Wizyta u ginekologa - krok po kroku

Wizyta w gabinecie ginekologicznym nie wymaga specjalnych przygotowań.

Nie należy jednak zapominać o podstawowych zasadach higieny, ale i tu lepiej nie przesadzać. Dezodoranty czy pudry, które mają poprawić samopoczucie i dodać kobiecie pewności w czasie wizyty mogą jedynie skomplikować badanie. Ich stosowanie sprawia, że zmienia się zapach, a także konsystencja wydzieliny, a jej ocena ma równie duże znaczenie diagnostyczne. Niejednokrotnie pozwala rozpoznać m.in. infekcję grzybiczą. Więcej o schorzeniu przeczytasz tutaj.

Badanie ginekologiczne wymaga rozebrania się od pasa w dół. Może się zdarzyć, że nie w każdym gabinecie znajdziemy specjalne narzutki.

Trzeba pamiętać by na 2-3 dni przed wizytą nie używać leków dopochwowych oraz nie przeprowadzać irygacji (tj. płukania pochwy specjalnymi preparatami rozpuszczanymi w wodzie). Zaleca się także kilkudniową abstynencję seksualną (dwa dni będą wystarczające).

Czytaj także: Probiotyki dla kobiet - dziwna moda czy konieczność? Kiedy warto po nie sięgnąć?

Wywiad z pacjentką to podstawa i nie ma znaczenia czy idziesz po raz pierwszy czy dziesiąty. Oczywiście zestaw pytań będzie się różnił, ale jest grupa pytań, które powinny się powtarzać przy każdej kolejnej wizycie, zwłaszcza jeśli nie masz "swojego" ginekologa i odwiedzasz różnych lekarzy.

Pierwsze pytanie, które pokieruje i wyznaczy przebieg to pytanie o datę ostatniej wizyty (teoretycznie może się zdarzyć, że lekarz przejdzie od razu do rzeczy i jeśli to twoja pierwsza wizyta w życiu trzeba o tym powiedzieć lekarzowi). Dalej ginekolog będzie pytał o:

- pierwszą miesiączkę (wystarczy, że podasz wiek z dokładnością do roku)

- długość cyklu miesiączkowego (za prawidłowy uznaje się ten, która trwa nie krócej niż 21 dni i nie dłużej niż 35)

- datę ostatniej miesiączki i ile dni trwała, czy krwawienia są regularne (jeśli nie są to na pewno zapyta o szczegóły tj. o ile dni się przesuwają, czy dotyczy to każdego cyklu) oraz jaka jest ich obfitość (Wszystko, co trzeba wiedzieć o miesiączce znajdziesz tutaj).

- syndrom napięcia przedmiesiączkowego (PMS) i czy krwawieniom towarzyszą jakieś dolegliwości (chodzi przede wszystkim o silne bóle podbrzusza, zawroty głowy czy nudności)

- życie seksualne - przede wszystkim czy współżyjesz (jeśli jesteś dziewicą musisz o tym powiedzieć lekarzowi ponieważ badanie dziewczyny, która jeszcze nie uprawiała seksu wygląda trochę inaczej), kiedy je rozpoczęłaś, czy masz stałego partnera oraz jakie środki antykoncepcyjne stosujesz, czy kontaktom seksualnym towarzyszą jakieś dolegliwości tj. ból czy suchość pochwy

- zabiegi ginekologiczne oraz o to, czy w rodzinie (mama, babcia, ciocia czy siostra) ktoś chorował na raka piersi lub szyjki macicy

- ciąże, porody (przede wszystkim o to jaką drogą dziecko przyszło na świat) oraz ewentualne poronienia

Czytaj także: Rak szyjki macicy

Nowoczesna antykoncepcja - co to w ogóle znaczy?

Wziernik to urządzenie szeroko wykorzystywane w medycynie i pozwala utrzymać rozwarcie badanych szczelin lub rozszerzenie otworów. Ten wykorzystywany w ginekologii kształtem przypomina trochę dziób ptaka i za każdym razem lekarz powinien używać jednorazowego, sterylnie zamkniętego aparatu. Zanim lekarz wprowadzi wziernik najpierw palcem sprawdzi położenie szyjki macicy oraz kąt, jaki znajduje się między nią a waginą. Następnie wkłada wziernik, "otwiera" go, co delikatnie rozwiera ściany pochwy. To rozszerzenie pozwoli lekarzowi dokładnie obejrzeć tarczę oraz szyjkę macicy. To także dobry moment na pobranie materiału do badania cytologicznego. Następnie "zamyka" wziernik i wysuwa z pochwy.

Jak wygląda cytologia, jak często trzeba ją powtarzać i jak się do niej przygotować? Przeczytasz o tym tutaj.

Kiedy wziernik nadal rozszerza ściany pochwy i jeśli istnieje taka potrzeba wykonuje się tzw. badanie czystości pochwy. To, nic innego jak pobranie wymazu z przedniej ściany pochwy, cewki moczowej, sklepienia pochwy oraz gruczołu Skenego i Bartholina (mieszczą się po obu stronach ścian pochwy). Nie jest to rutynowe badanie, dlatego wykonuje się jedynie w przypadkach gdy kobieta zgłasza dolegliwości typowe dla infekcji tj. swędzenie, pieczenie czy upławy. Jest ono konieczne w przypadku podejrzenia stanu zapalnego dróg moczowych, a także kontrolnie by ocenić skuteczność leczenia.

Czytaj także: Zapalenie gruczołu Bartholina

Wirus HPV - jak się przed nim bronić?

To ta część badania, która może uchodzić za nieprzyjemną. Ze względu na konieczność ucisku okolic pęcherza i odbytnicy konieczne jest skorzystanie z toalety przed samą wizytą i opróżnienie pęcherza. Aby badanie poszło szybko i sprawnie dobrze jest rozluźnić mięśnie brzucha, to bardzo ułatwia oględziny dróg rodnych. Jedną dłoń lekarz kładzie na podbrzuszu, które będzie delikatnie uciskał. Drugą dłoń (rękawiczka pokryta jest żelem poślizgowym, ma on na celu złagodzić i zminimalizować dyskomfort), a dokładnie dwa palce wkłada do pochwy. Po co to robi? W ten sposób sprawdza ruchomość i rozmiar zarówno macicy, jak i przydatków, czyli jajników i jajowodów. Mimo że badanie nie jest bolesne, to czasem może się on pojawić ból i tego sygnału nie można zlekceważyć i należy poinformować o tym lekarza. Zdarza się, że ból towarzyszy stanom zapalnym np. w obrębie miednicy mniejszej.

Tu teoretycznie badanie mogłoby się zakończyć, jednak część lekarzy, przy okazji wykonuje badanie per rectum. Wbrew pozorom nie jest ono wykonywane tylko u panów w celu wykluczenia lub potwierdzenia zmian w prostacie. W przypadku pań służy ono ocenie tylnej części macicy, górnego odcinka pochwy, jajników, szyjki macicy. Umożliwia sprawdzenie zagłębienia maciczno-odbytniczego. U kobiet w ciąży pozwala ocenić główkę płodu. Ale to nie jedyne jego zalety.

Bardzo często zdarza się, że ginekolog, podczas badania per rectum rozpoznaje schorzenie z innej "działki". Chodzi przede wszystkim o zmiany rakowe w jelicie grubym, dotyka on przede wszystkim osoby po 50 roku życia. A badanie proktologiczne to najprostszy sposób na jego wczesne wykrycie.

Czytaj także: Konizacja szyjki macicy

Rak jelita grubego

Na pierwszą w życiu wizytę najlepiej wybrać się gdy dziewczyna zaczyna miesiączkować. Błona dziewicza to delikatny i cienki fragment błony śluzowej. Budową przypomina pierścień (na jej środku znajduje się mały elastyczny otwór), co teoretycznie pozwala na użycie wziernika, ten jednak musi być znacznie mniejszy by jej nie zerwać. Dużo częściej praktykuje się badanie przez odbyt i nie różni się ono od typowego badania per rectum. Ginekolog wsuwa do odbytnicy palec na głębokość maksymalnie 7-8 centymetrów. W ten sposób ocenia stan szyjki macicy, jajników oraz górnego odcinka pochwy. Wprawdzie taka forma badania ma na celu zachowanie i nie uszkodzenie błony dziewiczej to w niektórych przypadkach jej "przebicie" przez lekarza jest konieczne. Dzieje się tak w sytuacjach gdy jej zerwanie nie jest możliwe w naturalny sposób lub jest na tyle gruba, że nie pozwala przepuścić krwi menstruacyjnej.
W obu przypadkach konieczna jest interwencja chirurga.

