Migotanie przedsionków: co to jest
Migotanie przedsionków to taki rodzaj zaburzenia rytmu serca, który obejmuje nieregularne i bardzo szybkie skurcze przedsionków. Przy częstotliwości od 350 do 700 na minutę przedsionki prawie się nie kurczą, przez co zalegająca w nich krew może tworzyć skrzeplinę. Gdy ta popłynie z krwią do naczynia mózgowego, istnieje ryzyko jego zatkania i spowodowania niedokrwienia oraz martwicy części mózgu. Dokładnie ten typ udaru to najczęstszy skutek migotania przedsionków - występuje aż u 35 proc. chorych. Obok tego pojawia się jeszcze jedna komplikacja, a mianowicie niedotlenienie organizmu. Serce jest zmuszone do cięższej pracy, co stwarza ryzyko jego niewydolności. Możliwe efekty? Nieodwracalne zmiany, w tym niedotlenienie mózgu, otępienie, a także zgon.
Warto podkreślić, że migotanie przedsionków a ich trzepotanie to nie to samo. W drugim przypadku skurcze występują rzadziej (od 250 do 350 na minutę) i w sposób bardziej uporządkowany. Z kolei jeszcze rzadsze skurcze przedsionków (od 100 do 250 na minutę) określa się przypadłością częstoskurczu przedsionkowego.
Rodzaje migotania przedsionków:
- napadowe (okresowe) migotanie przedsionków – wytyczne to samoistne pojawianie się i ustępowanie w ciągu tygodnia,
- ciągłe (przetrwałe) migotanie przedsionków – nie ustępuje samoistnie, a arytmia trwa ponad 7 dni,
- przetrwałe długo trwające migotanie przedsionków – dolegliwości utrzymują się dłużej niż rok,
- utrwalone migotanie przedsionków – nie ustępuje nawet po przywróceniu pożądanego rytmu serca, czyli po kardiowersji.
Migotanie przedsionków – przyczyny
Przyczyny migotania przedsionków mogą być różne. Oto najczęstsze z nich:
- schorzenia sercowo-naczyniowe – na przykład wady zastawek serca, wady wrodzone serca, nadciśnienie tętnicze, zapalenie osierdzia i mięśnia sercowego,choroba wieńcowa, kardiomiopatia
- komplikacje po operacjach kardiologicznych – zwłaszcza po założeniu by-passów (w fachowym żargonie: po pomostowaniu aortalno-wieńcowym),
- powikłania po przyjmowaniu niektórych leków i dopalaczy, a także po nadmiernym spożyciu alkoholu i kofeiny,
- choroby ogólnoustrojowe zajmujące także serce – między innymi skrobiawica, hemochromatoza, sarkoidoza czy nowotwory.
Na liście schorzeń wpływających na częstsze skurcze serca znajdują się również:
- cukrzyca,
- guz chromochłonny,
- choroby płuc,
- nadczynność tarczycy.
Migotanie przedsionków – objawy
Objawy nie zawsze muszą się pojawić. U wielu chorych migotanie przedsionków przebiega bez żadnych symptomów; u reszty występują zróżnicowane objawy. Ze względu na mocno zindywidualizowany przebieg choroby często trudno jest przeprowadzić samodzielną diagnozę. Poniżej prezentujemy listę alarmujących okoliczności:
- przyspieszone, a wręcz galopujące bicie serca,
- niemożność podejmowania wzmożonego wysiłku fizycznego,
- łomotanie bądź kołatanie w sercu,
- zawroty głowy,
- uczucie zmęczenia,
- omdlenia,
- napadowe poty,
- duszności,
- niepokój i lęk.
Migotanie przedsionków może przyjmować dwie formy: napadową oraz przewlekłą. Zwłaszcza tej pierwszej wersji towarzyszą dokuczliwe, nasilone symptomy - wymienione wyżej kołatanie serca, problemy z tolerancją wysiłku, zawroty głowy czy wzmożona potliwość. Przy wysokiej intensywności i współwystępowaniu objawy potrafią uniemożliwiać codzienne funkcjonowanie.
Napady migotania przedsionków mają skłonność do nawrotów. To, jak długo one trwają i jak często się pojawiają zależy od czynników indywidualnych. Czasem jest to kwestia wielu godzin, a innym razem – niecałej minuty.
Migotanie przedsionków - EKG (diagnozowanie)
Jeśli zaobserwujesz powyższy zestaw symptomów u siebie albo u innej osoby, zadbaj o to, aby skontaktować się ze specjalistą. Tylko lekarz może zdiagnozować chorobę ze stuprocentową pewnością. Być może problemem są zaburzenia rytmu serca, ale wcale nie tego konkretnego rodzaju. Lekarz powinien przeprowadzić dokładny wywiad z pacjentem i wypytać go o wszystkie występujące objawy migotania przedsionków, a także o częstotliwość ich występowania. Te informacje pozwolą obrać odpowiedni system monitorowania rytmu serca:
- gdy objawy są częste, z dużym prawdopodobieństwem wystarczy całodobowa rejestracja EKG przy wykorzystaniu tzw. metody Holtera,
- gdy objawy są rzadkie, konieczne może być ambulatoryjny monitoring EKG przez około 2-4 tygodnie.
