Mangostan występuje przede wszystkim w ciepłych obszarach Ameryki Południowej, w Australii oraz w krajach południowo-wschodniej Azji. Drzewo mangostanu jest rośliną wiecznie zieloną, dorasta nawet do 25 metrów wysokości. Ma podłużne lśniące liście o ciemnozielonym kolorze. Drzewo kwitnie, a jego kwiaty są czerwonozielonkawe na zewnątrz i żółtawe w środku. Jest to roślina uprawna, jednak jest trudna w rozmnażaniu i nie daje wysokich plonów. Poza tym, pierwsze owoce daje dopiero po około 10 latach wzrostu w odpowiednich warunkach.
Owoce mangostanu są okrągłe, niewielkie (około 4 – 7 centymetrów średnicy), otoczone grubą skórką. W środku skórka jest miękka i mięsista, natomiast na zewnątrz sucha i twarda. Skórka ma purpurowy kolor i łatwo barwi palce. Obierając owoce należy uważać, aby nie zabrudzić ubrań, ponieważ odbarwienia od skórki mangostanu są bardzo trudne do sprania. Pod skórką znajduje się biała owocnia podzielona na około 5 – 8 segmentów. Niektóre z segmentów mają w środku nasiona. Miąższ garcynii jest soczysty i bardzo słodki, niektórzy twierdzą, że w smaku przypomina on połączenie ananasa, brzoskwini, poziomki oraz liczi. Konsystencja miąższu również przypomina nieco konsystencję liczi.
W Polsce owoce mangostanu są dość trudno dostępne. Świeże owoce można znaleźć jedynie w dobrych warzywniakach albo delikatesach. Trochę łatwiej jest kupić owoce w syropie, jednak ich smak różni się od smaku tych świeżych. Ze względu na to, że mangostan nie daje wysokich plonów, a jego owoce trudno transportować i przechowywać, owoce, zwłaszcza świeże, są bardzo drogie. Kupując owoce mangostanu należy wybierać egzemplarze jędrne, o ciemnej, ładnej skórce. Najlepsze są owoce, które mają jeszcze szypułkę, a ich skórka delikatnie ugina się pod naciskiem. Miąższ powinien być jednolity i jasny, owoce z ciemnymi przebarwieniami lub miąższem o żółtej barwie są niesmaczne. Po zakupie owoce garcynii można przechowywać w lodówce jedynie przez kilka dni, później zepsują się i nie będą się nadawały do jedzenia.
Mangostan - właściwości
Owoce mangostanu są cenione ze względu na smak, ale również wysoką zawartość składników odżywczych. W owocach zawarte są między innymi cenne enzymy, minerały (wapń, potas, magnez, cynk, żelazo, miedź, sód, mangan), błonnik, witaminy A, B, C i E oraz antyoksydanty. Owoce są również doskonałym źródłem kwasu hydroksycytrynowego. Kwas ten jest niezbędny do syntezy trójglicerydów, kwasów tłuszczowych oraz cholesterolu. Ekstrakty z owoców garcynii są stosowane w suplementach diety. Ze względu na swój skład owoce wykazują działanie przeciwutleniające, antynowotworowe oraz przeciwbakteryjne. Przypuszcza się, że wpływają one również na zahamowanie rozwoju wirusa HIV. Oprócz tego mangostan działa moczopędnie, przeczyszczająco, wspomaga odchudzanie, wpływa na obniżenie poziomu cholesterolu we krwi, wzmacnia odporność organizmu, przyspiesza gojenie się ran, zapobiega chorobom układu sercowo-naczyniowego, wspomaga leczenie wrzodów żołądka oraz chorób reumatycznych.
Mangostan – jak jeść?
Przed zjedzeniem owoce należy obrać. Żeby to zrobić, najlepiej lekko ponacinać skórkę i oderwać ją od miąższu. Mangostan najlepiej smakuje na surowo jako zdrowa przekąska lub dodatek do deserów, sałatek owocowych czy koktajli. Z owoców można również przygotowywać przeciery, koncentraty i soki. Z miąższu mangostanu robi się również dżemy, do których dodaje się różne korzenne przyprawy, na przykład goździki. Dobrą metodą konserwowania owoców jest gotowanie ich w cukrze, najlepiej brązowym. W Azji owoce są używane jako dodatek do wytrawnych dań, takich jak curry. Owoce mangostanu należy dodawać do ciepłych dań pod koniec gotowania, nie należy poddawać ich obróbce termicznej, a jedynie dodać do gotowego dania.
Oprócz owoców mangostanu można wykorzystywać nasiona oraz drewno tej rośliny. Z nasion można tłoczyć tłuszcz, z którego produkuje się mydło. Drewno jest z kolei wykorzystywane w rzeźbiarstwie, a korę wykorzystuje się jako substancję do garbowania skóry. Wykorzystywane są nawet szypułki mangostanu, które zawierają najwięcej substancji o silnym działaniu przeciwbakteryjnym, przeciwwirusowym oraz przeciwgrzybiczym.
