W jaki sposób może być rozpoznana astma? Objawy typowe dla tej choroby
Astma polega na zwężeniu oskrzeli, na skutek czego utrudniony staje się prawidłowy przepływ powietrza do płuc w momencie wydechu. O występowaniu astmy możemy mówić tylko wtedy, gdy mamy do czynienia z dolegliwościami wynikającymi ze stanu zapalnego dróg oddechowych. Zalicza się do nich przede wszystkim kaszel, doświadczanie napadów duszności, świszczący oddech, obniżoną wydolność wysiłkowa oraz wrażenie ciasnoty w rejonach klatki piersiowej.
Podobne objawy mogą występować w przypadku sezonowej alergii, jednak o astmie możemy mówić jedynie wówczas, jeżeli wskazane dolegliwości mają charakter przewlekły. Przebiegowi astmy mogą również towarzyszyć dodatkowe dolegliwości, takie jak:
- bezsenność,
- obniżony nastrój prowadzący do depresji,
- nieustanne rozdrażnienie,
- częste zmiany nastrojów,
- bóle głowy,
- uczucie niepokoju (nasilone w trakcie napadów).
Oprócz tego chory zmaga się często z objawami wynikającymi z innych współwystępujących chorób o podłożu alergicznym. Są to zwykle zapalenie spojówek, przewlekły nieżyt nosa oraz atopowe zapalenie skóry.
Astma najczęściej jest mylona z inną chorobą, jaką jest przewlekła obturacyjna choroba płuc. O ile w przypadku astmy objawy mogą rozwinąć się zarówno u dorosłych, jak i u dzieci, w przypadku POChP mówimy o chorobie dotyczącej osób powyżej 40 roku życia. Mamy w tym przypadku do czynienia ze zwężeniem oskrzeli, powodującym nie tylko – jak w przypadku astmy – utrudniony przepływ powietrza w trakcie wydechu, lecz także wdechu. Obie choroby możemy także rozróżnić na podstawie tego, że tylko w przebiegu astmy występują świsty, natomiast dla PoChP typowa jest przewlekła produkcja plwociny. Chorzy zmagają się z okresowymi zaostrzeniami, a nasilenie duszności jest jeszcze większe niż w przypadku astmy.
W jaki sposób diagnozuje się astmę?
Podejrzewając u siebie lub u swojego dziecka objawy astmy, w pierwszej kolejności należy udać się do lekarza pierwszego kontaktu. Na podstawie wywiadu może one zdecydować o skierowaniu pacjenta do poradni pulmonologicznej oraz alergologicznej.
Jeżeli zaistnieją przesłanki ku temu, że dolegliwości mają podłoże alergologiczne, zasadne będzie wówczas przeprowadzenie testów skórnych: płatkowych, punktowych lub śródskórnych. W rozpoznaniu choroby przydatne jest również badanie spirometryczne. Pozwala ono ocenić typ zaburzeń wentylacji oraz stopień upośledzenia tego procesu. Spirometria służy również określeniu szybkości przepływu powietrza w płucach, a także jego objętości.
Jakie są główne przyczyny astmy?
Astmę można podzielić ze względu na to, czy ma ona podłoże alergiczne (astma atopowa) lub niealergiczne (nieatopowa astma).
Objawy u dzieci w większości przypadków są powiązane z alergią - czyli nadmierną reakcją na alergeny, z którymi układ immunologiczny zdrowego człowieka jest sobie w stanie bez trudu poradzić. U chorego objawy mają związek z tym, że w jego krwi znajdują się określone przeciwciała w nadmiernej ilości (zwykle typu IgE). Ma miejsce proces nadprodukcji mastocytów, limfocytów oraz eozynofilów. W konsekwencji dochodzi do przewlekłego stanu zapalnego. Postać nieatopowa alergii (prawidłowy poziom IgE) zwykle pojawia się u osób dorosłych.
Dokładne przyczyny astmy nie są znane. Wiemy jednak, że ryzyko zachorowania na tę chorobę jest powiązane z czynnikami genetycznymi. Mamy znacznie większe szanse, że rozwinie się u nas astma, jeżeli ktoś z naszej rodzinie zmagał się z tym problemem (zarówno w pierwszym, jak i drugim pokoleniu). Poza tym wskazuje się na grupę czynników ryzyka, do których można zaliczyć:
- wdychanie dymu tytoniowego,
- zanieczyszczenia powietrza pyłkami zawieszonymi oraz dwutlenkiem węgla,
- alergeny takie jak pyłki drzew i traw, a także zarodniki pleśni,
- alergeny pochodzące od domowych zwierząt oraz roztocza kurzu,
- wpływ zimnego powietrzna,
- zbyt intensywny, długotrwały trening fizyczny,
- niewłaściwa, prozapalna dieta,
- stosowanie niektórych leków – zwłaszcza aspiryny oraz beta-blokerów.
