Trudno określić jednoznacznie przyczynę alergicznego nieżytu nosa. Wnioskuje się że mogą mieć na nią wpływ czynniki genetyczne jak i środowiskowe.
Przyczyną alergii jest nieprawidłowa reakcja immunologiczna na alergeny, które są substancjami niewywołującymi u zdrowego człowieka choroby, jednak w organizmie osoby z alergią prowadzą do problematycznych i uciążliwych objawów. W różnych przypadkach ta nadwrażliwość może być niebezpieczna i doprowadzić do rozwoju astmy lub wstrząsu anafilaktycznego.
Częstymi alergenami są pyłki traw, drzew, kwiatów, pleśń, leki, pokarmy, a także roztocza. Najczęstszą przyczyną alergicznego nieżytu nosa jest alergia wziewna.
Objawy alergicznego nieżytu nosa
Alergiczny nieżyt nosa często objawia się w okresie wiosenno-letnim (w Polsce trwającym od maja do lipca), w czasie kwitnienia i pylenia roślin. Choroba ta występuje najczęściej całorocznie, a objawy nasilają się w zależności od sezonu i pory roku. Poza pyłkami roślin, najczęstszymi alergenami są roztocza kurzu oraz sierść zwierząt.
Objawy występujące w tym schorzeniu to najczęściej:
- kichanie
- katar alergiczny
- zaczerwienienie oczu
- swędzenie w okolicy nosa
- swędzenie i zaczerwienienie oczu
- wodnista wydzielina z nosa
- obrzęk błony śluzowej prowadzący do uczucia zatkania nosa
- napady duszności
- kaszel
- zapalenie spojówek
Alergiczny nieżyt nosa możemy podzielić na:
- łagodny
- umiarkowany
- ciężki - mogą pojawić się zaburzenia snu, trudności w codziennym życiu wynikające z częstych bólów głowy
Aby potwierdzić schorzenie jakim jest alergiczny nieżyt nosa należy przeprowadzić testy skórne z alergenami wziewnymi oraz badanie krwi z oznaczeniem poziomu przeciwciał klasy IgE w surowicy krwi.
Alergiczny nieżyt nosa można sklasyfikować na okresowy - trwający poniżej 4 dni lub mniej niż 4 tygodnie w roku lub przewlekły - trwający powyżej 4 dni i więcej niż 4 tygodnie w roku.
Objawy pojawiające się w alergii częstą przypominają przeziębienie. Jednak katar występujący podczas przeziębienia szybko gęstnieje i nabiera białej barwy. Bardzo często towarzyszą mu gorączka oraz ból i zaczerwienienie gardła.
Alergiczny nieżyt nosa - leczenie
Niestety nie da się uniknąć narażenia na alergeny. Leczenie przewlekłego zapalenia błony śluzowej nosa polega na ciągłym przyjmowaniu i stosowaniu leków najczęściej przeciwhistaminowych (doustnych, donosowych oraz dospojówkowych) takich jak loratadyna, desloratadyna czy chlorefenamina, które wpływają na zmniejszenie objawów choroby. Przyjmuje się je w celu złagodzenia kichania, kataru, swędzenia czy nieprzyjemnej wydzieliny z nosa. Niestety nie wpływają one na zahamowanie lub wyleczenie choroby. Leczenie objawowe kataru siennego ma na celu zmniejszenie lub złagodzenie dolegliwości, które mu towarzyszą.
W cięższych przypadkach choroby stosuje się leki sterydowe, jednak ich działanie ma także skutku uboczne. Najczęściej są one w postaci sprayu lub kropli do nosa.
Najkorzystniejszą metodą leczenia jest terapia odczulająca, zwana immunoterapią swoistą, która polega na zwiększaniu odporności organizmu na alergeny, poprzez ich podskórne podawanie. Odczulanie jest możliwe u osób, u których stwierdzono co jest przyczyną alergii i na jakie alergeny reaguje organizm.
Mimo wielu dostępnych na rynku leków, nie jest możliwe całkowite wyleczenie kataru siennego, a podstawą do łagodzenia objawów jest unikanie alergenów. Aby unikać alergicznego nieżytu nosa, należy jak najbardziej ograniczać kontakt z pyłkami roślin, sierścią zwierząt lub kurzem. W tym celu powinno się:
- unikać długotrwałego przebywania na świeżym powietrzu w sezonie największego pylenia
- w okresie pylenia starać się nie suszyć prania na zewnątrz aby unikać osadzania się pyłków na ubraniach
- bardzo często sprzątać i prać pościel, dywany i koce
- wietrzyć pomieszczenie w nocy
Sposobem na pozbycie się uczucia zatkanego nosa jest stosowanie leków obkurczających błonę śluzową (alfa sympatykomimetyki). Zmniejszają one obrzęk nosa i poprawiają jego drożność. Do takich preparatów należy fenylefryna, nafazolina i pseudoefedryna. Preparaty powinno się przyjmować zgodnie z zaleceniem lekarza.
Leki na alergiczny nieżyt nosa dostępne w aptece bez recepty
W większości przypadków eliminacja alergenu nie pomaga i często jest również niemożliwa. Jeżeli objawy są początkowe i niezbyt uciążliwe można zastosować leki dostępne w aptece bez recepty. Metoda leczenia farmakologicznego powinna być dobrana indywidualnie do potrzeb pacjenta i zaawansowania choroby. Należy również wziąć pod uwagę sezonowość, wiek chorego, jego tryb życia oraz aktywność.
Wśród dostępnych leków możemy wyróżnić:
- sterydy donosowe - są najbardziej popularnymi lekami w leczeniu alergii. Zmniejszają wyciek wydzieliny z nosa, kichanie oraz świąd nosa. Są one dostępne najczęściej w postaci kropli.
- leki odczulające i przeciwhistaminowe - są to najczęściej tabletki, które mają wpływ na działanie histaminy, zmniejszając obrzęki i katar a także wpływają na pojawiające się objawy skórne
- kromony - krople przeciwalergiczne do nosa lub oczu, stosowane miejscowo.
- leki obkurczające naczynia błony śluzowej - wpływają na zmniejszenie uczucia zatkania nosa. Nie powinno się ich jednak przyjmować przez dłuższy czas, ponieważ mogą spowodować polekowy nieżyt nosa.
Domowe sposoby na katar sienny
Oprócz stosowania leków warto także wypróbować domowe i naturalne sposoby zmniejszające dolegliwości związane z nieżytem nosa.
Jedną z metod jest płukanie nosa i zatok solą fizjologiczną. Służą do tego zestawy do płukania zatok, dostępne w aptekach bez recepty.
Bardzo efektywną metodą jest przeprowadzanie inhalacji. Są skuteczne na katar i zapalenie zatok. Inhalacje wykorzystują działanie pary wodnej i olejków eterycznych, które nawilżają i działają łagodząco na podrażnioną błonę śluzową górnych dróg oddechowych. Dodatkowo wpływają na rozrzedzenie wydzieliny i zmniejszają drapanie w gardle. Niektóre zioła takie jak kwiat lipy czy rumianek wykazują działanie przeciwzapalne i odkażające.
