Probiotyki dla kobiet - dziwna moda czy konieczno¶æ? Kiedy warto po nie siêgn±æ?

Doustne, dopochwowe, zawarte nawet w tamponach czy kosmetykach... Probiotyki ginekologiczne staj± siê równie popularne, jak te "normalne", s³u¿±ce ochronie jelit. Dlaczego?

Do³±cz do serwisu Zdrowie na Facebooku!

Nie³atwo spotkaæ kobietê, której nigdy nie przydarzy³a siê infekcja intymna. Szacuje siê, ¿e co najmniej trzy na cztery panie zachoruj± na zapalenie pochwy lub sromu raz w ¿yciu. U wielu wyst±pi nawrót problemów. Rocznie miliony kobiet na ca³ym ¶wiecie cierpi± z powodu ró¿nych zaka¿eñ uk³adu moczowego i p³ciowego, niekoniecznie przenoszonych drog± p³ciow±, wywo³anych przez bakterie, grzyby (np. dro¿d¿aki Candida) i pierwotniaki (rzêsistkiem zwykle zara¿amy siê podczas kontaktów seksualnych, jednak niewykluczone jest tak¿e "z³apanie go" np. podczas u¿ywania wspólnych rêczników).

Nawet je¶li miejscowe stany zapalne nie doprowadz± do powa¿nych powik³añ (np. rozsiania infekcji, chorób nerek, niep³odno¶ci), dolegliwo¶ci s± uci±¿liwe i obni¿aj±ce jako¶æ ¿ycia. Uporczywe swêdzenie pochwy czy serowate up³awy (typowe dla grzybicy) s± nieprzyjemne, krêpuj±ce i negatywnie wp³ywaj±ce na jako¶æ ¿ycia seksualnego. Nie mo¿e zatem dziwiæ, ¿e probiotyki ginekologiczne, które maj± nie tylko zapobiegaæ tym problemom, ale i wspomagaæ ich leczenie, robi± furorê. Czy jednak rzeczywi¶cie s± takie skuteczne i potrzebne?

Natura zadba³a, ale...

Naturalne ¶rodowisko w pochwie zasadniczo nie sprzyja infekcjom bakteryjnym, wirusowym czy grzybiczym, gdy¿ chorobotwórcze drobnoustroje nie lubi± kwasów, a odczyn pochwy jest kwa¶ny (zwykle pH 3,5-4,5). Co wiêcej: bytuj±ce w niej dobre bakterie Lactobacillus, czyli pa³eczki kwasu mlekowego, tworz±ce podstawow± liniê obrony przed wszelkimi infekcjami uk³adu moczowo-p³ciowego, takiego pH siê nie boj±. Maj± stworzone warunki, by siê szybko namna¿aæ w pochwie i s± w stanie, w miarê krótkim czasie, przywróciæ prawid³ow± liczebno¶æ swojej kolonii po czasowym spadku ich ilo¶ci. Teoretycznie...

Niestety, nie brakuje sytuacji, gdy system zawodzi i nastêpuje zaburzenie przyjaznej flory bakteryjnej. Wystarczy zmiana odczynu pochwy (dochodzi do niej choæby w czasie menstruacji) i inne mikroby zaczynaj± siê namna¿aæ. Je¶li z jakiegokolwiek powodu mniej jest dobrych bakterii (np. populacjê zmniejszy³y stosowane antybiotyki czy nieodpowiednie ¶rodki stosowane do higieny intymnej) naturalna obrona przestaje dzia³aæ. Wówczas potrzebujesz wsparcia.

Je¶li dojdzie do infekcji

Gdy ju¿ masz objawy zapalenia pochwy lub ginekolog rozpozna j± (mo¿e przebiegaæ bezobjawowo) podczas rutynowej kontroli ginekologicznej (wskazana przynajmniej raz w roku lub zgodnie z zaleceniem lekarza), nie próbuj leczyæ siê samodzielnie.

Specjalista w razie konieczno¶ci zaleci dodatkow± diagnostykê, dobierze w³a¶ciwe leczenie, niewykluczone, ¿e z pomoc± preparatów dostêpnych wy³±cznie na receptê, doradzi, jak unikn±æ nawrotów. Prawdopodobnie dobierze tak¿e probiotyk ginekologiczny, który w czasie choroby i po niej jest przede wszystkim ¶rodkiem wspomagaj±cym leczenie.

