Dołącz do Zdrowia na Facebooku!
Dojrzewanie płciowe (pokwitanie) a skok pokwitaniowy
Dojrzewanie płciowe, zwane także pokwitaniem, to proces zachodzący w ciele człowieka przez 4-5 lat. Najczęściej rozpoczyna się około 12 roku życia, a kończy w 16 (u chłopców zwykle zaczyna się i kończy trochę później). Oczywiście, jak z każdym procesem rozwojowym, zdarza się, że poszczególne jednostki mają swoje własne tempo nieco różniące się od przyjętej średniej.
Pokwitanie (dojrzewanie płciowe) dzieli się na:
- zwiastuny pokwitania,
- fazę przedpokwitaniową,
- pokwitanie właściwe,
- fazę młodzieńczą.
Pokwitanie dziewcząt i chłopców zdecydowanie się od siebie różni, ponieważ wtedy dzieci zaczynają wykształcać charakterystyczne dla swojej płci cechy. Skok pokwitaniowy, czyli nagłe przyspieszenie wzrostu całego ciała, zaczyna się w fazie przedpokwitaniowej, trwa przez pokwitanie właściwe i zwalnia w fazie młodzieńczej.
> Zobacz: Układ płciowy żeński. Funkcje, budowa i najczęstsze dolegliwości
Skok pokwitaniowy: jakich zmian należy się spodziewać?
Szereg przemian zachodzących w ludzkim ciele podczas dojrzewania sprawia, że człowiek szybciej rośnie (zyskuje ok. 8 cm w ciągu roku, w szczytowym etapie wzrost może wynieść nawet 15 cm) i zwiększa swoją masę (nawet o 9 kg).
Rozrostowi ulegają także narządy wewnętrzne, tj. płuca, serce, nerki, wątroba i trzustka. W czasie trwającego blisko cztery lata procesu zanika grasica, swoją objętość znacznie zmniejsza śledziona i tkanka limfatyczna, a znajdująca się pod skórą tkanka tłuszczowa przyrasta znacznie wolniej. Rozwija się także układ nerwowy oraz kształtują narządy płciowe. Wraz z szybkim wzrostem organizmu może pojawić się utrzymująca maksymalnie 1,5 roku krótkowzroczność, która u dzieci z pewnymi predyspozycjami rozwija się w trwałą wadę wzroku.
> Przeczytaj: Jak wiek pokwitania u młodzieży wpływa na pogorszenie wzroku?
Skok pokwitaniowy sprawia, że powierzchnia ciała zwiększa się o 1/4. Dziewczynki rosną znacznie szybciej i odpowiednie dla siebie wymiary osiągają najpóźniej w 18 roku życia, u chłopców proces ten trwa zazwyczaj 2 lata dłużej.
Do najczęstszych problemów związanych z pokwitaniem należą:
- niedokrwistość, czyli anemia (częstsza u dziewcząt niż u chłopców),
- trądzik,
- urazy kostno-stawowe (nieharmonijny wzrost kości w odniesieniu do mineralizacji kości, szczególnie podczas uprawianiu sportu może prowadzić do urazów),
- myopia, czyli krótkowzroczność,
- skoliza, skrzywienie kręgosłupa często spowodowane jest przyśpieszonym wzrostem szkieletu.
Szczyt skoku pokwitaniowego zależy nie tylko od uwarunkowań genetycznych, lecz także od warunków społeczno-ekonomicznych, w których dojrzewają młodzi ludzie.
Pierwsza miesiączka a skok pokwitaniowy
Trzeba pamiętać, że tempo dojrzewania każdej dziewczyny jest indywidualne. To, że jedna z koleżanek z klasy zacznie miesiączkować w wieku 11 lat, nie znaczy, że wszystkie muszą. Choć zwykle pierwsza miesiączka pojawia się od 12 do 14 roku życia, to czasem potrafi pokazać się dopiero, gdy młoda kobieta ma 15 czy 16 lat. Jednak jeśli okres nie pojawi się do 14 roku życia, warto pójść do ginekologa - wykryje on ewentualne nieprawidłowości i powie, co dalej robić. Zbyt wczesna miesiączka (od 9 do 10 roku życia) również powinna skłonić do pójścia do lekarza.
O momencie pojawienia się "tej" chwili decyduje wiele czynników. Czas pierwszej miesiączki jest w dużym stopniu uwarunkowany genetycznie. Wpływ mają również waga, tryb życia, dieta, choroby. Dziewczynki o niższej wadze i aktywnym trybie życia dostaną miesiączki później, niż te o wyższej fazie i mniejszej aktywności fizycznej.
Pierwsza miesiączka zwykle pojawia się mniej więcej rok po skoku pokwitaniowym i dwa lata po początku rozwoju piersi. Stopniowe nadejście miesiączki można zauważyć dzięki kilku sygnałom. Są to:
- biała wydzielina z pochwy, która może zacząć występować kilka miesięcy przed pierwszym okresem,
- niewielkie plamienia trwające kilka dni,
- gorsze samopoczucie i nudności na tydzień przed okresem.
Często bywa jednak tak, że pierwszy okres przychodzi niespodziewanie, ponieważ zwykle nie występują przed nim objawy dobrze znane starszym dziewczętom i dojrzałym kobietom (silne bóle głowy i brzucha, duże rozdrażnienie).
Niektóre dziewczęta od razu mają regularne cykle, ale to rzadkość. Pierwsze miesiączki są zwykle bezowulacyjne i pojawiają się w różnych odstępach czasowych. Na następne krwawienie można poczekać nawet kilka miesięcy.
Przygotowanie do pierwszej miesiączki
Rodzice lub opiekunowie dziewczynki powinni przygotować ją do pierwszej miesiączki - objaśnić, co się stanie, żeby nie przeraziła się nagłego krwawienia. Warto oswoić okres wcześniej i zadbać o to, by dziewczynka miała zawsze ze sobą (np. w plecaku czy torebce) podpaskę i czyste majtki. Niestety, wciąż dużo dziewcząt jest pod tym względem przez rodziców zaniedbywana i pierwsza miesiączka potrafi być dla nich traumą. Nic nie zastąpi ciepłej i przyjaznej rozmowy z osobą, która już przez "to" przeszła.
> Przeczytaj: Cykl miesiączkowy. Jak zachowuje się kobiece ciało?
To także może cię zainteresować:
> Jak często kobieta powinna chodzić do ginekologa?
> Dlaczego trzeba chodzić do ginekologa?
> Dziewictwo - coraz częściej powód do wstydu?
Raz w życiu do ginekologa? Bardzo wiele chorób intymnych rozwija się bezobjawowo
