Co to jest spirometria?
Spirometria jest to rodzaj badania medycznego, które ma na celu określenie pojemności płuc oraz przepływów powietrza w oskrzelach oraz płucach człowieka. Podczas tego badania uzyskiwane są następujące parametry:
- pojemność życiowa - maksymalna ilość powietrza, jaką można wytłoczyć z płuc po wykonaniu jednego, maksymalnego wdechu
- maksymalna ilość powietrza, jaką można wytłoczyć z płuc podczas jednej sekundy wydechu
- natężona pojemność życiowa - największa ilość powietrza, jaką można wytłoczyć z płuc podczas wykonywania jednego, szybkiego wydechu (po uprzednim maksymalnym wdechu)
- pojemność wdechowa - największa ilość powietrza, jaką można wtłoczyć do płuc podczas jednego wdechu
- objętość oddechowa - objętość powietrza wdychanego oraz wydychanego podczas normalnego oddychania
Dzięki temu badaniu, możliwa jest ocena rezerw wentylacyjnych płuc, a także wykluczenie rozwoju chorób związanych z układem oddechowym (np. astmy lub przewlekłej choroby obturacyjnej płuc).
Jak wygląda badanie spirometryczne?
Do badania spirometrycznego wykorzystywane jest urządzenie, zwane spirometrem. Urządzenie to wynalazł w połowie XIX wieku brytyjski chirurg, John Hutchinson, który prowadził badania nad powiązaniem obniżonej objętości płuc z rozwijaniem się gruźlicy, która wówczas zbierała ogromne żniwo w Europie.
Badanie spirometryczne polega na oddychaniu przez spirometr (za pomocą ustnika), w sposób, który w danej chwili zaleca lekarz. Czynność tę wykonuje się w pozycji siedzącej. Zwykle badanie przebiega podobnie. Spirometria rozpoczyna się od spokojnego, naturalnego oddychania, podczas którego mierzona jest objętość oddechowa. Następnie pacjent proszony jest o wykonanie maksymalnego wdechu oraz wydechu. To dość trudne badanie, ponieważ należy wydychać powietrze jak najdłużej, pomimo wrażenia, że nie ma się już w płucach żadnego powietrza. Przerwanie wydechu następuje dopiero na znak specjalisty. Wymienione czynności wykonuje się zwykle w 3 seriach, aby można było porównać wyniki (wskaźnikiem, że badanie zostało wykonane poprawnie są podobne wartości poszczególnych parametrów). Spirometr podłączony jest do komputera, który dokonuje odczyt każdej z wartości, natomiast interpretacją wyników zajmuje się specjalista.
Jak się przygotować do badania spirometrycznego?
Badanie spirometryczne nie jest skomplikowane, jednakże wymaga odpowiedniego przygotowania pacjenta. Przede wszystkim, na minimum 4 godziny przed pomiarem nie można palić papierosów oraz pić alkoholu, ponieważ środki te obkurczają naczynia krwionośne, co skutkuje przekłamaniem wyników. Oprócz alkoholu i papierosów, na dwie godziny przed badaniem nie powinno się spożywać obfitych ani ciężkostrawnych posiłków, a na pół godziny przed - wykonywać żadnej aktywności fizycznej. Oddech podczas badania powinien być naturalny i spokojny, nie zaburzony zwiększonym tętnem, co ma miejsce podczas aktywności fizycznej. Na spirometrię należy przyjść ubranym w wygodną odzież, nie krępującą oddychania ani ruchów tułowia. Osoby, które cierpią na astmę, przed badaniem powinny odstawić leki przeciwastmatyczne oraz rozkurczające oskrzela.
Spirometria - ważne badanie profilaktyczne
Spirometria jest to bardzo ważne badanie profilaktyczne oraz diagnostyczne dla osób, które chorują na astmę oraz POChP, czyli obturacyjną chorobę płuc. Dzięki temu pomiarowi możliwe jest wykrycie nieprawidłowości w pracy układu oddechowego człowieka i wdrożenie leczenia, a w konsekwencji może przyczynić się do wydłużenia życia pacjenta. Ze względu na to, że na astmę w Polsce choruje aż 4 miliony osób, niektórzy specjaliści uważają, że spirometria powinna być rutynowym, okresowym badaniem, tak jak pomiar ciśnienia tętniczego krwi czy morfologia.
Badaniu spirometrycznemu powinny poddawać się również osoby palące. W Polsce co czwarta osoba uzależniona jest od dymu tytoniowego, który powoduje nieodwracalne, niebezpieczne zmiany w płucach, nierzadko skutkujące nowotworem. Spirometria umożliwia zdiagnozowanie nieprawidłowości oraz może być narzędziem monitorującym postęp niekorzystnych zmian w układzie oddechowym człowieka. Badaniem spirometrycznym objęci są również sportowcy, a także osoby, których zawód wymaga bardzo dobrej wydolności płuc, np. strażacy.
