W ciągu doby twoje serce przepompowuje 10 tysięcy litrów krwi i kurczy się 100 tys. razy. Zwiń dłoń w pięść, a poznasz rozmiar swojego serca. Tak niewielki narząd może to zrobić!
Budowa serca
Serce człowieka składa się z dwóch przedsionków i dwóch komór. Stronę prawą i lewą rozdziela przegroda.
Charakterystyczny worek wypełniony płynem, osłaniający serce, to osierdzie. U człowieka składa się z dwóch części - osierdzia surowiczego i osierdzia włóknistego, między którymi znajduje się jama osierdziowa.
Osierdzie surowicze, zbudowane z blaszek trzewnej i ściennej, pomiędzy którymi znajduje się jama osierdzia z płynem, umożliwia swobodne przesuwanie komór serca podczas skurczów, bez "zatarcia".
Osierdzie włókniste tworzy warstwę zewnętrzną i zapewnia sercu ochronę w razie urazu. Jest też swoistą kotwicą serca w okolicznych tkankach - łącząc je za pomocą włóknistych, mocnych połączeń. Zarazem nie pozwala mięśniowi za mocno się rozszerzyć pod wpływem napływającej krwi.
Serce kobiety waży około 270 gramów, męskie około 50 gramów więcej.
Położenie i praca serca
Serce masz po lewej stronie? Niezupełnie! Położone jest niemal pośrodku klatki piersiowej, między dwoma płucami, jedynie lekko przesunięte w lewo.
Towarzyszy ci prawie od początku: zaczyna się tworzyć już w trzecim tygodniu ciąży, chociaż na badaniu można je usłyszeć najczęściej już po 6. tygodniu od zapłodnienia.
Serce nie ma urlopu, nawet przerwy. W układzie krwionośnym dorosłego człowieka stale krąży ok. pięciu litrów krwi.
Jak wygląda jej obieg i udział w tym serca? Niełatwo to zapamiętać, ale jeśli chcesz zaimponować swojemu dziecku z gimnazjum, warto spróbować.
Praca serca polega na stałym, naprzemiennym kurczeniu się i rozkurczaniu przedsionków i komór.
Gdy jesteśmy rozluźnieni i zdrowi, serce bije zwykle około 70 razy na minutę. Gdy się denerwujemy, coś nam dokucza, uprawiamy sport czy seks, może uderzać ponad 130 razy na minutę.
Duży obieg krwi startuje w lewej komorze serca. To z niej krew wraz z tlenem wypływa aortą, a następnie tętnicami do wszystkich komórek ciała. Poprzez naczynia włosowate dokonuje się wymiana substancji (krew oddaje tlen i substancje odżywcze, a zabiera "śmieci"). Z komórek ciała krew wraca żyłami do prawego przedsionka, a następnie do prawej komory i cykl się powtarza.
Mały obieg krwi rozpoczyna się w prawej komorze serca. Z niej krew dociera tętnicami płucnymi do płuc. W pęcherzykach płucnych zachodzi wymiana gazowa. Krew zawierająca tlen przepływa żyłami płucnymi do lewego przedsionka a następnie do lewej komory, skąd może wystartować obieg duży i krew pełna ożywczego tlenu.
Po co to wszystko?
Dzięki sercu i całemu zamkniętemu układowi krążenia, każda komórka dostaje jeść, może oddychać, a szkodliwe, niepotrzebne już produkty przemiany materii zostają z niej odebrane i przekazane do zneutralizowania.
To nic złego, że zmuszamy serce do cięższej pracy. Regularny wysiłek jest mu potrzebny tak samo, jak dobra dieta, bo serce to mięsień, więc lubi pracować. Kocha jednak obciążenia regularne, w granicach rozsądku. Służy mu nawet spacer, najlepiej codziennie, a przynajmniej 3 razy w tygodniu, po 30-60 minut, w zależności od ogólnej formy. Warto systematycznie zwiększać intensywność ćwiczeń i ich czas, ale tylko do poziomu, przy którym czujesz się dobrze. Wtedy być może twoje serce rzeczywiście będzie obchodziło setne urodziny.
Co można i warto robić dla serca? Niektóre zasady powinny ci się spodobać
- Ciesz się seksem!
Serce go uwielbia. Seks wyzwala hormon szczęścia, obniża ciśnienie, umożliwia dotlenienie organizmu, to przede wszystkim wygrywa ze stresem, głównym zagrożeniem naszych czasów. (Więcej na ten temat) - Wyjdź na spacer
Już półgodzinny spacer umożliwia obniżenie poziomu groźnych trójglicerydów i złego cholesterolu LDL we krwi, a zarazem podniesienie poziomu dobrego - HDL. To pomaga organizmowi usuwać tłuszcz z organizmu i tym samym odciąża serce. (Więcej o zaletach spaceru) - Uważaj, co jesz
Ograniczenie tłuszczów zwierzęcych i prostych węglowodanów (słodyczy, czystego cukru, białego pieczywa) i zadbanie o dobre źródła błonnika i tłuszczów roślinnych w diecie, to uproszczony, ale dobry przepis na zdrowe serce.
Wśród warzyw i owoców sercowi sprzymierzeńcy to głównie: warzywa o zielonych liściach, pomidory, czosnek, owoce czerwone i niebieskie (więcej o owocach niebieskich). Szczegółowa dieta dla serca - Nie pal lub rzuć!
Papierosy zabijają na wiele sposobów. Dla twojego serca w dymie papierosowym najgroźniejszy jest tlenek węgla. Powoduje wolniejszy przepływ krwi i obkurczanie naczyń krwionośnych, a w efekcie zmiany miażdżycowe i zakrzepy, prowadzące do zawału. (Zobacz, jak papierosy pożerają cię żywcem) - Pij z umiarem
Upijanie się jest zabójcze. Na kacu łatwo o zawał. Alkohol podnosi ciśnienie krwi i sprzyja miażdżycy, a od miej już o krok od poważnych powikłań krążeniowych. - Nie lekceważ infekcji i próchnicy
Grypa, angina czy zaawansowana próchnica to często pierwotne przyczyny zapalenia mięśnia sercowego. Ta choroba niezdiagnozowana na czas niejednokrotnie wymaga nawet przeszczepu serca, a czasem prowadzi do szybkiego zgonu. Więcej na ten temat
Gdzie dokładnie leży serce? Jak jest zbudowane? Zobacz!
