Dołącz do Zdrowia na Facebooku!
Węzły chłonne (węzły limfatyczne) to główne, zaraz obok naczyń limfatycznych, elementy układu limfatycznego (chłonnego). Przepływa przez nie limfa (chłonka), która jest przez węzły przefiltrowywana. W węzłach chłonnych wytwarzają się limfocyty, czyli komórki uk³adu odporno¶ciowego.
> Przeczytaj: UKŁAD LIMFATYCZNY (CHŁONNY) - funkcje, budowa i najczęstsze dolegliwości
Węzły chłonne: funkcja
Węzły limfatyczne to swego rodzaju zapora, która chroni organizm przed rozsiewem szkodliwych drobnoustrojów. Produkują limfocyty, biorą udział w wytwarzaniu przeciwciał - są zatem bardzo ważne dla układu odpornościowego. Chłonka, która przepłynie przez węzeł chłonny, zostaje zaopatrzona w wytworzone przez niego limfocyty. Powiększenie węzła chłonnego może znaczyć, że organizm został zmuszony do reakcji odpornościowej i walczy w ten sposób ze szkodnikiem - przeziębieniem, zapaleniem, wirusem. Jeśli węzły limfatyczne powiększone są długo (więcej niż 2 tygodnie), istnieje ryzyko, że dzieje się coś poważniejszego - w takiej sytuacji trzeba udać się do lekarza).
Węzły chłonne: budowa
Węzły limfatyczne są małe, mają około 1 centymetra długości w osi krótkiej. Przybierają różne kuliste kształty - mogą być okrągłe, owalne, w kształcie fasolki czy nerki. Są w kolorze od brudnej bieli do szarości wymieszanej z czerwienią - barwa zależy od położenia węzła, jego ukrwienia i pełnionych przez niego funkcji.
Węzły limfatyczne otoczone są torebką włóknistą, pod którą umieszczona jest zatoka brzeżna. Torebka włóknista wnika w węzeł za pomocą beleczek. Każdy węzeł ma część wypukłą i wklęsłą (tzw. wnękę). Do części wypukłej biegną naczynia chłonne doprowadzające, z części wklęsłej zaś uchodzą naczynia chłonne odprowadzające. To dzięki nim przez węzły przepływa chłonka. Z wnęką łączą się także naczynia odżywcze i nerwy węzłów. Wnętrze węzłów składa się z kory oraz rdzenia.
Kora leży wzdłuż obwodu węzła; rdzeń stanowi jego środek. Części kory są od siebie oddzielone beleczkami promienistymi, wzdłuż których leżą zatoki promieniste. Kora ma 3 warstwy: zewnętrzną, pośrednią i głęboką. W warstwie zewnętrznej przeważają limfocyty B (szpikozależne), zaś w pośredniej i głębokiej - limfocyty T (grasicozależne). W warstwie zewnętrznej wytwarzają się grudki limfatyczne.
Rdzeń złożony jest z beleczek rdzennych, które odchodzą od beleczek promienistych oraz zatok rdzennych. Ma również pasma rdzenne (sznury rdzenne), gdzie oprócz limfocytów tworzą się także plazmocyty (komórki produkujące przeciwciała).
Węzły chłonne: położenie
Wiele osób sądzi, ze węzły chłonne znajdują się tylko pod uszami i pachami. To nieprawda. Dorosły człowiek ma ich blisko 600. Węzły chłonne łączą się w grupy. Tylko niektóre występują pojedynczo. Mamy węzły limfatyczne powierzchowne (przy ścianie ciała) i głębokie (we wnętrznościach). Ze względu na lokalizację w organizmie węzły chłonne dzielimy na:
- węzły chłonne głowy i szyi (potyliczne, zamałżowinowe, przyusznicze, policzkowe i językowe, podżuchwowe, podbródkowe, zagardłowe, podgnykowe, przedtchawicze, nadmostkowe, nadobojczykowe, węzeł przedkrtaniowy),
- węzły chłonne kończyny górnej powierzchowne (łokciowy, naramienno-piersiowe, barkowe) i głębokie (pachowe boczne, piersiowe, podłopatkowe, środkowe i szczytowe),
- węzły chłonne kończyny dolnej powierzchowne (pachwinowe) i głębokie (piszczelowy przedni, podkolanowe, pachwinowe),
- węzły chłonne klatki piersiowej (piersiowo-nadbrzuszne, mostkowe, międzypiersiowe, międzyżebrowe, śródpiersiowe przednie, tylne i środkowe),
- węzły chłonne brzucha i miednicy (trzewne, lędźwiowe, biodrowe, krzyżowe, żołądkowe, trzustkowo-śledzionowe, wątrobowe, krezkowe, krętniczo-okrężnicze, okrężnicze, odbytowo-odbytnicze, przymaciczne, pęcherzowe).
Największe są węzły podżuchwowe, przyusznicze, pachowe i pachwinowe.
Węzły chłonne: choroby
Powiększone węzły limfatyczne to nie zawsze powód do niepokoju. Obrzêk węzłów limfatycznych zwykle spowodowany jest względnie niegroźną infekcją bakteryjną lub wirusową. Niestety, czasem powiększone węzły chłonne mogą oznaczać chorobę nowotworową (np. chłoniaka czy przerzuty innego nowotworu) czy obecność wirusa HIV. Jeśli węzły limfatyczne pozostaną powiększone przez kilka lub kilkanaście dni, trzeba wybrać się do lekarza. Więcej informacji na ten temat znajdziesz w naszym artykule "POWIĘKSZONE WĘZŁY CHŁONNE: nie panikuj, działaj. Szybko!".
