Co to jest czosnek niedźwiedzi?
Czosnek niedźwiedzi ma dość niepokojące nazwy ludowe, w historii nazywano go bowiem między innymi cebulą czarownic. Jego właściwości zdrowotne zostały jednak odkryte wyjątkowo szybko i już starożytni Germanie starali się, aby zawsze znajdował się on w zasięgu ich ręki. Skąd ich zainteresowanie tą rośliną? Jedna z ich legend mówiła o tym, czosnkiem zajadały się niedźwiedzie zaraz po przebudzeniu ze snu zimowego. Były to zwierzęta, które nieraz sprawiały sporo kłopotów germańskim plemionom, skoro zaś roślina tak bardzo je wzmacniała, człowiek również mógł liczyć na to, że będzie z niej czerpał korzyści.
Nazwy potrafią być mylące, już na tym etapie wypada więc podkreślić, że czosnek niedźwiedzi zasadniczo różni się od tego czosnku, z jakim mamy do czynienia na co dzień. Nie występuje w ząbkach, ale w liściach, ich wygląd zaś może budzić skojarzenia z liśćmi konwalii lub tymi, jakie posiadają jesienne krokusy. Co ważne, czosnek niedźwiedzi jest w Polsce objęty częściową ochroną, jeśli więc rośnie gdzieś w swoim dzikim stanie, nie powinniśmy go zrywać. Nic nie stoi jednak na przeszkodzie, aby go kupować w postaci już przygotowanej do spożycia, a nawet… uprawiać samodzielnie.
Czosnek niedźwiedzi – do czego go stosować?
Czosnek niedźwiedzi zwraca na siebie uwagę nie tylko dlatego, że ma przyjemny zapach i ciekawy smak. Od wieków wiele mówi się o jego właściwościach prozdrowotnych, a starożytni Germanie nie byli wcale jedynymi, którzy się nimi zainteresowali. Choć nie ma dowodów na to, że czosnek niedźwiedzi może zmniejszać ryzyko zachorowania na chorobę nowotworową, pewne jest to, że ma korzystny wpływ na ludzki układ sercowo-naczyniowy. Zawarte w nim związki chemiczne nie tylko obniżają poziom trójglicerydów, ale również cholesterolu, przyczyniają się też do wzrostu „dobrego" cholesterolu kosztem tego „złego", co jest szczególnie ważne w przypadku osób zagrożonych chorobami serca. Jednym z jego najważniejszych składników jest adenozyna, której ma zdecydowanie więcej niż klasyczny czosnek i to właśnie ona przeciwdziała zakrzepom, przez co zasługuje na szczególną uwagę.
W składzie czosnku niedźwiedziego znajdują się także związki siarkowe, co sprawia, że roślina ta może wspomagać nasz organizm w walce z infekcjami wirusowymi, zwłaszcza jeśli atakują one układ oddechowy. Przy tych ostatnich przydają się też obecne w nim kwasy fenolowe, te bowiem rozpuszczają wydzielinę, a co za tym idzie – wymiernie ułatwiają odkrztuszanie, co ma szczególnie duże znaczenie choćby przy zapaleniu oskrzeli. Jego spożywanie powinno też przysłużyć się osobom, które mają problemy z trawieniem. Tak samo, jak klasyczny czosnek, przyspiesza on wydzielanie się żółci, usprawnia tempo, w jakim pracują nasze jelita i przeciwdziała wzdęciom, co ma ogromne znaczenie dla wielu z nas. Ma też działanie odtruwające oczyszczając wątrobę zarówno z nikotyny, jak i z metali ciężkich.
Czosnek niedźwiedzi – jak uprawiać?
Choć zrywanie dziko rosnącego czosnku niedźwiedziego grozi nam mandatem, jego uprawa jest w pełni legalna. Nie jest też skomplikowana, choć pomocne może okazać się przestrzeganie kilku zasad. Na pierwszy plan wysuwa się to, że czosnek niedźwiedzi jest sadzony stosunkowo późno, cebule sadzi się bowiem dopiero na przełomie września i października. Należy też zachować sporą odległość między nimi starając się, aby było to przynajmniej 10 centymetrów. Ponieważ mamy do czynienia z rośliną dostosowaną do trudnych warunków atmosferycznych (jest on odporny na mrozy), bez większych obaw można go sadzić także na stanowiskach zacienionych.
Choć czosnek niedźwiedzi nie ma dużych wymagań, dobrze czuje się przede wszystkim na żyznym, przepuszczalnym podłożu. Nie nadaje się do gleb podmokłych, częstą konsekwencją umieszczania go w nich jest bowiem gnicie cebul. W miesiącach suchych powinien być podlewany, poza tym jednak nasza aktywność może ograniczać się jedynie do jego odchwaszczania. Kwitnienie rośliny rozpoczyna się w maju, wtedy też charakterystyczny staje się intensywny, czosnkowy zapach, jaki wydziela. Roślinę można uprawiać także w pojemnikach.
Czosnek niedźwiedzi – jak suszyć?
Bez względu na to, czy zależy nam na walorach prozdrowotnych czosnku niedźwiedziego, czy też na tym, aby był on ciekawym uzupełnieniem naszych potraw ze względu na swoje walory smakowe, pamiętajmy, że najlepsze rezultaty niesie za sobą jego suszenie. Ziele najlepiej jest zbierać na początku maja, przystępując do suszenia warto zaś pamiętać o tym, że idealnie w tym celu sprawdzają się przede wszystkim miejsca ciepłe, przewiewne, a przede wszystkim – suche, zwłaszcza jeżeli panuje w nich półmrok. W domowych warunkach wszystkie te wytyczne spełnia piekarnik, choć czosnek niedźwiedzi może być suszony także przy piecach.
Pamiętać należy przede wszystkim o tym, aby suszenie nie było procesem zbyt długim, przyczynia się on bowiem do żółknięcia liści, co sprawia, że stają się one pozbawione wartości. Już po ususzeniu roślinę należy pokroić, a następnie umieścić w zaciemnionym miejscu, w szklanym naczyniu.
Czosnek niedźwiedzi – jak jeść?
Jeśli dysponujemy młodymi liśćmi, z powodzeniem możemy dodać je do twarożku wiosennego, a także do sałatek. Warto jednak pamiętać o tym, że mają one dość intensywny zapach, co sprawia, że powinno się je podawać przede wszystkim w towarzystwie dość łagodnych roślin. Czosnek niedźwiedzi sprawdza się też jako dodatek do pesto serwowanego z makaronem, zwłaszcza że ułatwia trawienie tej smacznej, ale jednak obciążającej układ pokarmowy potrawy. Można go też używać do potraw z baraniny, ryb, drobiu oraz wieprzowiny, a także do szynek, kiełbas i pasztetów.
Może również cię zainteresować:
