Badanie per rectum (badanie proktologiczne)

Badanie per rectum powinno być stałym punktem kontroli lekarskich, przede wszystkim dotyczy to osób po 50 roku życia oraz obciążonych genetycznie rakiem jelita grubego.

Dołącz do Zdrowia na Facebooku!

Badanie per rectum lub badanie proktologiczne, jak bywa nazywane, ma na celu ocenić i wykrycie ewentualnych zmian w obrębie odbytu, kanału odbytu czy odbytnicy. Stanowi także pierwszy etap diagnostyczny u pacjentów z hemoroidami, pozwala także wstępnie rozpoznać nieprawidłowości w jelicie grubym.

W przypadku panów ma ono szczególne znaczenie ze względu na prostatę. Umożliwia dokładne zbadanie gruczołu krokowego, dna pęcherza moczowego. Służy także ocenie nasieniowodów, pęcherzyków nasiennych oraz opuszka penisa.

U kobiet wykonywane jest w przypadku podejrzenia zmian w macicy - zwłaszcza - w jej tylnej części, górnego odcinka pochwy, jajników, szyjki macicy. Powala zbadać zagłębienie maciczno-odbytnicze. Zdarza się, że wykonuje się u kobiet w ciąży w celu oceny główki płodu.

Badanie per rectum - kiedy należy je wykonać?

Bezwzględnym wskazaniem do jego wykonania jest krwawienie (oraz każda inna wydzielina) z odbytu. To samo dotyczy sytuacji gdy w kale pojawi się krew lub inny niepokojąco wyglądający płyn czy maź. Problemy z wypróżnianiem (w tym uczucie niecałkowitego „oczyszczenia”) i pojawiające się na przemiennie zaparcia i biegunki również powinny zostać skonsultowane z lekarzem proktologiem.

Badanie per rectum jest niezbędne w przypadku silnych bólów brzucha oraz w okolicy odbytu. Jeśli nieprzyjemnie swędzi lub pojawiają się problemy z oddawaniem moczu (przede wszystkim u mężczyzn). Jest ono konieczne także w przypadku pacjentów, u których badanie radiologiczne wykazało trudne do oceny nieprawidłowości.

Jak wygląda badanie per rectum?

Badanie przez odbyt najczęściej przeprowadzane jest w tzw. pozycji łokciowo-kolanowej (pacjent klęczy i opiera się na przedramionach). Czasem badani kładą się na kozetce, zginają nogi w kolanach i podciągają je aż do brody, trzeci wariant to pochylenie się i oparcie jedynie tułowia na kozetce. Nie zależnie od tego w jakiej zanim lekarz rozpocznie prawidłowe badanie dokładnie obejrzy odbyt pod katem otarć, pęknięć skóry, hemoroidów (żylaków odbytu), przetok, ropni czy torbieli.
Takie oględziny pozwalają wykryć zmiany charakterystyczne dla niektórych chorób przenoszonych drogą płciową czy nowotworów.

Następnie po założeniu rękawiczki środkowy palec smaruje specjalnym kremem, który nie tylko znieczuli, ale ułatwi wprowadzenie palca i przeprowadzenie badania. Zazwyczaj zatrzymuje się on na głębokości 7-8 cm. Podczas badania lekarz ocenia m.in. długość i stan kanału odbytu, obwód odbytnicy pod kątem obecności krwi lub śluzu. Następnie, już po wyjęciu palca sprawdza czy w tzw. bańce odbytniczej (końcowy odcinek odbytnicy) nie pojawiła się krew czy śluz.

Czytaj także:

Przewlekły ból odbytu (Zespół dźwigaczy odbytu)

Szczelina odbytu

Anoskopia

Manometria odbytu i odbytnicy

Nowotwór jelita grubego