Astma alergiczna - objawy, leczenie

Astma alergiczna inaczej astma atopowa, jest odmianą dychawicy oskrzelowej. Tam samo jak alergiczny nieżyt nosa, astma alergiczna jest schorzeniem wywoływanym przez alergeny, pochodzenia zewnętrznego, pyłki traw, drzew i kwiatów oraz roztocza kurzu domowego.

Astma alergiczna dotyczy przeważnie górnych dróg oddechowych i najczęściej rozwija się u osób cierpiących na różnego typu alergie. Objawia się przede wszystkim nadreaktywnością i skurczem oskrzeli. Jej mechanizm polega na gromadzeniu gęstego śluzu, który utrudnia proces oddychania oraz pogarsza jakość życia chorego.

Jest to choroba nieuleczalna, w wyniku której w oskrzelach zachodzą nieodwracalne zmiany. Jej leczenie polega głównie na zapobieganiu objawom. Astma alergiczna jest reakcją obronną przed alergenem. Przeważnie wykrywa się ją we wczesnych latach dzieciństwa.

Astma alergiczna polega na stale utrzymującym się stanie zapalnym w drogach oddechowych, który powoduje przekrwienie błony śluzowej oskrzeli, ich zwężenie oraz nadmierne wydzielanie śluzu, który zalegając w oskrzelach utrudnia przepływ powietrza.

Według przeprowadzonych badań astma alergiczna występuje częściej u osób z obciążeniem genetycznym w kierunku różnych alergii, z czego wnioskuje się że może mieć ona podłoże dziedziczne.

Występowanie astmy alergicznej jest najczęściej powiązane z pojawieniem się alergicznego nieżytu nosa. Badania wykazują że połowa osób alergicznych choruje na astmę alergiczną oraz alergiczny nieżyt nosa. Astm alergiczna jest najczęściej występującą przewlekłą chorobą układu oddechowego u dzieci.

W przebiegu astmy pojawia się zjawisko zwane atopią (reakcja polegająca na nieprawidłowej odpowiedzi immunologicznej), które powoduje wytwarzanie immunoglobulin (przeciwciał) IgE przeciwko alergenowi (czynnikowi uczulającemu). Mechanizm polega na połączeniu przeciwciał z antygenem, w wyniku czego pojawiają się objawy uczulenia.

Drugim rodzajem astmy jest astma niealergiczna, w której czynnikiem wywołującym objawy jest często przebyte wcześniej zakażenie wirusowe lub bakteryjne, intensywny wysiłek fizyczny lub przyjmowane leki.

Astma alergiczna - przyczyny

Przyczynami astmy alergicznej są najczęściej różnego rodzaju alergie. Powoduje ją wdychanie substancji tj. alergenów. Najczęściej do alergenów należą:

• pyłki drzew i traw
• pyłki kwiatów
• roztocza kurzu
• pleśń
• sierść zwierząt
• dym tytoniowy
• zapachy typu kadzidełka
• zimne powietrze
• perfumy 

Poza alergiami istnieją też czynniki sprzyjające pojawieniu się astmy alergicznej i należą do nich przewlekłe infekcje dróg oddechowych, palenie papierosów, ciągły lub długotrwały kontakt z alergenami, które wpływają drażniąco na układ oddechowy.

Objawy astmy alergicznej

Objawy astmy alergicznej pojawiają się najczęściej po kontakcie z alergenem. Jest to choroba przewlekła, w której występują okresy remisji i silnych napadów astmatycznych. Choroba jednak nie jest wyleczalna i nawet w okresach braku objawów, chory ciągle zmaga się z zapaleniem dróg oddechowych.

Najczęstszymi objawami astmy alergicznej są: 

• świszczący kaszel
• kaszel i trudności z oddychaniem pojawiające się w określonych porach roku, kiedy kontakt z alergenem jest największy
• kaszel występujący w nocy
• częste napady duszności
• uczucie ucisku w klatce piersiowej
• alergiczny nieżyt nosa
• zapalenie spojówek
• atopowe zapalenie skóry
• swędzenie oczu
• przyspieszony oddech
• duszności

Atak astmy alergicznej może wystąpić również w skutek bardzo silnych emocji. W momencie stresu zwężają się drogi oddechowej powodując trudności z przepływem powietrza, a to może doprowadzić do utraty przytomności a nawet do niedotlenienia mózgu.

Bardzo często w przebiegu alergii chorzy mają do czynienia ze zjawiskiem tzw. marszu alergicznego. Polega ono na przechodzeniu jednej postaci alergii w drugą. We wczesnych okresach dzieciństwa najczęściej pojawia się alergia pokarmowa, która może przekształcić się w atopowe zapalenie skóry (AZS), a następnie w astmę alergiczna i alergiczny nieżyt nosa. 

Astma alergiczna - diagnostyka

W celu zdiagnozowania astmy alergicznej oraz określenia rodzaju jaki dotyczy chorego przeprowadza się testy alergiczne oraz skórne. Test skórny polega na nałożeniu na przedramiona kropel alergenu oraz delikatnego ukłucia skóry. Test trwa kilkanaście minut, w miejscu ukłucia igłą obserwuje się wystąpienie odczynu (reakcji alergicznej). Dodatkowym badaniem jest morfologia krwi, z oznaczeniem ilości przeciwciał w klasie IgE, przeciw alergenom wziewnym.

Aby w pełni zdiagnozować chorobę przeprowadza się również badanie spirometryczne, które ma na celu pomiar stopnia zwężenia oskrzeli oraz sprawdzenie ilości powietrza pobranego przy wdechu i wydychanego.

Innym dodatkowym badaniem jest PEF, czyli szczytowy przepływ wydechowy, który określa maksymalną prędkość przepływu powietrza, jaką można uzyskać podczas wydechu.

Leczenie astmy alergicznej

Leczenie astmy alergicznej polega na przyjmowaniu odpowiednich leków i jest ono leczeniem objawowym. Najważniejszą rzeczą jest unikanie kontaktu z alergenem. Dodatkowo chorzy przyjmują leki przeciwzapalne i wpływające na rozszerzenie oskrzeli, głównie kortykosteroidy i leki przeciwhistaminowe, które działają hamująco na reakcje alergiczne. Bardzo często są to preparaty wziewne, które są pomocne w napadach kaszlu i duszności.

Nieleczona astma alergiczna może prowadzić do rozedmy lub zwłóknienia płuc. Często dochodzi także do rozwoju przewlekłego serca płucnego, który polega na przeroście prawej komory serca. Objawem tego jest szybsza męczliwość, duszności i kaszel. Osobom odpornym na leczenie farmakologiczne, często zaleca się immunoterapię swoistą (odczulanie), która polega na podawaniu osobie chorej narastających dawek alergenów, aby przystosować organizm i doprowadzić do wystąpienia tolerancji.

Astma alergiczna często ma wpływ i bardzo pogarsza jakość życia chorego. Bardzo ważne jest aby unikać kontaktu z alergenem, szczególnie jeżeli występuje on tylko w określonej porze roku np. pyłki. Należy leczyć wszystkie reakcje alergiczne i być pod stałą kontrolą lekarza alergologa.

Osoby cierpiące na astmę alergiczną spowodowaną roztoczami kurzu domowego, powinny dbać o nierozprzestrzenianie się alergenu. Tak jak w przypadku alergii należy unikać dużej ilości narzut i dywanów w domu. Należy często prać pościel, wietrzyć pomieszczenia i nie dopuścić do powstania wilgoci.

Chory powinien dbać o kondycję fizyczną i prowadzić zdrowy tryb życia. Jeżeli alergeny występują w żywności należy stosować odpowiednią dietę i eliminować wszystkie alergizujące produkty.