To najważniejsze żeńskie hormony płciowe. Za ich wydzielanie odpowiadają jajniki w pierwszej fazie cyklu (faza folikularna) poziom estrogenów we krwi znacznie się podnosi.
Co robią estrogeny? Przede wszystkim decydują o dojrzewaniu, czyli przemianie dziewczynki w kobietę oraz za pojawienie się miesiączek. To one sprawiają, że kobietom rosną piersi, a biodra się zaokrąglają i delikatnie poszerzają. Sprawiają, że pojawia się ochota na seks, skóra jest jędrna, napięta i odpowiednio nawilżona.
Estrogeny biorą udział w powstawaniu naczyń włosowatych, które dostarczają skórze tlen i substancje odżywcze. Regulują wydzielanie łoju, które nadmiar może przyczynić się do tworzenia zmian trądzikowych. Hormony te pozwalają magazynować wapń, który chroni kości przed rozwojem osteoporozy, poprawiają krzepliwość krwi oraz podnoszą ilość dobrego cholesterolu. Dodatkowo aktywują uwalnianie tlenku azotu, który zapobiega tworzeniu się zmian miażdżycowych w organizmie.
Stężenie estrogenów jest uzależnione od fazy i wieku kobiety. U młodych kobiet i tych tych przed menopauzą nie powinno ono być wyższe niż:
U kobiet, u których jest za mało estrogenów, mogą pojawić się:
Kiedy estrogenów jest za dużo pojawiają się:
W niektórych przypadkach podwyższona wartość tych hormonów związana jest z pojawieniem się guza na jajnikach.
Hormony żeńskie to także progesteron. Jego poziom wzrasta w drugiej fazie cyklu, a podstawowym zadaniem jest kontrola i regulacja cyklu miesiączkowego. Dodatkowo odpowiada za przygotowanie macicy do przyjęcia i zagnieżdżenia się komórki jajowej, a tym samym do utrzymania ciąży. Stężenie progesteronu we krwi powinno – w zależności od fazy cyklu mieścić się w przedziale:
Kiedy hormonu jest za mało miesiączki mogą być nieregularne lub bardzo obfite. Zbyt niski poziom progesteronu u kobiet w ciąży może doprowadzić do poronienia. U kobiet, które nie spodziewają się dziecka niedobór może mieć związek z niewydolnością jajników.
Ten hormon jest szczególny ważny w czasie ciąży. Jego najważniejszym zadaniem jest utrzymanie funkcjonowania ciałka żółtego, które wytwarza progesteron - hormon, dzięki któremu utrzymanie ciąży jest w ogóle możliwe. Dodatkowo prolaktyna sprawia, że gruczoły mleczne się powiększają, a po narodzinach dziecka „produkują” mleko. Stężenie prolaktyny powinno mieścić się w przedziale 1,9- 25 ng/ml. Kiedy stężenie hormonu jest zbyt wysokie mogą pojawić się:
Hormon wytwarzany jest przez jajniki, nadnercza oraz łożysko. Odpowiada za prawidłowe funkcjonowanie gruczołów mlecznych, wydzielanie śluzu przez macicę oraz przemianę materii. Stężenie estradiolu zależy przede wszystkim od fazy cyklu i nie powinno przekraczać:
Podwyższony poziom tego hormonu we krwi pojawia się przede wszystkim u kobiet w ciąży, ale nie tylko. Wysoki poziom estradiolu może być związany z nowotworem jajników lub nadnerczy, zbyt szybkim dojrzewaniem (przede wszystkim u młodych dziewczyn), nadczynnością tarczycy.
Zbyt niski poziom estradiolu może mieć związek z zespołem policystycznych jajników, niedoczynnością przysadki, pojawia się także przy zaburzeniach odżywiania, np. przy anoreksji.
Lutropina wytwarzana jest przede wszystkim przez przysadkę mózgową. Podstawowym zadaniem hormonu jest regulacja i kontrola wydzielania progesteronu. Jej stężenie różni się w zależności od wieku kobiety i fazy cyklu.
Zbyt niski poziom lutropiny może sugerować niedoczynność przysadki, zaś jego nadmiar może świadczyć o niewydolność jajników.
Hormon ten pobudza dojrzewanie pęcherzyków jajnikowych oraz wydzielanie estrogenów. Stężenie hormonu we krwi zależy od wieku oraz fazy cyklu, u całkowicie zdrowej kobiety jego wartość powinna mieścić się przedziale:
Kiedy jest go za mało mówi się o niedoczynności przysadki lub podwzgórza. Nadmiar może zaś świadczyć o pierwotnej niewydolności jajników lub zahamowaniu stymulacji owulacji.
To również może cię zainteresować: