Niedotlenienie mózgu - rodzaje
Mózg jest organem najbardziej wrażliwym na brak tlenu. Już po około 4 minutach po zatrzymaniu krążenia krwi, w wyniku braku tlenu i glukozy, dochodzi do nieodwracalnych zmian w komórkach nerwowych mózgu. Jedyną metodą na uratowanie życia w sytuacji ustania krążenia krwi jest pierwsza pomoc: rozpoczęcie sztucznego oddychania połączonego z masażem serca. Natomiast stan niedotlenienia może trwać przez jakiś czas i stopniowo zakłócać pracę mózgu.
Wyróżnia się następujące rodzaje niedotlenienia mózgu:
- niedotlenienie niedokrwienne czyli zawał mózgu (zahamowanie mózgowego krążenia krwi)
- niedotlenienie częściowe (niedotlenienie w wyniku zmniejszonego przepływu krwi w mózgu)
- niedotlenienie hipoksemiczne (niedotlenienie w wyniku obniżenia ciśnienia cząsteczkowego tlenu w krwi tętniczej)
- niedotlenienie anoksyczne (niedotlenienie spowodowane zbyt małym utlenowaniem krwi docierającej do mózgu)
- niedotlenienie anemiczne (niedotlenienie w wyniku zbyt małej ilości hemoglobiny we krwi)
- niedotlenienie histotoksyczne (niedotlenienie w wyniku zahamowania procesów utleniania w tkankach spowodowane czynnikami toksycznymi)
- przemijający udar niedokrwienny (krótkotrwałe przerwanie dopływu krwi do części mózgu)
Niedotlenienie mózgu - jakie mogą być przyczyny niedotlenienia mózgu?
Do niedotlenienia mózgu dochodzi w wyniku zaburzeń pracy układu krążenia, a także zaburzeń w funkcjonowaniu układu oddechowego i układu nerwowego.
Wśród przyczyn niedotlenienia mózgu możemy wyróżnić następujące czynniki:
- Nagłe zatrzymanie krążenia na skutek zawału serca, migotania komór, silnego krwotoku, ciężkiego urazu, porażenia prądem
- Udar mózgu w wyniku rozwoju miażdżycy. Naczynia krwionośne zostają wtedy zamknięte przez rozrastającą się blaszkę miażdżycową, w wyniku czego coraz mniej krwi przedostaje się przez zwężone miejsce. Do udaru mózgu może także dojść w wyniku zamykania światła naczyń krwionośnych przez skrzepliny, powstałe w wyniku niewydolności serca i migotania przedsionków.
- Niedrożność dróg oddechowych w wyniku zadławienia, urazu krtani, duszenia.
- Niewydolność krążenia związana z takimi ciężkimi chorobami serca jak kardiomiopatia, ciężkie zapalenie mięśnia sercowego.
- Niedotlenienie w wyniku zwężenie tętnic szyjnych, spowodowane miażdżycą, zatorem, tętniakiem rozwarstwiającym.
- Zbyt niskie ciśnienie tętnicze, do którego prowadzi np. wstrząs anafilaktyczny, wstrząs krwotoczny, wstrząs hipowolemiczny, wstrząs septyczny.
- Niedotlenienie mózgu powiązane jest także z ciężkimi chorobami płuc, takimi jak przewlekła obturacyjna choroba płuc, ciężka astma oskrzelowa, idiopatyczne włóknienie płuc, rozedma płuc, odma opłucnowa, krwotok do opłucnej.
- Ciężkie choroby mózgu, takie jak nowotwory, zapalenia mózgu, obrzęk mózgu.
- Do niedotlenienia mózgu prowadzi także choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa, gdy dochodzi do ucisku naczyń krwionośnych szyi przez zniekształcone kręgi.
- Ciężka anemia (niedokrwistość) powoduje niedotlenienia mózgu.
- Bezdech czyli zespół bezdechu sennego może skutkować niedotleniem mózgu i porannymi bólami głowy.
- Przebywanie na dużych wysokościach (choroba wysokościowa).
- Hipotermia obniża ilość tlenu dostarczanego do mózgu.
- Ucisk na głowę dziecka w kanale rodnym w czasie przedłużającego się porodu.
- Istnieje także tzw. niedotlenienie ortostatyczne, które zdarza się przy szybkiej zmianie pozycji ciała z siedzącej na stojącą.
Niedotlenienie mózgu - objawy
Znaczne niedotlenienie mózgu kończy się omdleniem, utratą przytomności, drgawkami, śpiączką, a w skrajnych przypadkach śmiercią na skutek braku tlenu.
Pierwsze objawy niedotlenienia:
- ból głowy, omdlenia
- zaburzenia pamięci i widzenia
- nudności i wymioty
- tachykardia (częstoskurcz serca)
- sinica twarzy
Objawy niedotlenienia mózgu zależą od tego, która część mózgu dotknięta została procesem chorobowym. Są to najczęściej takie objawy jak:
- niedowład kończyn, zaburzenia równowagi i koordynacji, zaburzenia czucia, opadanie kącika ust, nagła utrata wzroku
- zaburzenia poznawcze, kłopoty z mową, liczeniem, pisaniem, afazja, zamazana mowa
- zaburzenia psychiczne i zaburzenia świadomości
Senność, trudności w koncentracji, chroniczne przemęczenie oraz zaburzenia pamięci są także objawem przewlekłego niedotlenienia mózgu przy niewłaściwie leczonej cukrzycy.
Niedotlenienie mózgu - skutki oraz leczenie
Po niedotlenieniu mózg może ulec trwałemu lub odwracalnemu uszkodzeniu. W przypadku, gdy niedotlenienie nie spowodowało obumarcia tkanki nerwowej, może dojść do powrotu do zdrowia. Wymaga to jednak długotrwałej rehabilitacji. Im dłuższe niedotlenienie mózgu, tym trudniejszy jest powrót do zdrowia. Czasem wręcz niemożliwy, chociaż każdy przypadek jest nieco odmienny, a możliwości samonaprawiania się mózgu nie zostały jeszcze do końca przebadane.