Je¶li spróbujesz siê leczyæ sama, istnieje ryzyko, ¿e jedynie czasowo pozbêdziesz siê dolegliwo¶ci (a niewykluczone, ¿e nawet tego nie osi±gniesz), a problemu nie rozwi±¿esz. Co wiêcej - nieprawid³owo leczone infekcje czêsto przechodz± w znacznie trudniejszy do pokonania stan przewlek³y.

Wsparcie i zapobieganie

Najczêstsze sytuacje, w których mog± okazaæ siê pomocne probiotyki ginekologiczne:

- podczas przyjmowania antybiotyków (niezale¿nie od tego, w jakim celu zosta³y przepisane) oraz po zakoñczeniu ich stosowania (czas do uzgodnienia z lekarzem),

- w czasie leczenia preparatami przeciwgrzybiczymi, przeciw rzêsistkowicy, a tak¿e po zakoñczeniu ich stosowania (zgodnie z zaleceniem lekarza),

- w trakcie miesi±czki i po jej zakoñczeniu, szczególnie je¶li masz sk³onno¶æ do nawracaj±cych infekcji intymnych (w trakcie menstruacji pH pochwy czasowo siê obni¿a),

- w ci±¿y, po³ogu, w czasie karmienia piersi± (zmiany hormonalne a tak¿e rany poporodowe sprzyjaj± infekcjom intymnym),

- podczas menopauzy (sucho¶æ pochwy sprzyja infekcjom),

- czasem podczas antykoncepcji hormonalnej i stosowania ¶rodków plemnikobójczych (porozmawiaj o tym z ginekologiem),

- je¶li korzystasz z publicznych k±pielisk, jacuzzi (to miejsca, w których kobiety ze sk³onno¶ciami do infekcji intymnych s± szczególnie nara¿one na k³opoty).

Doustnie? Dopochwowo?

Je¶li masz zniszczon± naturaln± mikroflorê pochwy najlepsze bêd± probiotyki dopochwowe - trafiaj± bezpo¶rednio w miejsce problemu. Dzia³aj± szybko, skutecznie, chocia¿ przez krótki czas. Stosowanie ¶rodków dopochwowych to jednak pewien dyskomfort, wiêc po jego zakoñczeniu mo¿esz przej¶æ na ¶rodek doustny. Pamiêtaj jednak, ¿e optymalne efekty przyniesie ich d³ugotrwa³e stosowanie. Czas przyjmowania jakichkolwiek preparatów najlepiej uzgodnij z ginekologiem. Odpowiednie informacje znajdziesz tak¿e w ulotce do³±czonej do opakowania.

Znakomitym rozwi±zaniem dla kobiet z nawracaj±cymi infekcjami s± specjalne tampony z probiotykiem, sprzedawane w aptekach. Nie do¶æ, ¿e s± skutecznym ¶rodkiem higienicznym, to jeszcze dostarczaj± probiotyk we w³a¶ciwe miejsce, w optymalnym czasie (menstruacja to czas szczególnego nara¿enia na infekcje intymne).

Je¶li z jakiego¶ powodu nie chcesz, b±d¼ nie mo¿esz stosowaæ takich tamponów, rozwi±zaniem s± podpaski ginekologiczne. Zdaniem specjalistów ich skuteczno¶æ, chocia¿ potwierdzona badaniami, nie jest ju¿ tak du¿a, jak tamponów, ale lepsze to ni¿ nic.

Czêst± przyczyn± infekcji pochwy i sromu, zwi±zanych z nieprawid³ow± flor± bakteryjn±, jest podmywanie siê zwyk³ymi myd³ami czy ¿elami i nieprawid³owy sposób mycia siê (na przyk³ad irygacje wnêtrza pochwy prysznicem) lub wycierania papierem toaletowym (od ty³u do przodu). Zdrowej kobiecie zaleca siê tymczasem zwyk³± wodê, b±d¼ specjalne kosmetyki do higieny intymnej. Niektóre z nich zawieraj± dobroczynne probiotyki. Na pewno nie s³u¿± do celów leczniczych, ale stanowi± dodatkowy sposób zadbania o prawid³ow± florê bakteryjn±.

Konsultacja tekstu: dr Marzena Dêbska, ginekolog po³o¿nik, Szpital Bielañski w Warszawie, Dêbski Clinic

Czytaj tak¿e:

Prebiotyk, probiotyk czy mo¿e synbiotyk?