Morwa biała (łac. Morus alba) to jeden z gatunków drzew liściastych. Należy do rodziny morwowatych. Uznaje się, że roślina pochodzi z Chin, a liście morwy są pokarmem dla larw jedwabników, dzięki którym można pozyskiwać naturalny jedwab. W XI wieku roślina zaczęła być uprawiana w Europie. Obecnie morwa biała rośnie dziko na wielu kontynentach, w tym w Afryce, w Ameryce Północnej i Południowej oraz na wyspach Pacyfiku. W Polsce morwa biała stanowi jedyny gatunek uprawianej morwy.
Drzewo Morus alba osiąga nawet do 15 m wysokości. Owoce przypominają kształtem jeżyny. Ich barwa jest różna. Mogą być zarówno białe, jak i różowe, czerwone lub czarne. Owoce są jadalne. Mają lekko mdły, słodkawy smak. Zawierają sporo cukrów prostych, w tym glukozę, fruktozę, maltozę i sacharozę. W medycynie ludowej są traktowane jako środek oczyszczający organizm – ze względu na moczopędne działanie. Owoce suszone uznaje się za pożywienie regenerujące organizm.
Liście morwy białej zawierają sporo witamin z grupy B: witaminę B1 (tiaminę), witaminę B2 (ryboflawinę), witaminę B6 (pirydoksynę) oraz witaminę PP. Ponadto w liściach znajduje się duża grupa flawonoidów, które znane są z silnego działania antyoksydacyjnego. Dzięki nim możliwe jest zwalczanie wolnych rodników, przeciwdziałanie procesom starzenia się oraz zwalczanie powikłań cukrzycy.
Morwa biała potrafi zahamować aktywność enzymów obecnych w jelicie, w tym glikozydaz, które rozkładają cukry złożone do cukrów prostych. Z tego powodu węglowodany nie są w stanie wchłonąć się do układu pokarmowego. Pozwala to na zredukowanie odkładającej się tkanki tłuszczowej. Tym samym morwa biała może być przydatna dla osób będących na diecie redukcyjnej. Ponadto efekt ten jest korzystny dla diabetyków. Ze względu na to, że mniej cukrów jest wchłanianych przez jelita, mniej cukrów dostaje się także do krwi. Zawarte w liściach morwy cukry złożone (mające wbudowany w strukturę atom azotu) mają bardzo podobne działanie do leków przeciwcukrzycowych.
Aktywne składniki morwy białej pozwalają także na zmniejszenie stężenia cholesterolu i trójglicerydów. Ma to duże znaczenie dla osób walczących z chorobami układu krążenia i układu sercowo-naczyniowego. Jednym z najbardziej skutecznych składników obecnych w morwie białej jest kwercetyna. Dzięki niej możliwe jest zahamowanie reduktazy aldozy odpowiedzialnej za syntezę sorbitolu z nadmiaru glukozy. Jeśli w organizmie jest zbyt dużo sorbitolu, wówczas może dojść do rozwoju chorób nerek, układu nerwowego lub oczu (ryzyko to jest szczególnie duże u diabetyków). Kwercetyna znana jest z właściwości osłaniających komórki, błony komórkowe i DNA przed uszkodzeniami spowodowanymi działaniem wolnych rodników.
Wyciągi z liści morwy białej mają także działanie przeciwzapalne oraz osłaniające komórki wątroby przed uszkodzeniem. Obniżenie aktywności tyrozynazy sprawia, że możliwe jest uniknięcie pojawiania się ciemnych plam na skórze.
Udowodniono, że morwa biała jest przydatna nie tylko w profilaktyce cukrzycy. Roślina ta wykazuje działanie antynowotworowe. Ekstrakt metanolowy z liści morwy białej (oraz jego frakcje) może zahamować produkcję tlenku azotu (NO), który to jest obwiniany za powstawanie uszkodzeń tkankowych przyczyniających się do rozwoju chorób nowotworowych. Badania kliniczne dowiodły, że wyciąg z korzenia morwy białej przeciwdziała rozwojowi czerniaka i białaczki.
Antyoksydacyjne właściwości morwy białej mają znaczenie z perspektywy terapii miażdżycy. Morwa biała potrafi zahamować utlenianie lipoprotein o niskiej gęstości (tzw. LDL). Dzięki temu możliwe jest powstrzymanie wzrostu złego cholesterolu i redukcja miażdżycy.
Naukowcy z Włoch przeprowadzili badania, które wykazały, że morwa biała pomaga w odchudzaniu. We włoskim eksperymencie - trwającym 90 dni - brało udział 46 osób. Po każdym miesiącu dokonywano pomiarów masy ciała (obwody ud i talii). Ponadto badano krew – w tym poziom insuliny i glukozy. Badanych podzielono na dwie grupy. Każda z nich miała stosować się do zasad zrównoważonej diety 1300 kalorii oraz stosować codziennie specjalny preparat. W przypadku jednej grupy preparat ten był ekstraktem z morwy białej. Druga grupa otrzymała placebo.
Te osoby, które regularnie spożywały ekstrakt z morwy białej schudły po 90 dniach średnio 9 kg. Ich obwody ciała znacznie się zmniejszyły. Uczestnicy badania mieli także znaczne lepsze wyniki badań krwi. Przede wszystkim zmniejszył się poziom glukozy. Osoby, które zażywały placebo schudły średnio 3,2 kg. Pomiary ud i talii wykazały, że owszem, dieta 1300 kalorii doprowadziła do redukcji tkanki tłuszczowej, ale redukcja ta była znacznie mniejsza niż w przypadku osób stosujących ekstrakt z morwy białej. Więcej o dietach odchudzających.
Morwę białą można stosować w różnej postaci. W aptekach są dostępne suplementy diety zawierające morwę białą. Opinie na ich temat są podzielone. Najczęstszym zarzutem jest niska skuteczność tego rodzaju preparatów. Zdecydowanie lepsze opinie zbiera morwa biała suszona. Jak ją stosować? Najlepsze będą herbatki. Ich regularne stosowanie przynosi lepsze efekty niż łykanie tabletek. Co ważne – obojętnie, którą formę wybierzesz, na rezultaty musisz poczekać. Morwa biała nie jest lekarstwem, które zadziała bardzo szybko.
Czy morwa biała może zaszkodzić? Do przeciwwskazań zażywania morwy białej można zaliczyć: ciążę oraz uczulenia. Roślina nie jest szkodliwa, dlatego nie należy się jej obawiać. Warto jeszcze raz podkreślić, że owoce morwy białej traktuje się po prostu jako pożywienie.