Można także wykorzystywać prostsze sposoby oceny rytmy serca, np. mierzenie tętna metodą palpacyjną.
Przeczytaj także: Jak mierzyć ciśnienie tętnicze?
Migotanie przedsionków - leczenie
Co zrobić, kiedy lekarz stwierdzi migotanie przedsionków? Leki, a także zabiegi chirurgiczne i niechirurgiczne to trzy najpopularniejsze sposoby radzenia sobie z tą przypadłością. Poniżej krótka charakterystyka każdego z nich:
1. Leki
Pacjentom zleca się zwykle leki, które pozwalają zyskać kontrolę nad częstotliwością rytmu komór oraz kontrolujące sam rytm serca (a przy tym zapobiegające jego szybkiemu biciu i niebezpiecznym rodzajom uderzeń). Kolejny typ przepisywanych lekarstw to preparaty zmniejszające ryzyko wystąpienia udaru oraz hamujące proces krzepnięcia krwi. Należą tutaj zarówno antykoagulanty najnowszej generacji, jak i antagoniści witaminy K - jedne i drugie powstrzymują krew przed wytworzeniem zakrzepu. Warto jednak mieć świadomość, że ich działanie może pociągać za sobą pewne skutki uboczne. Antykoagulanty są absolutnie niewskazane dla pacjentów z wszczepionymi zastawkami i dla osób skarżących się na wady serca. Z kolei antagoniści wit. K. mogą podnosić ryzyko krwawień i wywoływać zmiany krwotoczne.
Przy braniu lekarstw na migotanie przedsionków najważniejsza jest regularność. Oczywiście należy stosować się do wszelkich zaleceń kardiologa oraz przestrzegać wytycznych dotyczących zdrowego stylu życia.
2. Zabiegi chirurgiczne
Ten rodzaj leczenia migotania przedsionków wykorzystywany jest w ostateczności. Zaliczamy tutaj (mniej inwazyjne) zamknięcie uszka lewego przedsionka oraz (bardziej inwazyjne) zabiegi przeprowadzane na otwartym sercu pacjenta.
3. Zabiegi niechirurgiczne
W tej grupie warto wymienić takie metody leczenia jak:
- ablacja przezskórna, zwana też przezcewnikową – opiera się na odizolowaniu bądź całkowitym zniszczeniu tego obszaru serca, który jest odpowiedzialny za wywoływanie arytmii. Wykorzystuje się wówczas ciepło albo zimno (tzw. krioablacja). Metoda ta uruchamiana jest w przypadku pacjentów, u których terapia farmakologiczna nie zdaje egzaminu,
- ablacja węzła przedsionkowo-komorowego – kiedy nie pomaga przyjmowanie lekarstw, a migotanie przedsionków wiąże się z bardzo szybkim rytmem komór, lekarze mogą zadecydować o celowym zniszczeniu węzła przedsionkowo-komorowego i wszczepieniu stymulatora serca,
- kardiowersja – polega na przywracaniu prawidłowego rytmu serca z wykorzystaniem elektrod.
Migotanie przedsionków - statystyki
Migotanie przedsionków jest coraz powszechniejszą przypadłością. W Polsce może dotyczyć nawet 700 tys. chorych. Migotanie atakuje zwłaszcza starsze osoby i podnosi ryzyko udaru niedokrwiennego aż pięć razy (jest przyczyną od 20 do 30 proc. udarów). Wspomniany typ udaru atakuje 2-3 pacjentów na godzinę, a aż 60 proc. z nich traci życie w przeciągu jednego roku.
Migotanie przedsionków - konsekwencje
- niewydolność serca,
- wysokie prawdopodobieństwo zawału,
- zaburzenia poznawcze.
Im wcześniej migotanie przedsionków zostanie zdiagnozowane, tym większa szansa na powrót do zdrowia. Wczesne rozpoczęcie leczenia farmakologicznego i podanie pacjentowi leku przeciwkrzepliwego może się okazać kluczowym elementem, decydującym o niedopuszczeniu do udaru.
Migotanie przedsionków - zapobieganie
Najważniejsza jest dbałość o zdrowy styl życia: zarówno w zakresie diety, jak i aktywności fizycznej czy wygospodarowania czasu na relaks. Oto kilka cennych wskazówek:
- dbaj o ruch - uprawiaj aktywność fizyczną 4-5 razy w tygodniu. Nie chodzi o forsowne treningi i wyczerpujące sporty, ale o lubianą formę ruchu,
- nie pal papierosów i ogranicz picie alkoholu, zwłaszcza tego mocnego (niektórzy pacjenci z migotaniem przedsionków muszą całkowicie odstawić alkohol),
- zrzuć nadmiar kilogramów - dbaj o to, aby twoje BMI nie przekraczało granicy 25,
- przetestuj różne techniki relaksacyjne i wybierz tę, która działa na ciebie odstresowująco i przynosi ci prawdziwy spokój,
- podejmij efektywne leczenie nadciśnienia tętniczego i cukrzycy,
- przerzuć się na dietę śródziemnomorską - włącz do jadłospisu oliwę z oliwek, warzywa, owoce, drób, ryby, orzechy, ziarna, rośliny strączkowe i produkty o niskiej zawartości tłuszczu,
- ogranicz spożycie energetyków, czerwonego mięsa i słodyczy.
Przeczytaj także:
