Guzek na szyi - jak się objawia, etiologia guzów
O guzie na szyi mówimy, gdy pod skórą pojawia się wyczuwalne dłońmi zgrubienie lub widoczne wybrzuszenie. W zależności od umiejscowienia, wielkości czy struktury guzek może być oznaką różnych chorób. Ogólnie rzecz biorąc spotyka się guzy wrodzone, zapalne, układu chłonnego, naczyniowe, pochodzenia nerwowego oraz pourazowe.
Guzy zapalne pojawiają się w wyniku powiększenia węzłów chłonnych. U dzieci powiększenie się węzłów chłonnych może mieć źródło w toczącym się procesie zapalnym w organizmie (przewlekłe zapalenia migdałków podniebiennych, migdałka gardłowego, zapalenia gardła). U dorosłych za powiększenie się węzłów chłonnych może też odpowiadać próchnica oraz przewlekłe zapalenie migdałków podniebiennych. Ponadto: zapalenia górnych dróg oddechowych, mononukleoza zakaźna i inne choroby zakaźne.
Zdecydowana większość guzów spotykanych u dzieci jest jednak wrodzona. Podobnie jest z dorosłymi do mniej więcej 40-tego roku życia, potem wzrasta ryzyko, że guzek na szyi jest skutkiem zmian nowotworowych. Najbardziej "podejrzane" są guzy lite, spoiste, bez widocznych zmian zapalnych.
Guzek na szyi - diagnostyka
W razie pojawienia się guzka ważne jest określenie okoliczności pojawienia się guza oraz umiejscowienie na szyi. Dla ułatwienia diagnozy dzieli się szyję na trójkąty odpowiadające różnych strukturom anatomicznym. Mamy zatem obszar podbródkowy, podżuchwowy, tętnicy szyjnej, mięśniowy, nadobojczykowy i potyliczny.
Na początek lekarz ustala, czy guzek jest wrodzony czy nabyty. Wskazówką jest czas pojawienia się guzka, okoliczności w jakich się pojawił, a także to, czy jest stabilny, czy nadal rośnie. Pomocna przy stawianiu diagnozy jest odpowiedź na pytanie, czy pojawieniu się guzka towarzyszyły infekcje. A także czy nie doszło do jakiegoś urazu lub czy chory kontaktował się niedawno ze zwierzętami.
Ponadto istotne są takie dodatkowe objawy jak ból, zaczerwienienie okolicy guza, gorączka oraz towarzyszące dolegliwości, w tym utrata masy ciała, powiększenie węzłów chłonnych w innych miejscach ciała, nocne poty, duszności, trudności w połykaniu.
Strukturę guza oraz zmiany zapalne można ocenić wykonując badanie USC. Niektóre guzy, szczególnie te umiejscowione w okolicy nadobojczykowej, wymagają zrobienia prześwietlenia klatki piersiowej. Ponadto pomocne są: morfologia krwi, oznaczenie CRP, badanie serologiczne wykluczające cytomegalię czy mononukleozę, toksoplazmozę, brucelozę lub chorobę kociego pazura.
Przy zmianach nowotworowych lub bardzo rozległych guzach potrzebne są badania obrazowe, robione przy użyciu rezonansu magnetycznego lub tomografii komputerowej. Ponadto wykonuje się biopsję cienkoigłową, aby ocenić rodzaj zmiany (nowotworowa, bakteriologiczna). Guzki na węzłach chłonnych wymagają pobrania całego lub części węzła do badania histopatologicznego.
Guzek na szyi - możliwe przyczyny
Przyczyn dolegliwości może być wiele. Można ogólnie powiedzieć, że są wrodzone oraz nabyte, przy czym mogą mieć charakter zapalny lub nowotworowy. Wśród pozostałych przyczyn znajdują się m.in. choroba tarczycy (wole) oraz kręcz szyi.
Wrodzone:
- torbiel boczna szyi
- torbiel środkowa szyi (torbiele przewodu tarczowo-językowego)
- torbiele skórzaste
- malformacje naczyniowe
- malformacje limfatyczne
Malformacje to rodzaj wady wrodzonej, wywołanej przez pierwotne zaburzenie w trakcie rozwoju w okresie zarodkowym.
Zapalne:
- zmiany zapalne węzłów chłonnych towarzyszące infekcjom wirusowym i bakteryjnym (np. odra, różyczka, adenowirusy, herpeswirusy, wirus HIV)
- zapalenie węzłów chłonnych spowodowane przez prątki atypowe
- zmieniona zapalnie ślinianka podżuchwowa
- ropowice szyi i dna jamy ustnej
- gruźlica węzłów chłonnych,
- choroba kociego pazura,
- promienica (infekcja bakteryjna wywołana przez bakterie beztlenowe - promieniowce)
- AIDS
Nowotworowe:
- łagodne nowotwory, takie jak kaszaki i tłuszczaki, guzy tkanki nerwowej, w tym nerwowłókniaki i nerwiak osłonkowy, potworniaki
- nowotwory złośliwe - powiększenie węzłów chłonnych towarzyszące białaczce, ziarnica złośliwa (chłoniak Hodgkina), chłoniaki nieziarnicze (nowotwory pochodzące z komórek krwi i tkanki limfatycznej), złośliwy nerwiak osłonkowy, neuroblastoma (nowotwór układu współczulnego, potoczna nazwa nerwiaka zarodkowego współczulnego), mięsaki
- przerzuty nowotworowe do węzłów chłonnych z tarczycy, nosogardła, u dorosłych także rak krtani, gardła, jamy ustnej
Inne przyczyny:
- wole (guzki) tarczycy
- torbiel ślinianki podjęzykowej (tzw. żabka nurkująca)
- torbiel zewnętrzna kieszonki krtaniowej
- fibromatoza szyi (kręcz szyi)
Guzek na szyi - leczenie
Metoda leczenia guza zależy od jego pochodzenia i struktury. Leczenie zachowawcze stosuje się przy niektórych zmianach zapalnych, urazowych oraz zakaźnych. Operacyjnie leczy się guzy wrodzone, a także naczyniowe, gruczołowe, nerwopochodne i nowotworowe. Przy guzach złośliwych zazwyczaj wdraża się także chemioterapię czy radioterapię.
