Cholesterol to, najprościej rzecz ujmując, całkowita ilość tłuszczu we krwi. Jeśli jego poziom jest nieprawidłowy, naczynia krwionośne obrastają w tłuszcz, co może prowadzić do poważnych chorób.
Cholesterol nie rozpuszcza się we krwi samodzielnie, potrzebuje pomocy specjalnych białek. Wykorzystuje do tego lipoproteiny o gęstości dużej (HDL, high density lipoproteins) i małej (LDL, low density lipoproteins). Cząsteczki HDL mają dużo białka, a LDL sporo tłuszczu. LDL dostarcza cholesterol do komórek; HDL zabiera z nich jego nadmiar. Jeśli stężenie cząsteczek LDL jest zbyt wysokie, cholesterol odkłada się w ścianach tętnic. Stąd podział na "dobry" i "zły" cholesterol.
Zaburzenia poziomu cholesterolu mogą skutkować wieloma poważnymi schorzeniami: miażdżycą tętnic (kończyn dolnych, wieńcowych, mózgowych), zawałem serca, udarem mózgu.
Badanie cholesterolu - lipidogram
Analiza stężenia cholesterolu nie skupia się wyłącznie na cholesterolu całkowitym, lecz także na poziomie HDL i LDL oraz trójglicerydach. Badanie obejmujące te 4 wartości nazywa się lipidogram - za jego pomocą analizuje się profil lipidowy (tłuszczowy).
Jak przygotować się do badania cholesterolu? Przed wykonaniem profilu lipidowego należy:
- nie jeść przez 12-14 godzin poprzedzających badanie,
- nie pić alkoholu przez kilka dni przed badaniem,
- nie zmieniać diety radykalnie na 2 tygodnie przed badaniem.
Jeśli badanie ma być wykonane w celu zdiagnozowania nieprawidłowości cholesterolowych (a nie skontrolowania np. skuteczności leczenia tych zaburzeń), nie można brać przed nim leków obniżających cholesterol. We wszystkich innych przypadkach trzeba brać leki tak jak zwykle, według zaleceń lekarza.
Zły cholesterol - co to jest?
Cholesterol HDL, tak zwany dobry cholesterol, odprowadza nadmiar cholesterolu do wątroby, gdzie ulega rozpadowi. Im wyższy poziom HDL, tym lepiej; niski poziom HDL zwiększa ryzyko wystąpienia chorób wieńcowych. HDL jest odpowiedzialny za wytwarzanie niektórych hormonów płciowych, witaminy D oraz kwasu żółciowego.
Nazwą "zły cholesterol" określa się cholesterol LDL, czyli lipoproteiny o niskiej gęstości. LDL dostarcza cholesterol z wątroby do komórek ciała, więc mimo swojej złej sławy jest potrzebny. Jeśli mamy za dużo LDL, okłada się on w komórkach narządów tętniczych. Nadwyżka LDL tworzy złogi (blaszki miażdzycowe), które zwężają tętnice wieńcowe, co skutkuje chorobami serca.
Badanie cholesterolu - normy
- Cholesterol całkowity
Takie same normy cholesterolu całkowitego obowiązują kobiety i mężczyzn. Najlepiej, jeśli poziom cholesterolu całkowitego utrzymuje się poniżej 200 mg/dL (5,17 mmol/L). Wyższe wartości oznaczają zbyt duże stężenie cholesterolu we krwi, a 240 mg/dL to już wysokie zagrożenie chorobami serca.
- HDL
Zdecydowanie nieprawidłowy poziom cholesterolu HDL to mniej niż 45 mg/dL (1,2 mmol/L) u kobiet, a u mężczyzn mniej niż 35 mg/dL. Wynik powyżej 60 mg/dL i wyższy oznacza, że stężenie HDL jest zdrowe.
- LDL
Normy złego cholesterolu LDL są takie same i dla kobiet, i dla mężczyzn. Najlepszy wynik to mniej niż 100mg/dL (2,6 mmmol/L). Za wysoki poziom uznaje się już 160 mg/dL (4,14 mmol/L). Wszystkie inne wyższe wartości uchodzą za bardzo wysokie.
Stąd dowiesz się więcej o normach cholesterolu.
Zły cholesterol - jak obniżyć poziom LDL?
Poziom złego cholesterolu da się obniżyć bez zażywania leków. Należy dbać również o odpowiednio wysoki poziom dobrego cholesterolu HDL.
- Papierosy (a raczej ich brak)
Nie dość, że palenie podwyższa stężenie LDL, to jeszcze obniża HDL. Rzucie palenia spowoduje natychmiastową poprawę w równowadze cholesterolowej.
> Sprawdź: Widziałeś kiedyś płuca palacza? Zrób je z butelki na własny użytek i zobacz, co się stanie
- Aktywność fizyczna
Bez ćwiczeń ani rusz. Spacery, bieganie, jazda na rowerze czy pływanie mogą obniżyć poziom złego cholesterolu nawet o 10%.
- Nadwaga i dieta
Nadwaga zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia chorób wieńcowych oraz ma negatywny wpływ na poziom LDL. Dieta bogata w błonnik i uboga w tłuszcze nasycone obniża LDL.
- Stres
Stresujący tryb życia (poznaj 6 sposobów, żeby pozbyć się stresu w 15 minut albo krócej) może doprowadzić do podwyższonego poziomu LDL. Więcej relaksu obniży stężenie LDL we krwi.
> Przeczytaj więcej o sposobie zwalczania zbyt wysokiego poziomu cholesterolu: Obniżamy poziom cholesterolu. Nie wystarczy inna dieta
