Duszność: przyczyny
Stan jakim jest duszność i zaburzone proporcje między wdychaną ilością tlenu a wydychanym dwutlenkiem węgla, może pojawić się na skutek:
- Niewydolności układu krążenia
- Zapalenia oskrzeli
- Napadu astmy oskrzelowej
- Zapalenia płuc
- Rozedmy płuc
- Zwłóknienia płuc
- Zmniejszenia objętość płuc z powodu ucisku z zewnątrz, np. poprzez płyn znajdujący się w jakie opłucnej, będący skutkiem rozedmy lub nowotworu
- Obrzęku płuc
- Obturacyjnej choroby płuc
Innymi stanami patologicznymi wywołującymi duszność oraz niezwiązanymi bezpośrednio z układem oddechowym może być:
- Ciało obce w drogach oddechowych - które uniemożliwia odpowiedni przepływ tlenu
- Zawał mięśnia sercowego, wskutek którego serce nie pompuje dostatecznej ilości tlenu do organizmu
- Zaburzenia lękowe
- Porażenie przepony
- Uraz dróg oddechowych
- Brak aktywności fizycznej i prowadzenie siedzącego trybu życia
- Zatruciem tlenkiem azotu lub tlenkiem węgla (czadem)
Duszność może mieć charakter okresowy i pojawiać się w określonych sytuacjach np. po długotrwałym wysiłku lub (bardzo często) latem z powodu zbyt wysokich temperatur. Jeżeli istnieje taka możliwość najważniejsze w postępowaniu jest zlokalizowanie i usunięcie przyczyny duszności. Jeżeli duszności towarzyszą inne objawy np. ból, może ona być skutkiem choroby lub zawału serca, istotna jest wtedy jak najszybsza wizyta lekarska.
Objawy duszności
Najczęściej występującymi objawami, które towarzyszą uczuciu duszności jest włączenie się dodatkowych mięśni oddechowych, które wspomagają pobór powietrza. Bardzo często występuje przyspieszony i płytki oddech, a także ruchomość skrzydełek nosa. Duszność bardzo często nasila się w pozycji stojącej lub leżącej, dlatego osobom zdarza się przyjmować pozycję przechyloną do przodu, aby ułatwić oddychanie. W skrajnych przypadkach duszności może towarzyszyć krwioplucie - występuje podczas odkrztuszania krwi z dróg oddechowych, co może być skutkiem postępującej zatorowości płucnej lub przewlekłego zapalenia oskrzeli, a w skrajnych przypadkach nowotworu płuc.
Jeżeli duszność i objawy jej towarzyszące występują często, pojawia się splątanie i zaburzenia świadomości niezwłocznie należy zgłosić się do lekarza.
Duszność a nerwica
Duszność może występować w sytuacjach zwiększonego stresu. Często może być objawem nerwicy. Może jej towarzyszyć ucisk i kłucie w klatce piersiowej, a nawet kołatanie serca. Duszność może pojawić się w przypadku ataku silnej paniki lub histerii w sytuacjach stresowych i w przypadku działania różnych fobii.
Rodzaje duszności
Duszność może mieć kilka rodzajów, które są pomocne w diagnozowaniu i rozróżnianiu chorób współtowarzyszących.
Duszność wdechowa - jest najczęściej wywołana osłabieniem pracy serca, zastojem oraz nadciśnieniem w żyłach płucnych. Bywa także związana z anatomicznym zwężeniem dróg oddechowych. Podczas wdechu powietrze ma utrudnioną drogę przedostania się do pęcherzyków płucnych, a oddech staje się przyspieszony i spłycony. Duszność wdechowa charakteryzuje się napięciem mięśni oddechowych oraz zapadnięciem się przestrzeni międzyżebrowych podczas wdechu.
Duszność wydechowa - jest następstwem zwężenia oskrzelików oraz małą elastycznością pęcherzyków płucnych. Najczęściej występuje w rozedmie płuc, zapaleniu oskrzeli, dychawicy oskrzelowej. Problemy pojawiają się podczas fazy wydechu.
Duszność wysiłkowa związana jest z astmą, i występuje najczęściej podczas intensywnego wysiłku fizycznego. Skutkuje on zwężeniem światła oskrzeli oraz utrudnieniem przepływu powietrza, skutkując niedostatecznym dostarczeniem ilości tlenu do pęcherzyków płucnych. Uczucie duszności może trwać nawet godzinę. Zazwyczaj w leczeniu stosuje się leki wziewne wpływające na rozkurczenie oskrzeli najczęściej przed rozpoczęciem wysiłku fizycznego.
Bardzo często duszność wysiłkowa towarzyszy chorobom takim jak:
- Niewydolność krążenia - duszność występuje na skutek nieodpowiedniego transportu krwi, ze względu na niewydolność serca (lewej komory).
- Płyn w jamie opłucnej - często towarzyszy niewydolności krążenia, ale może także być objawem nowotworu płuc. W przypadku tego schorzenia duszność może wystąpić także w pozycji leżącej
- Astma oskrzelowa oraz przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) - duszność jest skutkiem stanu zapalnego występującego w drogach oddechowych.
- Choroba niedokrwienna serca - zwana także chorobą wieńcową, objawia się bólem w klatce piersiowej i często również dusznością.
Duszność spoczynkowa - występuje w przypadku odpoczynku, siedzenia, leżenia i nie jest związana z wysiłkiem fizycznym. Jest objawem mogącym wystąpić w ostrej niewydolności krążeniowo-oddechowej lub w przypadku zaostrzenia objawów astmy. Zazwyczaj występuje nagle lub stopniowo narasta.
Duszność krtaniowa - jest to zaburzenie układu oddechowego, wywołane poprzez zwężenie światła krtani, spowodowane stanem zapalnym, ciałem obcym lub urazem w okolicach krtani. Bardzo często duszności krtaniowej towarzyszy świst krtaniowy. Dolegliwość ta najczęściej występuje u dzieci.
Duszność sercowa - występuje w chorobach takich jak obrzęk płuc, astma sercowa, niewydolność serca lub zatorowość płucna. Objawy nasilają się zazwyczaj w pozycji leżącej, w nocy lub w czasie snu, po intensywnym wysiłku fizycznym lub w wyniku sytuacji stresowych.
Duszność u dzieci
Duszność u dzieci, tak samo jak w przypadku osób dorosłych może mieć różną patogenezę. U dzieci jest wywołana najczęściej intensywnym wysiłkiem fizycznym, sytuacją stresową lub infekcją dróg oddechowych (zapalenie krtani, zapalenie dolnych dróg oddechowych - zapalenie płuc, oskrzeli). Zdarza się że duszność u dziecka jest wywołana ciałem obcym obecnym w drogach oddechowych (kawałek pokarmu, zabawka).
Duszność - diagnostyka oraz leczenie
W przypadku wystąpienia duszności istotne jest znalezienie jej przyczyny. Bardzo ważny jest czas trwania objawów oraz sytuacje w jakich się nasilają. Leczenie opiera się na leczeniu przyczynowym oraz najczęściej na przyjmowaniu leków rozkurczających oskrzela. Najważniejsza jest diagnostyka chorób współistniejących, wywołujących duszność oraz ich eliminacja. W przypadku duszności wywołanej np. wysoką temperaturą, czy dużym skupiskiem ludzi najważniejszy jest dostęp do świeżego powietrza, otworzenie okna. Pomocne mogą być także okłady chłodzące.
To także może cię zainteresować:
