Na czym polega czynność serca?
Serce jest to jedyna i najważniejsza w organizmie pompa zalewowo-tłocząca, która ma za zadanie utrzymanie prawidłowego obiegu krwi. Narząd ten składa się z komór oraz przedsionków, do których za pośrednictwem żył głównych oraz płucnych dostarczana jest krew. Kurczenie oraz rozkurczanie przedsionków i komór nazywane jest czynnością serca lub akcją serca i wywołuje obieg krwi w tym narządzie oraz w całym organizmie. Czynność serca rozpoczyna się już w okresie zarodkowym, w 5-6 tygodniu ciąży.
Podobnie jak inne narządy, czynność serca regulowana jest przede wszystkim przez układ nerwowy. Oprócz bodźców płynących z kory mózgowej, wpływ na prawidłowe funkcjonowanie serca ma również równowaga biochemiczna, czyli stężenie poszczególnych pierwiastków we krwi (np. magnezu, potasu, fosforu) oraz równowaga hormonalna.
Czynność serca a tętno
Wiele osób mylnie określa tętno jako akcję (czynność) serca. Tętno jest to wynik funkcjonowania narządu, ponieważ stanowi ruch falisty naczyń krwionośnych, wywołanych przez skurczanie i rozkurczanie się serca, a w efekcie przetaczanie krwi. Nazywane jest inaczej pulsem i stanowi podstawowy oraz łatwo mierzalny parametr życiowy, dzięki któremu bardzo szybko można wychwycić nieprawidłową pracę serca.
Ile wynosi prawidłowe tętno?
Wartości prawidłowego tętna spoczynkowego zależne są od wieku człowieka. Najszybszym tętnem charakteryzują się dzieci w okresie prenatalnym, następnie niemowlęta, a wraz z kolejnymi latami życia, wartości odpowiedniego tętna się zmieszają. Wynoszą kolejno:
- W okresie prenatalnym – od 110 do 160 uderzeń/minutę
- U noworodków - od 130 do 140 uderzeń/minutę
- U niemowląt i dzieci do lat 3- od 110 do 130 uderzeń/minutę
- U dzieci powyżej 3 roku życia – od 80 do 110 uderzeń/minutę
- U młodzieży – od 80 do 90 uderzeń/minutę
- U osób dorosłych - od 65 do 78 uderzeń/minutę
- U osób starszych – od 60 do 70 uderzeń/minutę
Arytmia - zaburzenia rytmu serca
Zaburzenia rytmu serca, nazywane arytmią, polegają na nierównomiernej czynności serca. Skutkuje to nieregularnym tętnem, które często może przekraczać bezpieczne granice (poniżej 60 i powyżej 100 uderzeń na minutę).
Podstawowym objawem arytmii serca jest nagle przyspieszenie lub spowolnienie tętna w sytuacjach, w których dana osoba nie jest narażona na żadne nowe bodźce. Najczęściej wynika to z nieprawidłowej pracy węzła zatokowego, który odpowiada za regularną pracę serca.
Inną, bardzo poważną formą arytmii jest tzw. migotanie przedsionków i migotanie komór, polegające na nieznacznych, delikatnych skurczach tych struktur, które nie są efektywne i mogą prowadzić do zatrzymania krążenia, a efekcie śmierci (zwłaszcza migotanie komór).
Symptomami arytmii serca są również częstoskurcze, które chory odczuwa jako kołatanie serca. Oprócz tego, zaburzenia rytmu serca objawiają się dusznościami, zawrotami głowy, sennością oraz osłabieniem.
Tachykardia - przyspieszone bicie serca
Tachykardia to pojęcie określające stan przyspieszonego bicia serca. Stan ten oznacza się, gdy tętno wynosi powyżej 100 uderzeń na minutę. Przyczyny tachykardii to m.in.:
- Wysiłek fizyczny
- Stres, sytuacje wywołujące produkcję adrenaliny
- Używki (alkohol, kofeina narkotyki lub nikotyna)
- Odwodnienie
- Choroby serca, np. choroba niedokrwienna serca, zapalenie mięśnia sercowego
- Wystąpienie wstrząsu anafilaktycznego
- Sepsa
- Niedocukrzenie lub odwodnienie
Oprócz odczuwalnych i mierzalnych dużych wartości tętna, tachykardia może być odczuwalna poprzez pojawienie się mroczków przed oczami, zawroty głowy, duszności i spłycony oddech, a także ogólne osłabienie. W skrajnych przypadkach może dojść do utraty przytomności.
Zwykle tachykardia nie stanowi zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka, ponieważ wywołana jest wysokim stężeniem adrenaliny oraz czynnikami zewnętrznymi, które po pewnym czasie znikają. Czasami jednak przyspieszone bicie serca wynika z niestabilności hormonalnej (nadczynności tarczycy) lub może sygnalizować choroby układu krążenia.
Bradykardia – spowolnione bicie serca
Bradykardia to stan, w którym serce bije za wolno i częstotliwość uderzeń na minutę wynosi poniżej 60. Naturalnie bradykardia występuje podczas snu, kiedy tętno może spaść nawet do 30 uderzeń na minutę i bardzo często dotyka osób, które regularnie uprawiają sport. Stanu tego nie można bagatelizować, ponieważ może oznaczać rozwój chorób, takich jak zawał,udar, niewydolność węzła zatokowego lub zatorowość płucna.
Osoby, u których występuje bradykardia, borykają się z dusznościami, zawrotami głowy, zmniejszoną wydolnością fizyczną oraz ogólnym osłabieniem organizmu.
Kiedy pojawia się kołatanie serca i co oznacza
