Kamienie nerkowe - co to jest?
Powstające w nerkach "kamienie" to w rzeczywistości skrystalizowane złogi związków mineralnych, których było zbyt dużo, by organizm mógł je zneutralizować lub wydalić. Zwykle jest to zadanie nerek, dlatego właśnie w nich powstają niebezpieczne dla zdrowia i uciążliwe w objawach złogi mineralne. Niekiedy próg rozpuszczalności zostaje także obniżony przez przyjmowane długotrwale leki. W zależności od substancji, która odłożyła się w organizmie, można wyróżnić kamienie:
- szczawianowe
- cystynowe
- fosforanowe
- moczanowe
Kamica cystynowa jako jedyna jest spowodowana wadą budowy układu moczowego, jest to choroba wynikająca z wrodzonych skłonności.
Powstające złogi zalegają w nerkach, jednak pod wpływem ruchu mogą się przemieszczać, na przykład do moczowodów lub pęcherza moczowego. Tam zatykają drogę odpływu moczu i powodują bardzo silny ból, niekiedy wręcz promieniujący, trwający nawet do kilku dni. Leczenie dobiera się w zależności od składu chemicznego kamieni, ale także od ich aktualnego położenia i wielkości.
Co sprzyja powstawaniu kamicy nerkowej?
Istnieje wiele różnych czynników, które mogą przełożyć się na rozwój kamicy nerkowej. Niektóre z nich są niezależne od pacjenta, na przykład wrodzona wada budowy układu moczowego, która powoduje kamicę cystynową. Do przyczyn powstawania kamieni nerkowych należą także:
- częste, nawracające zakażenia dróg moczowych,
- nadczynność przytarczyc,
- przyjmowanie pewnych leków, takich jak glikokortykosteroidy,
- przewlekłe choroby zapalne jelit, które rzutują na proces wchłaniania (na przykład choroba Leśniowskiego-Crohna),
- preparaty alkalizujące, stosowane w leczeniu wrzodów żołądka,
- przedawkowanie witamin C, D3, wapnia,
- zbyt duże zagęszczenie moczu, na przykład wynikające z przyjmowania zbyt małej ilości płynów.
Często na powstanie kamieni nerkowych wymagających interwencji lekarza składa się kilka przyczyn. Pacjent na przykład przyjmuje leki alkalizujące, by neutralizować kwas żołądkowy, a do tego nie pije zbyt dużo i spożywa dużo nabiału, bogatego w odkładający się stale w jego organizmie wapń. Kamicy nerkowej sprzyjają więc nie tylko predyspozycje lub leki, ale także niezdrowe nawyki. Co więcej, cierpi na nią niemal pięć razy więcej mężczyzn, niż kobiet.
Kamienie nerkowe - objawy
Kamica nerkowa, niezależnie od jej typu, objawia się atakami silnego bólu i zwiększoną potrzebą oddawania moczu. Ataki mogą następować na przykład w wyniku wstrząsów, czyli podczas biegu, uprawiania dowolnego sportu, tańca. Kamienie zalegające w drogach moczowych przemieszczają się i zatykają je, powodując silny ból, nudności, wymioty, gorączkę. Ból niekiedy promieniuje na spojenie łonowe, pachwinę, bok, jądra, wargi sromowe. Oddawanie moczu jest utrudnione lub niemożliwe, pojawia się w nim krew.
Jak już zostało wspomniane, lekarze wyróżniają cztery typy kamicy nerkowej w zależności od tego, jakie substancje odłożyły się w drogach moczowych.
1. Kamica cystynowa
To jedyna postać kamicy będąca wadą wrodzą. Powoduje ją upośledzenie wchłaniania cystyny. Chorzy muszą ograniczyć w diecie produkty zawierające cystynę i metioninę (na przykład mięso), niekiedy przyjmują też leki.
2. Kamica szczawianowa
Najczęstsza postać kamicy nerkowej, spowodowana nieprawidłową dietą, ale także nadczynnością przytarczyc, przedawkowaniem witaminy D3. Aby usunąć dolegliwości, chorzy muszą ograniczyć szczawiany, czyli szereg produktów takich jak buraki, czekolada, kakao, szczaw, alkohol. Powinni także przyjmować bardzo dużo płynów.
3. Kamica fosforanowa
Powstaje najczęściej w wyniku powtarzających się, nawracających zakażeń dróg moczowych. Za takie zakażenia odpowiadają bakterie, które wytwarzają odkładającą się ureazę. Aby usunąć ten typ kamicy, trzeba zakwasić mocz - za pomocą diety, ale i wspomagających ten proces leków.
4. Kamica moczanowa
To kamica towarzysząca niektórym poważnym schorzeniom, takim jak białaczka. Może jednak powstać także w wyniku nadmiernego zakwaszenia moczu. Leczenie polega na przyjmowaniu tabletek, które alkalizują mocz i rozpuszczają kamienie, a także na odpowiedniej diecie.
Jak można zapobiegać powstaniu kamieni?
Choć niektórych typów kamicy nerkowej trudno jest uniknąć, to jednak warto pamiętać o kilku podstawowych kwestiach. Najczęściej występująca kamica szczawianowa powstaje w dużej mierze w wyniku przyjmowania zbyt małej ilości płynów oraz nieprawidłowej diety. Warto starać się, by dieta nie składała się z ciężkich potraw. Ponadto, bardzo ważne jest nienadużywanie suplementów diety i picie przynajmniej 2 litrów płynów dziennie. Pacjenci przyjmujący leki, których skutkiem ubocznym mogą być kamienie nerkowe, powinni skonsultować się z lekarzem i dowiedzieć, czy istnieje jakiś sposób zapobiegania kamicy bez rezygnacji z leczenia.
Leczenie kamicy nerkowej
Leczenie może przebiegać w rozmaity sposób, w zależności od wyników badań. Aby wykryć obecność kamieni, lekarz zleca wykonanie USG. Z kolei ich rodzaj można określić z pomocą urografii. Niektóre kamienie, nawet całkiem duże, udaje się w ciągu kilku tygodni rozpuścić podając odpowiednie leki.
Niezwykle ważna w leczeniu kamieni nerkowych jest dieta. Lekarz dobiera zalecenia zgodnie z typem kamicy i efektem, który chce osiągnąć. Zwykle kamica nerkowa wymaga wykluczenia z diety pewnych produktów, często są to ciężkostrawne produkty mięsne. Warto również coś dodać - na przykład zioła. Na przykład rozpuszczanie kamieni moczanowych wspomaga czarna porzeczka i borówka brusznica. Kamienie szczawianowe pomaga urodzić rumianek, perz, skrzyp, rdest ptasi. Na kamienie cystynowe pomoże lukrecja, rumianek, perz. Zioła świetnie wspomagają leczenie, jednak warto skonsultować ich stosowanie z lekarzem i prawidłowo dobrać skład naparów - w przeciwnym razie mogą nawet zaszkodzić.
Jeśli dieta i leki nie są w stanie rozpuścić zalegających kamieni, pozostaje rzadko już dziś stosowane usuwanie chirurgiczne. Istnieją różne techniki rozbijania i usuwania kamieni z organizmu. Zabiegi są bezpieczne, wykonuje się je w znieczuleniu. Najczęściej jednak nie są wcale konieczne.
To również może cię zainteresować:
