Fentanyl – oddziaływanie na organizm
Fentanyl wynaleziony został w Belgii w latach 50-tych XX wieku i już kilka lat później zaczął być stosowany w medycynie w celu łagodzenia uciążliwego bólu. Fentanyl jest to bardzo silny i niebezpieczny środek, który powoduje łagodzenie intensywnego bólu, np. bólu pooperacyjnego, nowotworowego czy bólu towarzyszącemu otwartym złamaniom. Szybkość i długość reakcji są uzależnione od metody podania. W przypadku iniekcji dożylnej, fentanyl działa niemal natychmiast i jego oddziaływanie na organizm trwa około 30 minut. Z kolei po podaniu doustnym, działanie rozpoczyna się po niecałej godzinie, ale utrzymuje się od 6 do 12 godzin. Oprócz działania znieczulającego i uspokajającego (w małych dawkach), fentanyl powoduje bardzo wiele niebezpiecznych dla organizmu skutków m.in.:
- Urojenia, halucynacje i omamy wszystkich zmysłów (wzrok, słuch, czucie)
- Euforia
- Odmienne stany świadomości
- Uczucie zimna albo ataki gorąca
- Stany podniecenia lub silny niepokój
- Nudności, wymioty
- Zanik łaknienia, spadek wagi (przy długotrwałym przyjmowaniu fentanylu)
- Zaburzenia układu oddechowego oraz pracy serca
- Drgawki
Są to tylko niektóre ze skutków przyjmowania fentanylu. Po odstawieniu tego środka, niemal zawsze występuje reakcja odstawienna, czyli „bunt” organizmu, dlatego w przypadku kontrolowanego stosowania tego fentanylu (zwykle po operacjach), jego dawki zmniejsza się stopniowo, aby uniknąć zespołu abstynenckiego.
Fentanyl – najniebezpieczniejszy narkotyk na świecie
Od kilkunastu lat fentanyl uznawany jest najniebezpieczniejszy narkotyk na świecie. Jest to środek, który bardzo intensywnie i szybko oddziałuje na organizm, a także opioid silnie uzależniający, którego organizm domaga się już po pierwszym spożyciu. Jest on dużo bardziej niebezpieczny niż heroina oraz kokaina i około 100 razy mocniejszy od morfiny.
Liczba fentanylu na czarnym rynku rośnie i występuje on w postaci pigułek, zastrzyków, lizaków, lub proszku, który paruje w temperaturze 40°C, dlatego wielu narkomanów się tym środkiem inhaluje. Fentanyl jest również składnikiem dopalaczy, a narkomani stosują również mieszanki innych narkotyków z tym środkiem, które często bywają śmiertelne.
Na Wyspach Brytyjskich w 2017 roku liczba zgonów wywołanych fentanylem wzrosła aż do 30 proc. w stosunku do roku poprzedniego, a w Polsce w ciągu jednego tygodnia odnotowano aż 10 przypadków śmiertelnego zatrucia się tym opioidem. W 2014 roku w USA, w wyniku przedawkowania fentanylu zmarło 47 000 osób i z roku na rok ta liczba rośnie.
W kwietniu 2016 roku w wyniku przedawkowania środka przeciwbólowego, zawierającego fentanyl zmarł Prince, amerykańska gwiazda muzyki POP. Z kolei w 2002 roku, podczas ataku terrorystycznego na teatr w Dubrowce ponad 130 osób zmarło od zatrucia się gazową mieszanką pochodnych fentanylu wypuszczoną przez czeczeńskich terrorystów.
Przedawkowanie fentanylu
Przedawkowanie fentanylu skutkuje najczęściej depresją układu oddechowego, czyli zmniejszeniem częstotliwości oddychania oraz objętości oddechowej, co powoduje bardzo szybkie uduszenie. Kolejnym niebezpiecznym aspektem tego narkotyku jest brak sprecyzowanych informacji na temat dawki, która jest śmiertelna.
Pierwotnie fentanyl stosowany był wyłącznie w medycynie jako lek przeciwbólowy. Stosuje się go w postaci:
- Zastrzyków podczas przygotowania do operacji
- Plastrów przeciwbólowych
- Iniekcji dożylnych w leczeniu najsilniejszych bólów (np. pooperacyjnych)
Bardzo szybko został on rozpoznany przez czarny rynek jako silnie uzależniający narkotyk. Szacuje się, że aż 80 proc. pacjentów, u których stosowano leczenie fentanylem uzależnia się od niego i zaczyna stosować heroinę. Co ciekawe, w największa liczba zgonów w wyniku przedawkowania tego środka występuje w Stanach Zjednoczonych, gdzie stosuje się go aż w 70 proc. operacjach jako lek przeciwbólowy. Bardzo niebezpieczne są plastry przeciwbólowe, które po zużyciu (według producenta), zawierają nawet 80 proc. czynnej substancji. Narkomani urządzają polowania na te plastry, aby je potem ponownie „wykorzystać” wygotowując je, żując lub paląc.
Jednym z najniebezpieczniejszych aspektów tego narkotyku jest to, że jest on dostępny na receptę jako środek przeciwbólowy. Istnieją przypadki narkomanów, którzy, aby dostać ten „lek” sami dokonują złamań kończyn, ponieważ ból podczas samookaleczenia jest dużo mniejszy, niż ból organizmu podczas głodu narkotykowego.
