Diety ketogeniczna opiera się na spożywaniu odpowiedniej ilości tłuszczów, węglowodanów i białek. W standardowej, codziennej diecie większości z nas węglowodany stanowią 50 proc., białka 15 proc., a tłuszcze 35 proc. wszystkich spożytych posiłków. Klasyczna dieta ketogeniczna przygotowywana jest w stosunku 3-1 lub 4 -1. Oznacza to, że na 3 lub 4 gramy tłuszczów przypada jeden gram węglowodanów i białka. Płyny w diecie ogranicza się do 60-665 ml/kg m.c./d.
Tłuszcze w diecie ketogenicznej są pozyskiwane z olejów roślinnych, masła, majonezu. Źródłem białka są mięsa i wędliny. Źródłem węglowodanów są zaś warzywa i owoce o niskiej zawartości cukru tj. truskawki, grapefruit,awokado,cukinia, ogórki kiszone, kapusta kiszona, kalafior, brokuły.
Stosowanie diety ketogenicznej wiążę się z wykluczeniem z diety:
- słodyczy (lodów, batoników itd.)
- miodu
- produktów zbożowych
- przetworów, np. dżemów
Kiedy podstawowym paliwem organizmu stają się tłuszcze, w procesie ich rozkładu powstają ciałka ketonowe: aceton, acetooctan i kwas betahydroksymasłowy. Docierają do układu nerwowego, gdzie zamiast glukozy odżywiają komórki nerwowe. Zmiany metaboliczne przy tej diecie są podobne do tych, które zachodzą u osób, które się głodzą.
Dieta ketogeniczna a odchudzanie
Dieta ketogeniczna daje bardzo szybkie efekty. Dzieje się tak, ponieważ wysokie stężenie ciał ketonowych hamuje uczucie głodu. Niestety, mimo że już po kilku dniach stosowania pojawia się uczucie lekkości, lepsze samopoczucie, to nie utrzymuje się ono zbyt długo. Jak działa dieta ketogeniczna na organizm, sprawdzili naukowcy z Uniwersytetu Yale.
Wyniki eksperymentu przeprowadzonego na myszach, pokazały, że dieta ketogeniczna stosowana przez krótki czas poprawia stan zdrowia, obniżając ryzyko rozwoju cukrzycy oraz zmniejszając stany zapalne w organizmie. Dieta ma jednak także negatywne skutki.
Naukowcy odkryli, że w przypadku diety ketogenicznej ważną rolę, i to zarówno pozytywną, jak i negatywną, odgrywają komórki układu odpornościowego zwane komórkami T gamma delta (limfocyty Tγδ). Dieta ketogenna powoduje, że organizm pozyskuje energię przede wszystkim z tłuszczu z powodu niskiej podaży węglowodanów w pożywieniu, produkując tzw. ciała ketonowe. Sprzyja przy tym rozchodzeniu się komórek T gamma delta po organizmie.
"Przy diecie ketogenicznej organizm jest jakby w stanie głodu - chociaż tak nie jest - i zaczyna spalać tłuszcze zamiast węglowodanów. W wyniku tego procesu powstają związki chemiczne zwane ciałami ketonowymi jako alternatywne źródła energii. A gdy ciało spala związki ketonowe, ochronne komórki Tγδ zaczynają rozprzestrzeniać się po organizmie" - tłumaczy współautor badań Vishwa Deep Dixit z Yale School of Medicine.
Po tygodniu diety eliminującej węglowodany na rzecz tłuszczu w organizmach doświadczalnych myszy obniżył się poziom cukru we krwi oraz zmniejszyły się stany zapalne i poprawił się metabolizm. To oznacza, że jednocześnie obniżyło się ryzyko rozwoju cukrzycy i różnych stanów zapalnych. Niestety, kontynuowanie diety ketogenicznej przez dłuższy czas przestawało być już takie korzystne dla zdrowia.
- Nasze badania pokazały, w jaki sposób oddziałują na siebie wzajemnie metabolizm oraz układ immunologiczny i jak organizm pilnuje, aby jego tkanki prawidłowo funkcjonowały - mówi dr hab. Emily Goldberg z zespołu badawczego.
- Dieta ketogeniczna lepiej działa, gdy jest stosowana przez krótki czas, w małych dawkach - stwierdza prof. Dixit. Zastrzega przy tym, że potrzebne są teraz badania kliniczne przeprowadzane na ludziach, aby można było potwierdzić ich ustalenia.
Pomimo niewątpliwych zalet diety ketogennej warto dodać, że osoby często osoby stosujące dietę ketogeniczną, jako dietę odchudzającą są niedożywione, mają poważne niedobory witamin i substancji odżywczych. Ale to nie koniec. Stosowanie takiej diety i wzrost stężenia ciał ketonowych przekłada się na zmianę zapachu potu, moczu. Pojawia się także nieprzyjemny zapach z ust, senność, brak apetytu oraz zaparcia. Dlatego, aby pozbyć się ponadprogramowych kilogramów warto trzymać się zasad zdrowego żywienia.
Dieta ketogenna - walory lecznicze
Dieta ketogenna jak podkreślają zgodnie specjaliści nie jest wskazana dla większości osób. Jednak są okoliczności, w których ten sposób żywienia może okazać się korzystny dla zdrowia, a nawet zbawienny. Dieta ta musi być stosowana pod systematycznym nadzorem specjalistów.
Dieta ketogenna jest korzystna w profilaktyce cukrzycy. Stosuje się ją również w leczeniu padaczki, przede wszystkim, u pacjentów, u których farmakologia nie przynosi spodziewanych efektów. W przypadku dzieci chorych na padaczkę lekooporną powinna rozpocząć się jeszcze w szpitalu pod czujnym okiem lekarza. W większości przypadków zmiana jadłospisu zaczyna się od 1-2 dniowej głodówki. Dopiero po tym czasie stopniowo zaczyna wprowadzać się odpowiednie grupy produktów. Dieta zazwyczaj ustalana jest indywidualnie dla każdego pacjenta, musi być restrykcyjnie przestrzegana, a okres leczenia dietą ketogeniczną trwa ok. 2-3 lat.
Ponadto dietę ketogenną stosuje się w przypadku:
- zespółu Draveta
- zespołu Retta,
- padaczki z napadami miokloniczno-astatycznymi (zespół Doose),
- stwardnienia guzowatego.