Jak żyć z astmą i normalnie funkcjonować?
Życie z astmą może być całkowicie satysfakcjonujące, pod warunkiem, że chory ściśle stosuje się do zaleceń lekarza. Niestety specjaliści alergologii twierdzą, że co druga osoba z alergią nie stosuje leków w sposób systematyczny. W ten sposób mocno utrudnione staje się kontrolowanie jej objawów. Mają miejsce nagłe zaostrzenia, które w skrajnych przypadkach mogą doprowadzić nawet do śmierci. W przebiegu astmy stosuje się następujące leki:
- przeciwzapalne,
- rozkurczające oskrzela,
- wziewne glikokortykosteroidy.
Często można się spotkać z popularnymi mitami na temat leczenia glikokortykosteroidami. Potocznie są one nazywane sterydami, co wzbudza negatywne skojarzenia, jakoby terapia z ich zastosowaniem miała wywierać negatywny wpływ na zdrowie.
Okazuje się jednak, że mamy w tym przypadku do czynienia z hormonami, które organizm wytwarza w sposób naturalny – rolę taką pełni kora nadnerczy. Dzięki stosowaniu glikokortykosteroidów możliwe staje się zahamowanie procesów zapalnych, a tym samym odciążenie układu immunologicznego. Efekt jest taki, że objawy astmy ulegają wyraźnemu zmniejszeniu i choroba jest znacznie łatwiejsza w kontrolowaniu.
Problem ze skutkami ubocznymi występował jedynie w przypadku ich doustnego stosowania. Wówczas negatywną konsekwencją była otyłość, nadciśnienie, cukrzyca czy osteoporoza. Dzisiaj preparaty doustne są podawane jedynie pacjentom z najcięższymi objawami astmy, kiedy leczenie wziewne nie przynosi rezultatów. W większości przypadków stosuje się już na szczęście jedynie formę wziewną, w związku z tym większość działań niepożądanych została wyeliminowana. Potencjalne skutki uboczne małą stosunkowo łagodny charakter i można do nich zaliczyć kaszel, chrypkę, stan zapalny gardła i jamy ustnej, podrażnienie gardła, trudność z połykaniem posiłków, a także zaburzona emisja głosu.
Nagły atak astmy. Objawy i sposób postępowania
Zdarzają się takie przypadki, kiedy chory doświadcza silnego ataku, a pomimo zastosowania leków w dotychczasowych dawkach objawy astmy nie ustępują. Mamy wtedy do czynienia z jej zaostrzeniem, powodującym stan zagrożenia życia. W przypadku średniego lub ciężkiego zaostrzenia konieczna jest interwencja szpitalna. O takim stanie mówimy wówczas, gdy atakowi astmy towarzyszą takie objawy jak:
- wyraźne przyśpieszenie akcji serca,
- silne pobudzenie organizmu,
- problemy z mową,
- sinawy lub blady koloryt skóry,
- poważne osłabienie i zawroty głowy,
- wejście w stan senności.
Jakie są przyczyny zaostrzeń?
Zwłaszcza u dzieci zaostrzenie objawów astmy wynika zwykle z infekcji wirusowej. Winowajcą mogą być również alergeny, dym papierosowy, wdychanie dezodorantów, a także nadmierny wysiłek fizyczny oraz silny stres. Na tego typu ryzyko mogą narazić się również ci chorzy, którzy nagle – bez konsultacji z lekarzem przerwali leczenie przewlekłe lub zmienili rekomendowaną dawkę leku. Objawy astmy nasila poza tym niewłaściwa technika przeprowadzania inhalacji.
Jaką stosować dietę w trakcie astmy?
Przebieg astmy można zauważalnie złagodzić poprzez umiarkowaną aktywność fizyczną, zaprzestanie palenia papierosów, zredukowanie stresu, a przede wszystkim odpowiednią dietę. Należy z niej wykluczyć lub ograniczyć wszelkie produkty sprzyjające stanom zapalnym, a zwłaszcza produkty instant i fast food, nabiał, utwardzane tłuszcze roślinne, słodycze, słodkie napoje, a także czerwone mięso.
Warto natomiast wzbogacić codzienny jadłospis w produkty bogate w kwasy omega 3 (tłuste ryby oraz siemię lniane) i magnez (zielone warzywa, orzechy, kasze i płatki zbożowe), a ponadto dodawać do potraw tzw. naturalne antybiotyki (czosnek i cebula).
To również może cię zainteresować:
Masz astmę? Polscy lekarze mylą jej objawy z innymi chorobami - nawet w co trzecim przypadku
Testy alergiczne - kiedy trzeba je wykonać i na co dają odpowiedź?
Nie lekceważ nietolerancji laktozy - bywa groźna dla zdrowia
