Choroby wirusowe - rodzaje
Wirusy są odpowiedzialne za wywoływanie bardzo wielu chorób u ludzi, zwierząt i roślin. Są jedną z najważniejszych przyczyn zachorowań u ludzi.
Z klinicznego punktu widzenia wyróżnia się następujące rodzaje chorób powodowanych przez wirusy:
- choroby wirusowe górnych i dolnych dróg oddechowych
- choroby wirusowe ośrodkowego układu nerwowego
- choroby wirusowe układu sercowo-naczyniowego
- choroby wirusowe skóry
- choroby wirusowe układu pokarmowego
- choroby wirusowe układu moczowo-płciowego
- zakażenia okołoporodowe
- choroby wirusowe wieku dziecięcego
- choroby wirusowe układu krwionośnego
- choroby wirusowe jamy ustnej
- choroby wirusowe oka
- wirusowe zapalenia wątroby
- wirusowe gorączki krwotoczne
- AIDS i inne nowe choroby wirusowe
Choroby wirusowe - rozprzestrzenianie się
Wirusy przenoszą się różnymi drogami. Najczęściej jest to droga powietrzna (kropelkowa) oraz pokarmowa. Wirusy mogą dostać się do organizmu także przez krew i inne płyny ustrojowe, przez otwarte rany lub za pośrednictwem tzw. wektorów, czyli przenosicieli (przykładem jest denga czy malaria, roznoszone przez komary).
Profilaktyka i leczenie chorób powodowanych przez wirusy
Najskuteczniejszą metodą zapobiegania zachorowaniom na choroby wirusowe są szczepienia.
Leczenie chorób wirusowych polega na podawaniu leków trojakiego rodzaju. Istnieje grupa leków mających za zadanie wzmocnić naturalne mechanizmy obronne organizmu, leki blokujące rozwój wirusa poprzez działanie na białka, znajdujące się na jego powierzchni oraz leki blokujące białka receptorowe wirusa. Wielu chorób wirusowych nadal nie potrafimy wyleczyć.
Najpowszechniejsze choroby wirusowe
Za chorobę odpowiedzialne są wirusy grypy typu A i B. Jest to ostre zapalenie górnych dróg oddechowych, na które zapada rocznie około 5-10 proc. dorosłych i około 20-30 proc. dzieci. Przenosi się drogą kropelkową lub poprzez bezpośredni kontakt z wydzielinami chorej osoby. Objawia się najczęściej wysoką gorączką, dreszczami, bólami mięśni i głowy. Towarzyszy temu złe samopoczucie, osłabienie, poczucie ogólnego rozbicia. Dochodzą do tego suchy kaszel, ból gardła oraz katar.
Nieco inaczej zakażenie wirusem grypy objawia się u małych dzieci, może bowiem pojawić się senność lub rozdrażnienie, brak apetytu, biegunka.
Grypa ustępuje samoistnie po 3-7 dniach, ale objawy utrzymują się dłużej, nawet do dwóch tygodni. Grypa może powodować powikłania, niektóre niezwykle groźne. Szacuje się, że na świecie niemal 5 mln zachorowań na grypę kończy się ciężkimi powikłaniami, a umiera na nią do 500 tys. osób rocznie (dane WHO).
Wśród powikłań znajdują się: zapalenie płuc, zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie mózgu, zapalenie opon mózgowych.
Najskuteczniejszą metodą zapobiegania zachorowaniu na grypę są coroczne szczepienia oraz częste mycie rąk, unikanie bliskiego kontaktu z zarażoną osobą. Osoby chore natomiast powinny pozostać w domu, zakrywać usta podczas kichania czy kaszlu, stosować zaostrzone środki higieny, szczególnie rąk, aby nie roznosić wirusa dalej.
- Ospa wietrzna
Chorobę wywołuje wirus Varicella-zoster virus, a dotyczy przede wszystkim dzieci. Objawia się niewysoką gorączką, bólem głowy, osłabieniem i brakiem łaknienia. Pojawia się wysypka, stopniowo przechodząca w pęcherzyki i krosty. Początkowo wysypka obejmuje tylko tułów, potem rozlewa się po całym ciele. Ciało zaczyna swędzieć, może też dołączyć się powiększenie węzłów chłonnych potylicznych i karkowych. Choroba u dzieci przebiega dość łagodnie, natomiast dorośli, jeśli zachorują na ospę, mogą ją przechodzić bardzo ciężko.
Powikłania ospy wietrznej: wtórne zakażenia bakteryjne skóry, bakteryjne zapalenia płuc, zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenia serca i inne.
Wirus przenosi się drogą kropelkową oraz przez bezpośredni kontakt z wydzielinami z pęcherzyków. To bardzo zaraźliwa choroba, ale jeśli zachorujemy na nią w dzieciństwie, powtórne zachorowania należą do rzadkości. Istnieje szczepionka przeciwko ospie wietrznej.
Ta charakterystyczna dla wieku dziecięcego choroba wirusowa, jeżeli zaatakuje kobietę będącą w ciąży, może doprowadzić do uszkodzenia płodu. Chorobę powoduje wirus z rodziny Togaviridae, a człowiek jest jego jedynym rezerwuarem. Przenosi się drogą kropelkową lub poprzez bezpośredni kontakt z wydzielinami chorego.
Objawy różyczki: po około 2-3 tygodniach od zarażenia wirusem pojawia się pogorszenie samopoczucia, powiększają się węzły chłonne, dochodzi zapalenie gardła i spojówek oraz wysypka.
Do powikłań różyczki należą: zapalenie mózgu, jąder, zmiany skórne oraz zapalenia stawów dłoni i kolan. U kobiet w ciąży, szczególnie w pierwszych trzech miesiącach, zakażenie różyczką jest niezwykle niebezpieczne. Doprowadza do ciężkich zaburzeń w rozwoju płodu lub do jego obumarcia.
Szczepienia przeciwko różyczce są w Polsce obowiązkowe, a wykonuje się je w 13-14 miesiącu życia oraz w wieku 10 lat.
Chorują na nią głównie dzieci w wieku szkolnym. Objawia się bolesnym powiększeniem ślinianek przyusznych, bólami głowy i mięśni, gorączką i ogólnym pogorszeniem samopoczucia.
Powikłania świnki to m.in. grożące bezpłodnością zapalenie jąder, zapalenia jajników, trzustki, porażenie nerwów czaszkowych, niezborność ruchów, zapalenie rdzenia, a nawet głuchota.
Istnieje szczepionka przeciwko zachorowaniom na świnkę, w Polsce obowiązkowa dla dzieci.
