Trudno określić jednoznacznie przyczynę alergicznego nieżytu nosa. Wnioskuje się że mogą mieć na nią wpływ czynniki genetyczne jak i środowiskowe.
Przyczyną alergii jest nieprawidłowa reakcja immunologiczna na alergeny, które są substancjami niewywołującymi u zdrowego człowieka choroby, jednak w organizmie osoby z alergią prowadzą do problematycznych i uciążliwych objawów. W różnych przypadkach ta nadwrażliwość może być niebezpieczna i doprowadzić do rozwoju astmy lub wstrząsu anafilaktycznego.
Częstymi alergenami są pyłki traw, drzew, kwiatów, pleśń, leki, pokarmy, a także roztocza. Najczęstszą przyczyną alergicznego nieżytu nosa jest alergia wziewna.
Alergiczny nieżyt nosa często objawia się w okresie wiosenno-letnim (w Polsce trwającym od maja do lipca), w czasie kwitnienia i pylenia roślin. Choroba ta występuje najczęściej całorocznie, a objawy nasilają się w zależności od sezonu i pory roku. Poza pyłkami roślin, najczęstszymi alergenami są roztocza kurzu oraz sierść zwierząt.
Objawy występujące w tym schorzeniu to najczęściej:
Alergiczny nieżyt nosa możemy podzielić na:
Aby potwierdzić schorzenie jakim jest alergiczny nieżyt nosa należy przeprowadzić testy skórne z alergenami wziewnymi oraz badanie krwi z oznaczeniem poziomu przeciwciał klasy IgE w surowicy krwi.
Alergiczny nieżyt nosa można sklasyfikować na okresowy - trwający poniżej 4 dni lub mniej niż 4 tygodnie w roku lub przewlekły - trwający powyżej 4 dni i więcej niż 4 tygodnie w roku.
Objawy pojawiające się w alergii częstą przypominają przeziębienie. Jednak katar występujący podczas przeziębienia szybko gęstnieje i nabiera białej barwy. Bardzo często towarzyszą mu gorączka oraz ból i zaczerwienienie gardła.
Niestety nie da się uniknąć narażenia na alergeny. Leczenie przewlekłego zapalenia błony śluzowej nosa polega na ciągłym przyjmowaniu i stosowaniu leków najczęściej przeciwhistaminowych (doustnych, donosowych oraz dospojówkowych) takich jak loratadyna, desloratadyna czy chlorefenamina, które wpływają na zmniejszenie objawów choroby. Przyjmuje się je w celu złagodzenia kichania, kataru, swędzenia czy nieprzyjemnej wydzieliny z nosa. Niestety nie wpływają one na zahamowanie lub wyleczenie choroby. Leczenie objawowe kataru siennego ma na celu zmniejszenie lub złagodzenie dolegliwości, które mu towarzyszą.
W cięższych przypadkach choroby stosuje się leki sterydowe, jednak ich działanie ma także skutku uboczne. Najczęściej są one w postaci sprayu lub kropli do nosa.
Najkorzystniejszą metodą leczenia jest terapia odczulająca, zwana immunoterapią swoistą, która polega na zwiększaniu odporności organizmu na alergeny, poprzez ich podskórne podawanie. Odczulanie jest możliwe u osób, u których stwierdzono co jest przyczyną alergii i na jakie alergeny reaguje organizm.
Mimo wielu dostępnych na rynku leków, nie jest możliwe całkowite wyleczenie kataru siennego, a podstawą do łagodzenia objawów jest unikanie alergenów. Aby unikać alergicznego nieżytu nosa, należy jak najbardziej ograniczać kontakt z pyłkami roślin, sierścią zwierząt lub kurzem. W tym celu powinno się:
Sposobem na pozbycie się uczucia zatkanego nosa jest stosowanie leków obkurczających błonę śluzową (alfa sympatykomimetyki). Zmniejszają one obrzęk nosa i poprawiają jego drożność. Do takich preparatów należy fenylefryna, nafazolina i pseudoefedryna. Preparaty powinno się przyjmować zgodnie z zaleceniem lekarza.
W większości przypadków eliminacja alergenu nie pomaga i często jest również niemożliwa. Jeżeli objawy są początkowe i niezbyt uciążliwe można zastosować leki dostępne w aptece bez recepty. Metoda leczenia farmakologicznego powinna być dobrana indywidualnie do potrzeb pacjenta i zaawansowania choroby. Należy również wziąć pod uwagę sezonowość, wiek chorego, jego tryb życia oraz aktywność.
Wśród dostępnych leków możemy wyróżnić:
Oprócz stosowania leków warto także wypróbować domowe i naturalne sposoby zmniejszające dolegliwości związane z nieżytem nosa.
Jedną z metod jest płukanie nosa i zatok solą fizjologiczną. Służą do tego zestawy do płukania zatok, dostępne w aptekach bez recepty.
Bardzo efektywną metodą jest przeprowadzanie inhalacji. Są skuteczne na katar i zapalenie zatok. Inhalacje wykorzystują działanie pary wodnej i olejków eterycznych, które nawilżają i działają łagodząco na podrażnioną błonę śluzową górnych dróg oddechowych. Dodatkowo wpływają na rozrzedzenie wydzieliny i zmniejszają drapanie w gardle. Niektóre zioła takie jak kwiat lipy czy rumianek wykazują działanie przeciwzapalne i odkażające.