U dziewic oraz kobiet, które mają mniej niż 26 lat, zamiast cytologii częściej praktykuje się szczepienia przeciw wirusowi brodawczaka ludzkiego, czyli HPV.

Czytaj także: Dziewictwo - powód do wstydu?

Badanie palapcyjne to czasem za mało. Aby dokładnie przyjrzeć się narządom rodnym kobiety konieczne jest wykorzystanie ultrasonografu, czyli aparatu do badania USG. W gabinetach ginekologicznych wykonuje się dwa rodzaje takich badań. Pierwsze z nich, czyli tzw. powłok brzusznych zleca się przede wszystkim młodym dziewczynom, które jeszcze nigdy nie współżyły. Jednak, aby obraz był wiarygodny pacjentka musi mieć pełny pęcherz (wystarczy, że przed badaniem wypije ok. jednego litra płynów). Aparat potrzebny do badania wygląda jak klasyczny ultrasonograf.

USG transwaginalne (przezpochwowe, domaciczne) zazwyczaj wykonywane jest u kobiet w ciąży, szczególnie na początku ciąży gdy istnieje prawdopodobieństwo poronienia. Pozwala dokładanie obejrzeć szyjkę macicy. Ale to nie jedyne sytuacje, kiedy jest konieczne. Takie USG to najlepsza metoda pozwalająca na wczesne wykrycie raka jajników, a także przy podejrzeniu torbieli czy zespołu policystycznych jajników). Stanowi pierwszy etap diagnostyczny przy szukaniu przyczyn:

- krwawień z narządów rodnych, które nie są miesiączką

- bólu w podbrzuszu

- zaburzeń miesiączkowania

- dokuczliwych miesiączek

- niepłodności

Ma ogromne znaczenie diagnostyczne przy podejrzeniu wad w budowie narządów rodnych oraz przy ocenie owulacji.

Głowica, która przekazuje obraz do komputera jest wąska i długa, zanim lekarz wprowadzi ją (na ok. 2 cm) zakłada na nią prezerwatywę.

Jeśli istnieje taka potrzeba lekarz może wykonać ten rodzaj badania również przez odbyt, dotyczy to przede bardzo młodych dziewczyn, nieaktywnych seksualnie.

Przed kolejnym takim badaniem należy przedstawić lekarzowi wyniki poprzednich badań USG. W razie wykrycia niepokojących zmian będzie miał materiał do porównania.

Czytaj także: Krwawienie z pochwy po stosunku - ważny sygnał ostrzegawczy

Badanie piersi również powinno wchodzić w ?skład? każdej wizyty u ginekologa. Najczęściej ze stosowanych metod w gabinetach jest USG. Daje ono możliwość kilkukrotnego obejrzenia tego samego miejsca oraz pozwala odróżnić łagodną torbiel od masy będącej złośliwą zmianą. Nie jest to jednak metoda doskonała i nie wykrywa wszystkich nieprawidłowości, przede wszystkim złogów wapniowych. Dlatego, w niektórych przypadkach lekarz zleca dodatkowo mammografię, niezależnie od wieku pacjentki.

Panie po 40. powinny ją wykonywać raz na dwa lata. Jeśli kobieta znajduje się w grupie ryzyka należy wykonać ją już wieku 35 lat.

Nie bez powodu zarówno samą wizytę, jak i badanie piersi ma największy sens ok. 10 dnia po miesiączce. Organizm zdąży się już uspokoić i wszystkie dolegliwości okołomiesiączkowe mijają. To także korzystny czas na badanie piersi (ginekolog ma obowiązek także obejrzeć piersi kobiety). Zgłoszenie się na badanie wcześniej mogłoby wywołać niepotrzebny stres i lęk. Zdarza się, że burza hormonów powoduje chwilowe zatkanie gruczołów, a te stają się łatwo wyczuwalne pod skórą.

Więcej o badaniu piersi przeczytasz tutaj.

Czytaj także: Skuteczna profilaktyka w walce z rakiem piersi - która metodę wybrać?

Piersi: seksualny wabik, miernik zdrowia. Co mówią o tobie?