenie chorób ogólnych, odpowiadaj±cych za rozwój anemii. W niedokrwisto¶ciach o pod³o¿u immunologicznym podaje siê leki hamuj±ce uk³ad odporno¶ciowy, tzw. leki immunosupresyjne.
