Nos lub usta, gardło, krtań, tchawica, oskrzela, wreszcie płuca. Taką drogę, każdego dnia, przechodzi ok. 11 tys. litrów powietrza, jeśli twój układ oddechowy działa sprawnie.
Dołącz do Zdrowia na Facebooku!
O oddychaniu nie musisz pamiętać. Automatyczne skurcze odpowiednich mięśni międzyżebrowych (odpowiedzialnych za rozszerzanie się klatki piersiowej) i przepony sprawiają, że to po prostu się dzieje. Przy wdechu powietrze zostaje zassane do organizmu tak, jak do odkurzacza.Wydech (niezbędny do usunięcia dwutlenku węgla po wymianie gazowej w płucach) to skutek rozluźnienia mięśni.
Przepona przy wdechu, analogicznie do odkurzacza, zgarnia przy okazji zanieczyszczenia, dlatego oskrzela są wyściełane błoną śluzową z rzęskami. Śluz zatrzymuje drobinki, które mogłyby okazać się groźne dla płuc, a rzęski pomagają je wymiatać do tchawicy. Tam zostają odkrztuszone i trafiają znowu do gardła.
Oskrzela, czyli stabilne drzewo
Tchawica i całe oskrzela muszą trzymywać kształt, by przepływ powietrza był sprawny. Pomaga w tym cały system chrząstek, które początkowo tworzą stabilne pierścienie, w mniejszych oskrzelikach wystarczają już płytki lub wysepki.
Oskrzela to kanały prowadzące do płuc i częściowo w nie wnikające. Nieprzypadkowo mówimy o drzewie oskrzelowym. Początkowo grube kanały oskrzelowe w płucach rozgałęziają się na coraz mniejsze oskrzeliki, aż do poziomu pęcherzyków płucnych.
Płuca: większe niż myślisz
Najważniejszy organ naszego układu oddechowego bez trudu mieści się w klatce piersiowej (część tułowia między szyją, a jamą brzuszną), więc nie wydaje się bardzo duży.
Zarazem, gdyby płuca rozciągnąć płasko na równej powierzchni, miałyby wielkość sporego mieszkania: ok. 100 metrów kwadratowych.To możliwe głównie dzięki ich specyficznej budowie pęcherzykowatej. Twoje płuca bez trudu mogą pomieścić 5-6 litrów powietrza, a w w razie konieczności jeszcze więcej.
Pęcherzyki płucne to maleńkie woreczki, które znajdują się na końcu kanalików wewnątrz płuc. Za ich pośrednictwem tlen przechodzi do krwiobiegu, a dwutlenek jest wydalany, czyli zachodzi wymiana gazowa. Pęcherzyków płucnych masz od 300 do 500 milionów.
Płuca człowieka składają się z dwóch powierzchni różnej wielkości. Powierzchnia prawego płuca podzielona jest dwiema szczelinami (skośną i poziomą) na 3 płaty. Płuco lewe ma jedynie szczelinę skośną, która dzieli je na 2 płaty. Powierzchnia płuca lewego jest mniejsza. Wprawdzie ludzkie serce tylko nieznacznie jest przesunięte w lewą stronę, ale budowa dwupłatowa jest wskazana w czasie powiększania zarówno serca jak i płuc. Narządy wzajemnie na siebie nie naciskają.
Twoje płuca wypełniają klatkę piersiową niemal w pełni. Nie dotyczy to jedynie śródpiersia (jej centralnej części), gdzie znajdują się: serce, duże naczynia krwionośne, tchawica, przełyk oraz tarczyca. Przypominają zaokrągloną u góry piramidę, której podstawa oparta jest na przeponie, a zaokrąglony szczyt sięga do pierwszego żebra i obojczyka.
Od strony śródpiersia oba płuca mają wgłębienie na ok. 2 cm, zwane wnęką płuca, czyli miejsce wypełnione przez unerwiony i ukrwiony tzw. korzeń płuca.
Końcowe odcinki dróg oddechowych mają charakter groniasty. Grono utworzone przez pęcherzyki płuc jest podstawową jednostką anatomiczną i fizjologiczną płuca. Grona tworzą zraziki, które budują segmenty, te zaś - płaty.
Opłucna bez tarcia
Całe płuca otoczone są opłucną. To cienka, stale zwilżana błona, która ułatwia ruch płuc "bez zatarć" w czasie oddechu. Opłucna składa się z dwóch blaszek: ściennej, która bezpośrednio styka się z powięzią piersiową, śródpiersiem i przeponą oraz trzewnej, ściśle przylegającej do płuc, nazywanej także opłucną płucną.
