U pacjentów z zapaleniem mięśnia sercowego pojawia się naciek, który stopniowo uszkadza narząd. Zakres i charakter zmian będzie zależał od tego, co doprowadziło do rozwoju stanu zapalnego oraz od ogólnego stanu pacjenta. Mimo że u części chorych nie daje żadnych objawów, to nadal jest niebezpieczny i wymaga specjalistycznego leczenia.
Skąd się bierze stan zapalny? W ogromnej większości przypadków jest powikłaniem po niedoleczonej lub leczonej źle infekcji wirusowej lub bakteryjnej. Wśród wirusów za stanem zapalnym stoją najczęściej: wirus Coxsackie, wirusowe zapalenie wątroby typu B, wirus cytomegalii, wirus ECHO, wirusy grypy, różyczki, ospy wietrznej czy parwowirusy.
Wśród bakterii, które najczęściej atakują serce, należy wymienić: pneumokoki, gronkowiec, Chlamydia, Borelię burgorferi, salmonella, legionellza, riketsje, mykoplazma czy bakterie z rodzaju Haemophilus.
Zapalenie mięśnia sercowego może wystąpić również w przebiegu infekcji pasożytniczej. Czasem stan zapalny wywołują pasożyty np. włosień kręty, glista ludzka, tasiemiec, jak i pierwotniaki - Toxoplasma, Trypanosoma czy ameba.
W niektórych przypadkach choroba ma podłoże autoimmunologiczne lub jest przez nie wywoływane. W grupie ryzyka są przede wszystkim osoby, które chorują na toczeń rumieniowaty układowy. Czasem do rozwoju stanu zapalnego przyczynia się sarkoidoza lub przyjmowane leki, np. diuretyki, niektóre antybiotyki, przeciwgruźlicze oraz przeciwdrgawkowe.
Zapalenie mięśnia sercowego - objawy
Zapalenie mięśnia sercowego nie daje żadnych charakterystycznych objawów, dlatego też postawienie prawidłowej diagnozy nie jest takie proste. Zazwyczaj choroba daje o sobie znać po kilku tygodniach od wyleczenia z infekcji, która doprowadziła do rozwoju stanu zapalnego. W początkowej fazie dolegliwości sugerują nawrót infekcji. Dopiero z czasem zaczynają pojawiać się duszności, szybka męczliwość nawet przy niewielkim wysiłku fizycznym.
W bardziej zaawansowanej postaci dochodzi do kardiomiopatii rozstrzeniowej (ang. dilated cardiomyopathy, DCM), czyli powiększenia jednej lub obydwu komór serca przy jednoczesnym upośledzeniu czynności skurczowej. Pacjenci zaczynają się skarżyć na kołatnie serca. Chory oprócz duszności skarży się także na uczucie szybkiego bicia serca, szczególnie przy wysiłku fizycznym. Pojawiać się mogą bóle w klatce piersiowej oraz gorączka.
U pacjentów, u których stan zapalny doprowadził do niewydolności krążenia mogą pojawić się obrzęki kostek i łydek, poszerzeniu ulegają żyły szyjne, pojawia się szybkie bicie serca, również podczas spoczynku, duszność nasilająca się szczególnie przy leżeniu na wznak.
Aby rozpoznanie było łatwiejsze i szybsze szczególną czujność lekarzy powinni zwrócić pacjenci, którzy przeszli infekcję wirusową i znowu zgłaszają podobne dolegliwości oraz ci, którzy mają za sobą zawał serca.
Warto zaznaczyć, że schorzenie może mieć postać podostrą, ostrą lub przewlekłą. W każdym z przypadków konieczna jak najszybsza konsultacja z lekarzem i zdrożenie odpowiedniego postępowania. Zapalenie mięśnia sercowego najbardziej gwałtowny przebieg ma u osób, które palą papierosy. Najlepsze rokowania mają natomiast pacjenci z postacią bezobjawową, która na pierwszy rzut oka i w EKG przypomina zawał serca.
Zapalenie mięśnia sercowego - diagnoza
Ponieważ objawy są mało charakterystyczne konieczne jest wykonanie szeregu badań. W pierwszej kolejności zleca się badanie krwi. Nieprawidłowe wartości OB. czy CRP potwierdzą, że w organizmie toczy się stan zapalny. Następnie lekarz powinien zlecić EKG oraz echo serca. Jeśli zmiany są rozległe wykaże je także RTG klatki piersiowej. Aby dokładnie określić gdzie toczy się stan zapalny, lekarz może zlecić jeszcze rezonans magnetyczny. Przy rozległych zmianach konieczna może być biopsja serca. Badanie pozwoli ocenić skalę zmian i sprawdzić, czy doszło do martwicy.
Zapalenie mięśnia sercowego - leczenie
Sposób leczenia zależy od stopnia zaawansowania choroby i tego co ją wywołało. Najczęściej jednak przebiega ono dwutorowo. Z jednej strony zwalcza się przyczynę, z drugiej bardzo dokładnie monitoruje pracę serca, tym samym konieczna jest hospitalizacja chorego. Jeśli choroba została wywołana przez wirusy zaleca się także odpoczynek i unikanie aktywności fizycznej, jej nadmiar może przyczynić się do rozmnożenia patogenu i zaostrzenia choroby.
W przypadku pacjentów, u których stan zapalny wywołały bakterie lub pasożyty stosuje się właściwą farmakologię - bardzo często jest to farmakologiczne leczenie skojarzone, czyli stosowanie kilku leków łagodzących objawy, obok leków zwalczających przyczyny ZMS. W przypadku chorób immunologicznych stosuje się leczenie immunosupresyjne.
Jeśli zapalenie będzie leczone niewłaściwie lub nie przynosi efektów może dojść do niewydolności serca. Czasem zdarza się, że zmiany są tak duże, że konieczny jest przeszczep serca.
