Kwas moczowy to substancja, która powstaje w procesie rozkładu związków purynowych oraz kwasu nukleinowego. Organizm pozbywa się jego nadmiaru przede wszystkim wraz z moczem, niewielka ilość kwasu wydalana jest z kałem. Bezpieczne stężenie kwasu moczowego w surowicy krwi nie powinno przekraczać 7mg/dl. Kiedy ta wartość jest wyższa mówi się o hiperurykemii.
Medycyna dzieli hiperurykemię na pierwotną i wtórną. O pierwszej z nich mówi się wtedy, gdy zaburzenie rozkładu związków purynowych wywołane jest mutacją genetyczną. Przykładem takiego schorzenia może być zespół Lescha-Nyhana.
Hiperurykemia wtórna zazwyczaj pojawia się się u osób z:
Czasem pojawia się jako efekt uboczny przyjmowanych leków (np. diuretyków pętlowych i tiazydowych, cyklosporyny, kwasu acetylosalicylowego czy etambutolu). Do hiperurykiemii może doprowadzić także nadmierne spożycie alkoholu oraz dieta, w której dominują produkty bogate w puryny (np. czerwone mięso, podroby). Może się też zdarzyć, że podwyższone stężenie kwasu moczowego we krwi pojawia się u pacjentów z chorobą nowotworową oraz u sportowców po bardzo dużym wysiłku fizycznym.
Schorzenie może, ale nie musi dawać żadnych objawów. Szacuje się, że nawet 2/3 osób z podwyższonym stężeniem kwasu moczowego nie odczuwa żadnych dolegliwości. Problemy pojawiają się dopiero wtedy gdy pojawiają się powikłania – dna moczanowa lub kamica nerkowa.
Dna moczanowa charakteryzuje się odkładaniem kryształów moczanu sodu w stawach, co prowadzi do rozwoju stanu zapalnego. Chorzy z tym schorzeniem skarżą się przede wszystkim na:
W przypadku kamicy nerkowej większe złogi moczanowe, które zdrowy organizm bez problemu usuwa wraz z moczem, zaczynają odkładać się w strukturach układu moczowego. Ich zaleganie w organizmie zazwyczaj wywołuje:
Hiperurykemię można rozpoznać wykonując badanie krwi z oznaczeniem kwasu moczowego. Inne badania, które zleci lekarz w dużej mierze zależą od tego jakie problemy zgłasza pacjent. Jeśli dolegliwości chorego wskazują na dnę moczanową, specjalista może zdecydować się na pobranie do analizy płynu z zajętego stawu. Przy podejrzeniu kamicy nerkowej konieczne jest badanie obrazowe. W pierwszej kolejności najczęściej wykonuje się ultrasonografię. Z jego pomocą ewentualne złogi moczanowe są doskonale widoczne.
Leczenie hiperurykemii nie zawsze jest konieczne. W przypadku pacjentów, u których nie występują żadne dolegliwości, choremu zaleca się jedynie obserwowanie organizmu, czy nie dzieje się z nim coś złego oraz częstsze wykonywanie badań z oznaczeniem kwasu moczowego. Interwencja jest konieczna dopiero wtedy, gdy poziom kwasu moczowego w surowicy przekroczy 12 mg/dl.
Jeśli u pacjenta już rozwinęła się dna moczanowa leczenie odbywa się dwutorowo. Po pierwsze pacjent otrzymuje leki, które złagodzą objawy i uchronią przed kolejnymi atakami choroby. Najczęściej osób z dną moczanową przepisuj się m.in. niesteroidowe leki przeciwzapalne oraz preparaty, które zmniejszają stężenie kwasu moczowego w osoczu.
Drugi element leczenia to dieta. Każdy pacjent musi zrozumieć, że niektóre produkty np. czerwone mięso, zwłaszcza smażone lub grilowane, alkohol, żywność wysoko przetworzona oraz słodycze zawierają związki purynowe. Nadmiar w codziennej diecie prowadzi do odkładania się ich w obrębie stawów, a to z kolei wywołuje silny i trudny do wytrzymania ból. Ponieważ hiperurykemia, a w konsekwencji dna moczanowa bardzo często współistnieje z cukrzycą czy nadciśnieniem tętniczym, dlatego konieczne jest wprowadzenie leczenia schorzeń, które ją wywołały. Jeśli czynnikiem odpowiedzialnym za rozwój dny jest otyłość, konieczne jest zgubienie zbędnych kilogramów.
W przypadku kamicy nerkowej w pierwszej kolejności wprowadza się leczenie farmakologiczne. U ogromnej większości pacjentów to wystarczy. Leki rozbijają złogi, których organizm może się ich pozbyć, a jednocześnie zapobiegają tworzeniu się nowych.
Leczenie operacyjne stosowane jest tylko u tych pacjentów, u których kamienie są bardzo duże. W takich sytuacjach coraz częściej odchodzi się od dużych operacji i korzysta z mniej inwazyjnych metod, które dodatkowo skracają czas hospitalizacji oraz sprawiają, że chorzy szybciej wracają do dawnej formy i codziennych obowiązków.
To również może cię zainteresować: