Biopsja cienkoigłowa: co to jest?
Pełna nazwa biopsji cienkoigłowej to biopsja aspiracyjna cienkoigłowa, w skrócie BAC. Za pomocą strzykawki pobiera się (zasysa - stąd cząstka "aspiracyjna" w nazwie) materiał do badania histopatologicznego, na podstawie którego można ocenić, jaki charakter ma podejrzana zmiana (na przykład guzek). Biopsja cienkoigłowa to badanie inwazyjne, jednak jest proste i często nie wymaga znieczulenia. Warto pamiętać, że jej wynik nie zawsze jest ostateczny; w wielu przypadkach potrzeba kolejnych badań.
Inne rodzaje biopsji to:
- biopsja gruboigłowa,
- biopsja wycinająca,
- biopsja wycinkowa,
- biopsja wiertarkowa,
- biopsja rysowa, wyskrobiny.
Przeczytaj: Biopsja - co to jest, jak wygląda przebieg?
Biopsja cienkoigłowa: wskazania
Kiedy wykonuje się biopsję cienkoigłową? Badanie jest potrzebne wtedy, gdy za pomocą innych, nieinwazyjnych metod - na przykład USG - wykryje się patologiczną zmianę. Biopsja aspiracyjna cienkoigłowa służy do określenia charakteru zmiany, czyli stwierdzenia, czy jest łagodna, czy złośliwa. Wynik badania histopatologicznego próbki pobranej dzięki biopsji cienkoigłowej pomaga również w ustaleniu ewentualnego leczenia.
Wskazanie do wykonania biopsji cienkoigłowej to między innymi podejrzenie raka piersi (raka sutka). Niepokój powinny wzbudzić nierówne, asymetryczne, twarde guzki, których nie da się przesunąć względem otaczających ich tkanek oraz zmiany z owrzodzeniami, które "zaciągają" skórę. Biopsję cienkoigłową wykonuje się również wtedy, gdy zmiana pojawia się w miejscu, które już było leczone onkologicznie.
Biopsję cienkoigłową wykonuje się często przy podejrzeniu chorób tarczycy (na przykład raka tarczycy). Pomaga w diagnostyce, gdy wykryje się zmiany w tarczycy lub jej konsystencji metodą palpacyjną (czyli przez dotyk) czy za pomocą USG oraz kiedy pojawiają się bóle uciskowe szyi. Biopsja tarczycy daje też możliwość wykrycia zapalenia tarczycy typu Hashimoto. Oprócz tego biopsja cienkoigłowa może pełnić funkcję terapeutyczną - służyć do leczenia wola i opróżniania torbieli.
Inne wskazania do wykonania biopsji aspiracyjnej cienkoigłowej to:
- choroby wątroby - stwierdzenie na przykład marskości wątroby, diagnoza stężenia miedzi czy żelaza w wątrobie, ocena dotychczasowego rozwoju choroby;
- choroby nerek - określenie powodu pogarszania się czynności nerek, diagnoza chorób nerek (na przykład kłębuszkowego zapalenia nerek), zespół nerczycowy, powikłania po innych chorobach, ocena przyjęcia się przeszczepu;
- choroby płuc - podejrzenie gruźlicy czy nowotworu;
- choroby prostaty (gruczołu krokowego), trzustki, węzłów chłonnych, ślinianek.
Dołącz do Zdrowia na Facebooku!
Biopsja cienkoigłowa: przebieg badania
Jak wygląda wykonanie biopsji cienkoigłowej? Badanie przeprowadza się, jak sama nazwa wskazuje, za pomocą cieniutkiej igły - jej średnica zewnętrzna wynosi od 0,4 do 0,7 milimetra. Właśnie dlatego, że igła jest tak cienka, badanie często nie wymaga znieczulenia, a jeśli już, to wykonuje się jedynie znieczulenie miejscowe.
Na początku dokładnie odkaża się miejsce, w którym ma być zrobione wkłucie. Jeżeli guzek da się wyczuć palpacyjnie (przez dotyk, bez żadnych urządzeń), lekarz przeprowadzający badanie trzyma go po prostu między palcami, a następnie wykonuje wkłucie. Strzykawka zasysa materiał z "podejrzanej" zmiany. Po wszystkim nakłute mejsce zostaje opatrzone.
Jeśli zaś guzek trudno wyczuć lub nie czuć go w ogóle, podczas biopsji stosuje się pomocnicze metody obrazowe. Zwykle jest to USG, jednak używa się też tomografii komputerowej, mammografii, scyntygrafii czy endoskopu. Dzięki wybranym narzędziom lekarz podczas badania obserwuje, gdzie dokładnie należy się wkłuć. Biopsja cienkoigłowa wykonywana z równoczesnym użyciem USG to biopsja aspiracyjna cienkoigłowa celowana.
Materiał umieszcza się na specjalnym szkiełku i poddaje niezbędnym zabiegom (utrwaleniu, wybarwieniu). Następnie bada się go pod mikroskopem.
Biopsja cienkoigłowa: powikłania
Powikłania po biopsji aspiracyjnej cienkoigłowej nie zdarzają się często. Jest to bezpieczne badanie, które często nawet nie wymaga znieczulenia. Może jednak, jak po każdym zabiegu medycznym, dojść do komplikacji. Najczęstsze powikłania po biopsji cienkoigłowej to zaczerwienienia, siniaki i ból w miejscu, w którym wykonano wkłucie.
