Limfadenopatia - co to takiego?
Limfadenopatia (³ac. lymphadenopathia) to - inaczej mówi±c - powiêkszenie wêz³ów ch³onnych spowodowane odpowiedzi± antygenow± organizmu, czyli reakcj± systemu immunologicznego na zagro¿enie. Oznacza, ¿e w pobli¿u toczy siê jaki¶ stan zapalny.
Wêz³y ch³onne s± czê¶ci± uk³adu limfatycznego (ch³onnego), który ma za zadanie rozprowadzaæ limfê, czyli p³yn ustrojowy po organizmie oraz stanowi wa¿ny element naszej ochrony immunologicznej. Uk³ad limfatyczny zbudowany jest wiêc z wêz³ów oraz z naczyñ, którymi przemieszcza siê limfa, czyli ch³onka, filtrowana przedtem w wêz³ach ch³onnych. W tych¿e wêz³ach wytwarzane s± tak¿e limfocyty, czyli komórki uk³adu odporno¶ciowego, wchodz±ce w sk³ad leukocytów - bia³ych cia³ek krwi, których rola polega na zwalczaniu atakuj±cych mikroorganizmów chorobotwórczych oraz komórek nowotworowych.
Wêz³y ch³onne, których jest kilkaset, znajdziemy w wielu miejscach w organizmie, rozmieszczone s± przy tym najczê¶ciej grupami w newralgicznych miejscach. Dziel± siê na wêz³y powierzchowne oraz wêz³y g³êbokie. Niektóre z nich znajduj± siê tu¿ pod skór± i ³atwo je wyczuæ d³oni±, inne z kolei le¿± w pobli¿u wiêkszych narz±dów wewnêtrznych. Wyczuwalne pod skór± s± zatem grupy wêz³ów ch³onnych zlokalizowane na szyi, nad obojczykami, nastêpnie pod pach± oraz wêz³y pachwinowe. Mamy te¿ wêz³y ch³onne pod kolanami i w zgiêciu r±k. Pozosta³e wêz³y ch³onne znajduj± siê w klatce piersiowej oraz w jamie brzusznej.
Zwykle pojedynczy wêze³ ch³onny jest niewielki, najwiêksze maj± nie wiêcej ni¿ 1 cm ¶rednicy i kszta³tem przypominaj± fasolê. Zbudowane s± z tkanki limfatycznej. Do powiêkszenia siê wêz³ów ch³onnych dochodzi w momencie, gdy zaczynaj± produkowaæ wiêksze ilo¶ci limfocytów. Oznacza to, ¿e w pobli¿u znajduje siê jakie¶ ognisko zapalne. O powiêkszeniu wêz³a ch³onnego mówimy, gdy jego ¶rednica przekracza 1 cm, a w przypadku wêz³ów pod pach± - 1,5 cm. Przy powiêkszeniu siê jednego wêz³a ch³onnego mówimy o limfadenopatii zlokalizowanej, natomiast wiêksza liczba powiêkszonych wêz³ów oznacza limfadenopatiê uogólnion±.
Limfadenopatia - objawy
Sami mo¿emy wyczuæ powiêkszone wêz³y ch³onne na przyk³ad po pach±. Aby to zrobiæ, ³±czymy razem trzy palce i uciskamy lekko skórê. Wyczujemy wtedy niewielkie zgrubienia, jakby ziarnka grochu. Wêz³y ch³onne powinny byæ lekko ruchome i bezbolesne. W przypadku, gdy toczy siê w naszym organizmie jaki¶ proces zapalny, wêz³y ch³onne, które s± zaanga¿owane w walkê, robi± siê wiêksze, mog± te¿ staæ siê bolesne, a skóra wokó³ zaczerwieniona. Nieruchomy i powiêkszony wêze³ tak¿e jest powodem do niepokoju. Wszystkie te objawy powinien jednak zdiagnozowaæ lekarz, który przeprowadzi odpowiednie badania dodatkowe. Sami nie zadrêczajmy siê za wcze¶nie. Mo¿e to byæ zwyk³a infekcja, taka jak przeziêbienie. Po kilku dniach powrócimy do normy
Dopiero, gdy wêz³y ch³onne s± wiêksze ni¿ 2 cm, bolesne, towarzyszy temu wysoka gor±czka, powy¿ej 38 stopni i du¿y spadek masy cia³a w ci±gu ostatnich sze¶ciu miesiêcy, wizyta u lekarza staje siê spraw± piln±. W niektórych przypadkach wêz³y ch³onne staj± siê twarde i nieruchome, co tak¿e powinno nas zaniepokoiæ i sk³oniæ do wizyty u lekarza. Inne niepokoj±ce objawy to: nocne poty, sk³onno¶æ do krwawieñ i siniaków, znaczne os³abienie.
Limfadenopatia - przyczyny
Najczê¶ciej do powiêkszenia siê wêz³ów ch³onnych dochodzi przy infekcjach bakteryjnych i wirusowych. Tak¿e zaka¿enia grzybiczne i paso¿ytnicze skutkuj± bolesnym powiêkszeniem wêz³ów. Czêsto towarzyszy temu obrzêk oraz zaczerwienienie skóry w s±siedztwie. Limfadenopatia zwi±zana jest tak¿e z niektórymi chorobami niezaka¼nymi, w tym z nowotworami, takimi jak ch³oniak czy te¿ bia³aczka.
Jeden z powszechnych mitów mówi, ¿e sok z buraka zapobiega bia³aczce. Jakie dzia³anie ma sok buraka, komu pomaga, a kto powinie go unikaæ - o tym mówi nasz film.
Choroby, którym towarzyszy powiêkszenie wêz³ów ch³onnych to m.in.:
- odra, ró¿yczka, mononukleoza zaka¼na, HIV/AIDS, cytomegalia, opryszczka, ospa wietrzna, pó³pasiec, wirusowe zapalenie w±troby i inne choroby wirusowe
- szkarlatyna, angina, ki³a, gru¼lica, zaka¿enia skórne i inne choroby bakteryjne
- choroba kociego pazura, riketsjoza, toksoplazmoza, tularemia i inne choroby roznoszone przez zwierzêta
- histoplazmoza, blaskomykoza (choroba Gilchrista), kokcydioidomikoza - choroby grzybiczne
- choroby autoimmunologiczne, w tym toczeñ rumieniowaty uk³adowy, reumatoidalne zapalenie stawów
- nowotwory, przede wszystkim bia³aczki i ch³oniaki, przerzuty raka
- choroby metaboliczne, takie jak choroba Fabry'ego, Gauchera
- sarkoidoza
Limfadenopatia - leczenie
Powiêkszone wêz³y ch³onne mówi± nam o tocz±cej siê w organizmie chorobie, która mo¿e nale¿eæ do l¿ejszych, takich jak zwyk³e przeziêbienie lub inna lekka infekcja i przej¶æ po kilku dniach, albo o powa¿niejszym stanie. W przypadku zaka¿eñ bakteryjnych podaje siê zazwyczaj antybiotyki, co szybko poprawia stan wêz³ów ch³onnych. Powa¿niejsze objawy wymagaj± zrobienia dodatkowych badañ, takich jak badania krwi, USG jamy brzusznej, RTG, tomografia komputerowa i inne.
