Guzek na szyi - jak siê objawia, etiologia guzów
O guzie na szyi mówimy, gdy pod skór± pojawia siê wyczuwalne d³oñmi zgrubienie lub widoczne wybrzuszenie. W zale¿no¶ci od umiejscowienia, wielko¶ci czy struktury guzek mo¿e byæ oznak± ró¿nych chorób. Ogólnie rzecz bior±c spotyka siê guzy wrodzone, zapalne, uk³adu ch³onnego, naczyniowe, pochodzenia nerwowego oraz pourazowe.
Guzy zapalne pojawiaj± siê w wyniku powiêkszenia wêz³ów ch³onnych. U dzieci powiêkszenie siê wêz³ów ch³onnych mo¿e mieæ ¼ród³o w tocz±cym siê procesie zapalnym w organizmie (przewlek³e zapalenia migda³ków podniebiennych, migda³ka gard³owego, zapalenia gard³a). U doros³ych za powiêkszenie siê wêz³ów ch³onnych mo¿e te¿ odpowiadaæ próchnica oraz przewlek³e zapalenie migda³ków podniebiennych. Ponadto: zapalenia górnych dróg oddechowych, mononukleoza zaka¼na i inne choroby zaka¼ne.
Zdecydowana wiêkszo¶æ guzów spotykanych u dzieci jest jednak wrodzona. Podobnie jest z doros³ymi do mniej wiêcej 40-tego roku ¿ycia, potem wzrasta ryzyko, ¿e guzek na szyi jest skutkiem zmian nowotworowych. Najbardziej "podejrzane" s± guzy lite, spoiste, bez widocznych zmian zapalnych.
Guzek na szyi - diagnostyka
W razie pojawienia siê guzka wa¿ne jest okre¶lenie okoliczno¶ci pojawienia siê guza oraz umiejscowienie na szyi. Dla u³atwienia diagnozy dzieli siê szyjê na trójk±ty odpowiadaj±ce ró¿nych strukturom anatomicznym. Mamy zatem obszar podbródkowy, pod¿uchwowy, têtnicy szyjnej, miê¶niowy, nadobojczykowy i potyliczny.
Na pocz±tek lekarz ustala, czy guzek jest wrodzony czy nabyty. Wskazówk± jest czas pojawienia siê guzka, okoliczno¶ci w jakich siê pojawi³, a tak¿e to, czy jest stabilny, czy nadal ro¶nie. Pomocna przy stawianiu diagnozy jest odpowied¼ na pytanie, czy pojawieniu siê guzka towarzyszy³y infekcje. A tak¿e czy nie dosz³o do jakiego¶ urazu lub czy chory kontaktowa³ siê niedawno ze zwierzêtami.
Ponadto istotne s± takie dodatkowe objawy jak ból, zaczerwienienie okolicy guza, gor±czka oraz towarzysz±ce dolegliwo¶ci, w tym utrata masy cia³a, powiêkszenie wêz³ów ch³onnych w innych miejscach cia³a, nocne poty, duszno¶ci, trudno¶ci w po³ykaniu.
Strukturê guza oraz zmiany zapalne mo¿na oceniæ wykonuj±c badanie USC. Niektóre guzy, szczególnie te umiejscowione w okolicy nadobojczykowej, wymagaj± zrobienia prze¶wietlenia klatki piersiowej. Ponadto pomocne s±: morfologia krwi, oznaczenie CRP, badanie serologiczne wykluczaj±ce cytomegaliê czy mononukleozê, toksoplazmozê, brucelozê lub chorobê kociego pazura.
Przy zmianach nowotworowych lub bardzo rozleg³ych guzach potrzebne s± badania obrazowe, robione przy u¿yciu rezonansu magnetycznego lub tomografii komputerowej. Ponadto wykonuje siê biopsjê cienkoig³ow±, aby oceniæ rodzaj zmiany (nowotworowa, bakteriologiczna). Guzki na wêz³ach ch³onnych wymagaj± pobrania ca³ego lub czê¶ci wêz³a do badania histopatologicznego.
Guzek na szyi - mo¿liwe przyczyny
Przyczyn dolegliwo¶ci mo¿e byæ wiele. Mo¿na ogólnie powiedzieæ, ¿e s± wrodzone oraz nabyte, przy czym mog± mieæ charakter zapalny lub nowotworowy. W¶ród pozosta³ych przyczyn znajduj± siê m.in. choroba tarczycy (wole) oraz krêcz szyi.
Wrodzone:
- torbiel boczna szyi
- torbiel ¶rodkowa szyi (torbiele przewodu tarczowo-jêzykowego)
- torbiele skórzaste
- malformacje naczyniowe
- malformacje limfatyczne
Malformacje to rodzaj wady wrodzonej, wywo³anej przez pierwotne zaburzenie w trakcie rozwoju w okresie zarodkowym.
Zapalne:
- zmiany zapalne wêz³ów ch³onnych towarzysz±ce infekcjom wirusowym i bakteryjnym (np. odra, ró¿yczka, adenowirusy, herpeswirusy, wirus HIV)
- zapalenie wêz³ów ch³onnych spowodowane przez pr±tki atypowe
- zmieniona zapalnie ¶linianka pod¿uchwowa
- ropowice szyi i dna jamy ustnej
- gru¼lica wêz³ów ch³onnych,
- choroba kociego pazura,
- promienica (infekcja bakteryjna wywo³ana przez bakterie beztlenowe - promieniowce)
- AIDS
Nowotworowe:
- ³agodne nowotwory, takie jak kaszaki i t³uszczaki, guzy tkanki nerwowej, w tym nerwow³ókniaki i nerwiak os³onkowy, potworniaki
- nowotwory z³o¶liwe - powiêkszenie wêz³ów ch³onnych towarzysz±ce bia³aczce, ziarnica z³o¶liwa (ch³oniak Hodgkina), ch³oniaki nieziarnicze (nowotwory pochodz±ce z komórek krwi i tkanki limfatycznej), z³o¶liwy nerwiak os³onkowy, neuroblastoma (nowotwór uk³adu wspó³czulnego, potoczna nazwa nerwiaka zarodkowego wspó³czulnego), miêsaki
- przerzuty nowotworowe do wêz³ów ch³onnych z tarczycy, nosogard³a, u doros³ych tak¿e rak krtani, gard³a, jamy ustnej
Inne przyczyny:
- wole (guzki) tarczycy
- torbiel ¶linianki podjêzykowej (tzw. ¿abka nurkuj±ca)
- torbiel zewnêtrzna kieszonki krtaniowej
- fibromatoza szyi (krêcz szyi)
Guzek na szyi - leczenie
Metoda leczenia guza zale¿y od jego pochodzenia i struktury. Leczenie zachowawcze stosuje siê przy niektórych zmianach zapalnych, urazowych oraz zaka¼nych. Operacyjnie leczy siê guzy wrodzone, a tak¿e naczyniowe, gruczo³owe, nerwopochodne i nowotworowe. Przy guzach z³o¶liwych zazwyczaj wdra¿a siê tak¿e chemioterapiê czy radioterapiê.
