Ostra niewydolność nerek (ONN) jest zespołem chorobowym związanym z nagłym pogorszeniem funkcji nerek, prowadzącym do nagromadzenia się w organizmie produktów przemiany materii. ONN to nagłe upośledzenie czynności nerek ze zwiększeniem stężenia kreatyniny we krwi, któremu często towarzyszy zmniejszenie objętości wydalanego moczu poniżej 500 ml na dobę. Ponieważ nerki pełnią w organizmie bardzo ważną rolę, ich nagłe uszkodzenie wywołuje wiele niekorzystnych zmian w organizmie, co wymaga leczenia.
Ostra niewydolność nerek – przyczyny i czynniki ryzyka
Ostra niewydolność nerek to zespół chorobowy o bardzo zróżnicowanych przyczynach. Najczęstszą jest spadek przepływu krwi przez nerki. Może być to konsekwencja nadmiernego spadku ciśnienia krwi, utraty dużej ilości krwi czy odwodnienia wskutek gorączki czy biegunki.
Niemniej wyróżnia się trzy grupy przyczyn ostrej niewydolności nerek:
- zmniejszenie przepływu krwi przez nerki (przyczyna przednerkowa),
- uszkodzenie miąższu nerek (przyczyna nerkowa),
- utrudnienie odpływu moczu z nerek (przyczyna zanerkowa)
Na ostrą niewydolność nerek najbardziej narażone są osoby w podeszłym wieku oraz mające za sobą ostrą lub przewlekłą niewydolność nerek. Do zablokowania czynności nerek może dochodzić również w przebiegu wielu chorób, takich jak cukrzyca,białkomocz, ciężka niewydolność krążenia, zespół zmiażdżenia, ciężkie ostre zapalenie trzustki, ostre kłębuszkowe zapalenie, nerek niewydolność serca, odwodnienie,podwyższone stężenie kwasu moczowego (hiperurykemia), zaburzenia elektrolitowe, wstrząs pokrwotoczny (np. odklejenie łożyska u ciężarnej), rozległe oparzenie, posocznica czy szpiczak mnogi.
Objawy ostrej niewydolności nerek
Najbardziej typowym objawem ostrej niewydolności nerek jest zmniejszenie objętości oddawanego moczu. Występuje się skąpomocz (dobowa objętość moczu <500 ml) lub bezmocz (dobowa objętość moczu <100 ml nazywamy). Jeżeli pojawi się skąpomocz lub bezmocz, utrzymuje się zwykle około 2 tygodni, a następnie objętość wydalanego moczu stopniowo się zwiększa. Może się też zdarzyć, że ilość moczu w przebiegu ONN jest normalna bądź zwiększona (może to być nawet wielomocz, czyli wydalanie powyżej 3 litrów moczu na dobę).
Pozostałe objawy ostrej niewydolności nerek zależą od przyczyny, która je wywołała. ONN może również przebiegać początkowo bez żadnych istotnych objawów, dopiero z czasem może pojawić się: osłabienie, uczucie zmęczenia, zaburzenia koncentracji, bóle głowy, utrata łaknienia, nudności i wymioty, biegunka, obrzęki w przypadku towarzyszącego przewodnienia ustroju, duszności, świąd skóry czy drobne wybroczyny na skórze (plamica).
Ostra niewydolność nerek – diagnostyka i leczenie
W diagnostyce ostrej niewydolności nerek pomocne jest określenie stężenia kreatyniny. W badaniu krwi oceniane są również poziomy elektrolitów, które ulegają zaburzeniu w przebiegu niewydolności nerek. Niezbędne są badania moczu. Ocena jego poszczególnych parametrów, takich jak ciężar właściwy, ocena osadu czy stężenie białka w moczu pomagają w ustaleniu przyczyny ostrej niewydolności nerek oraz w ocenie stopnia uszkodzenia nerek. Bardzo ważne są badania obrazowe, czyli USG nerek. Czasem niezbędna jest biopsja nerki.
Ostra niewydolność nerek stanowi bezpośrednie zagrożenie życia. Jest stanem poważnym, który wymaga specjalistycznego leczenia szpitalnego. Celem terapii jest jak najszybsze przywrócenie funkcji nerek oraz ustalenie przyczyny ostrej niewydolności i jej usunięcie. Diagnostyka jest ważna, ponieważ zarówno przebieg choroby, jak i postępowanie lecznicze zależą od choroby podstawowej, która doprowadziła do ostrej niewydolności nerek.
Jeśli czynnik wywołujący ONN oddziałuje na nerki krótko, możliwy jest szybki powrót nerek do zdrowia. Jeżeli jednak czynnik utrzymywał się zbyt długo, może doprowadzić do nieodwracalnego uszkodzenia nerki. Śmiertelność w ostrej niewydolności nerek zależy od choroby podstawowej. Rokowanie pacjenta zależy od tego, czego powikłaniem jest ostra niewydolność nerek. U niektórych chorych czynność nerek nie poprawia się i konieczne jest stałe leczenie nerkozastępcze.
Jak działają nerki, jaką pełnią rolę dowiesz się z naszego filmu
