Bezpośrednim powodem ataku astmy jest skurcz mięśni gładkich dróg oddechowych i obrzęk błony śluzowej oskrzeli. Z czasem tworzą się tam także czopy śluzowe i dochodzi do zmian w ścianach oskrzeli.
Astma oskrzelowa - co to za schorzenie? Przyczyny ataku astmy
Astma oskrzelowa jest to przewlekła zapalna choroba układu oddechowego (łac. asthma, inaczej także dychawica oskrzelowa). Jest chorobą nieuleczalną, prowadzącą z czasem do ograniczenia wydolności dróg oddechowych. Stan zapalny oskrzeli prowadzi do obrzęku błony śluzowej oskrzeli i do patologicznych zmian w ścianach oskrzeli oraz do gromadzenia się tam śluzu, który dodatkowo utrudnia przepływ powietrza.
Ze względu na pochodzenie schorzenia dzieli się ją na astmę alergiczną oraz niealergiczną. Przeważa jednak pogląd, że jest to choroba o charakterze atopowym, powiązana z rozwojem procesu zapalnego w układzie oddechowym wywołanego czynnikami alergizującymi.
Do ataku astmy oskrzelowej mogą prowadzić:
- zakażenia, w tym przede wszystkim zakażenia wirusowe, takie jak przeziębienia, grypa, a także zapalenie płuc
- alergeny, takie jak alergeny pokarmowe, alergeny wziewne, czyli pyłki, roztocza, pleśń, sierść zwierząt itp.
- papierosy, dym papierosowy
- ruch fizyczny, ćwiczenia
- zanieczyszczenie powietrza, toksyny w powietrzu, opary farb, aerozole
- pogoda i ekstremalne zmiany temperatury
- zażycie niektórych leków, w tym aspiryny, niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ), beta-blokerów
- niektóre dodatki do żywności, takie jak glutaminian sodu
- stres, nadmierne emocje, lęk, płacz, śpiew, atak śmiechu
- niektóre zapachy, perfumy
- kwas żołądkowy w przypadku refluksu żołądkowo-przełykowego
Czynnikami zwiększającymi prawdopodobieństwo wystąpienia astmy są: alergie pokarmowe, otyłość, choroby współistniejące (np. zapalenie zatok, zapalenie błony śluzowej nosa).
Astma oskrzelowa - objawy
Astma oskrzelowa może objawić się praktycznie w każdym wieku. Dziecięca astma jest raczej pochodzenia alergicznego i ma łagodniejsze objawy. Pojawiająca się w starszym wieku częściej ma niealergiczny charakter i ostrzejszy przebieg. Każdy atak astmy wymaga natychmiastowego działania i podania odpowiednich leków. Zdarza się, że atak astmy jest nagły i gwałtowny, ale może też narastać nawet kilka dni.
Atak astmy oskrzelowej może mieć jedno lub kilka objawów naraz. Może mieć ponadto różny stopień nasilenia.
Są to najczęściej:
- napadowe duszności
- ucisk w klatce piersiowej
- charakterystyczny świszczący oddech
- ataki suchego kaszlu lub kaszel w nocy, utrudniający zaśnięcie (może być jedynym objawem w przypadku wariantu kaszlowego astmy oskrzelowej. Zdarza się raczej u dzieci.)
- niekiedy do objawów dołącza alergiczny nieżyt nosa, zapalenie spojówek i inne objawy alergii
Astma oskrzelowa - diagnozowanie
Aby zdiagnozować astmę, lekarz przeprowadza najpierw wywiad lekarski, aby dowiedzieć się, w jakich okolicznościach dochodzi do ataku duszności. Osłuchiwana jest klatka piersiowa i obserwowana praca mięśni oddechowych.
Przeprowadza się także badanie spirometryczne. Jest to rodzaj badania medycznego, mającego na celu ocenę pojemności płuc oraz prawidłowości przepływu powietrza w płucach i oskrzelach. Drugim badaniem przy astmie oskrzelowej jest prześwietlenie klatki piersiowej (RTG).
Ważne są testy alergiczne oraz zbadanie poziomu przeciwciał IgE, dające wgląd w przyczyny ataków astmy oskrzelowej.
Astma oskrzelowa - leczenie
Astma oskrzelowa wymaga leczenia, ponieważ może prowadzić do rozwoju groźnych powikłań, tym do przewlekłej obturacyjnej choroby płuc. Ataki ciężkiej astmy są groźne nawet dla życia.
W leczeniu astmy oskrzelowej wykorzystuje się głównie leki wziewne: inhalatory oparte o małe dawki sterydów, które rozszerzają oskrzela i ułatwiają oddychanie. Chory musi ponadto stale przyjmować przepisane przez lekarza leki, które mają zapobiegać zaostrzeniu się choroby. Są to glikokortykosteroidy, a także beta2-mimetyki rozszerzająca oskrzela. Zażywa się także leki działające przeciwzapalnie.
Osoba z astmą oskrzelową powinna zmienić styl życia. Nie wolno jej palić papierosów. Należy także zmienić nawyki żywieniowe i zjadać więcej warzyw i owoców. W przypadku otyłości koniecznie trzeba zadbać o obniżenie wagi ciała. W przypadku astmy o charakterze alergicznym musimy przede wszystkim unikać alergenów, czyli czynników wywołujących ataki duszności.
