Choroba niedokrwienna niesie za sobą wiele poważnych konsekwencji, takich jak upośledzenie sprawności, a nawet śmierć w wyniku zawału serca. Tlen jest niezbędnym pierwiastkiem do prawidłowej pracy serca, a także do odżywienia i pracy wszystkich tkanek i narządów organizmu. Dostarczanie tlenu do mięśnia sercowego uwarunkowana jest różnymi czynnikami:
- budową naczyń serca
- wymianą gazową w płucach
- możliwością transportu tlenu
- liczbą erytrocytów i hemoglobiny
W niewydolności wieńcowej początkowo pojawia się ból zwany dusznicą bolesną, a wraz z postępowaniem choroby może dość do zawału mięśnia sercowego. Najczęstszą przyczyną choroby niedokrwiennej jest miażdżyca tętnic wieńcowych. Występowanie choroby wzrasta wraz z wiekiem i częstsza zachorowalność pojawia się u mężczyzn. Choroba niedokrwienna serca należy do chorób cywilizacyjnych.
Choroba niedokrwienna serca - przyczyny
W większości przypadków, główną przyczyną powstania choroby niedokrwiennej serca jest miażdżyca tętnic wieńcowych. Odkładanie się blaszki miażdżycowej w tętnicach, doprowadza do ich zwężenia i upośledzenia przepływu, skutkując niedostatecznym dostarczaniem tlenu. To powoduje, że serce nie otrzymuje odpowiedniej ilości tlenu, zwłaszcza w czasie jego zwiększonej pracy np. przy wysiłku fizycznym. Innymi chorobami które mogą spowodować powstanie choroby wieńcowej to:
- niedokrwistość
- hipotonia - zmniejszone napięcie mięśniowe
- hipowolemia
- niewydolność oddechowa
- wady serca takie jak zwężenie zastawki aortalnej
- kardiomiopatie
- nadciśnienie tętnicze
Inne choroby naczyń wieńcowych, które także doprowadzają do choroby niedokrwiennej serca to:
- zmiany zapalne naczyń wieńcowych w przebiegu chorób zapalnych takich jak: choroba reumatyczna, reumatoidalne zapalenie stawów, guzkowate zapalenie tętnic, kiła, posocznica.
- wrodzone zaburzenia metaboliczne: choroba Fabry’ego,zespół Hurler, skrobiawica, cystynuria
- zmiany pourazowe tętnic wieńcowych np. w wyniku koronarografii
- anomalie wrodzone tętnic wieńcowych (niedorozwój, przetoki tętniczo-żylne)
- tętniak rozwarstwiający aorty
- ucisk tętnic np. przez rosnący guz
- wrodzone lub nabyte tętniaki tętnic wieńcowych
- mostki mięśniowe
Choroba niedokrwienna serca - objawy
W chorobie niedokrwiennej serca możemy wyróżnić stabilną chorobę wieńcową, do której zaliczamy dławicę piersiową i zespół piersiowy oraz ostry zespół wieńcowy - zwykle zawał serca, nagły zgon sercowy lub niestabilna dusznica bolesna. W zależności od rodzaju, objawy choroby niedokrwiennej serca są inne.
W obu typach najczęściej pojawia się silny ból w klatce piersiowej, który nazywany jest dławicowym. Powoduje on wrażenie ucisku i gniecenia w klatce piersiowej, często jest piekący i rozrywający. Zazwyczaj zlokalizowany za mostkiem, mogący promieniować do pleców, szyi, lewej ręki, a często także do nadbrzusza. Ból pojawia się w czasie stresu, posiłku, pod wpływem zimnego powietrza oraz w trakcie wysiłku.
Dodatkowymi objawami które pojawiają się przy chorobie niedokrwiennej serca to:
- płytki oddech
- mdłości
- kołatanie serca (arytmia)
- zawroty głowy
- osłabienie
- zwiększona potliwość
Z przeprowadzonych badań wynika, że nagłe zgony sercowe występują najczęściej między 7, a 9 rano. U niektórych osób choroba wieńcowa nie daje żadnych objawów, a chorzy dowiadują się o niej dopiero gdy pojawi się zawał serca.
W przypadku wystąpienia stabilnej dławicy piersiowej można wyróżnić 3 przedziały zwężenia tętnic:
- zwężenie nieistotne - światło tętnicy zwężone jest <50 proc. Zazwyczaj nie powoduje objawów
- zwężenie istotne - światło tętnicy zwężone jest 50-80 proc., większy wysiłek fizyczny może dawać objawy dusznicy
- zwężenie krytyczne - światło tętnicy jest zmniejszone ponad 80 proc., a objawy dusznicy występują nawet w spoczynku·
Czynnikami ryzyka które wpływają na pojawienie się choroby są:
- czynniki socjalne (poziom wykształcenia, stan cywilny, zarobki, rodzaj pracy)
- czynniki behawioralne (nadużywanie używek - papierosy, alkohol; aktywność fizyczna, długość snu)
- czynniki somatyczne (nadciśnienie tętnicze, otyłość brzuszna, cukrzyca)
Choroba niedokrwienna serca - diagnostyka
W celu zdiagnozowania choroby niedokrwiennej serca w pierwszej kolejności przeprowadza się dokładny wywiad lekarski. Po wystąpieniu objawów należy zgłosić się do lekarza kardiologa. Dodatkowo zlecane są badania takie jak EKG. Częstą metodą stosowaną do oceny tętnic wieńcowych jest tzw. koronarografia, która polega na wprowadzeniu do naczyń wieńcowych specjalnego cewnika, podanie środka kontrastowego i ocenie naczyń na ekranie monitora.
Leczenie choroby niedokrwiennej serca
Według przeprowadzonych badań, w celu zapobiegania chorobie powinno się dbać o jakość i prowadzić zdrowy styl życia. Wiąże się to z regularnym i odpowiednim wysiłkiem fizycznym, który odpowiada za dobrą kondycję fizyczną. Należy również pamiętać o utrzymywaniu prawidłowej masy ciała i niedoprowadzaniu do otyłości.
Powinno się stosować zdrową i zbilansowaną dietę, unikać jedzenia typu fast-food, spożywać dużą ilość warzyw i owoców, ograniczać potrawy tłuste i smażone. Dobry rozwiązaniem jest skorzystanie z usług i porad dietetyka.
Zmniejszając czynniki ryzyka należy pamiętać o unikaniu używek takich jak alkohol czy papierosy. Duże znaczenie ma również stres, który należy starać się wyeliminować i nauczyć się radzenia sobie z trudnymi sytuacjami.
Leczenie choroby niedokrwiennej serca polega na przyjmowaniu odpowiednich leków, w celu zmniejszenia ilości napadów niedokrwienia. Najczęściej stosuje się leki przeciwpłytkowe takie jak kwas acetylosalicylowy czy klopidogrel. Ważne jest także zażywanie leków wpływających na spowolnienie pojawienia się miażdżycy takie jak Beta-adrenolityki czy antagoniści kanału wapniowego.
W leczeniu stosowana jest również nitrogliceryna, która przerywa napad bólu i działa przeciwbólowo.
W cięższych przypadkach choroby, kiedy pojawiają się już zaburzenia współistniejące może okazać się niezbędna interwencja inwazyjna, do której należy przezskórna wewnątrznaczyniowa angioplastyka wieńcowa lub zabieg wszczepienia pomostów aortalno-wieńcowych
Rokowania w chorobie wieńcowej zależą od tego na jakim etapie zostanie ona zdiagnozowana. Bardzo często wpływ ma również wiek pacjenta i występowania chorób współistniejących.
