Progesteron – znaczenie dla organizmu
Progesteron należy do grupy hormonów steroidowych. Jest on wytwarzany zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn, jednak jego rola jest znacznie ważniejsza w przypadku kobiet. W organizmie kobiety, która nie jest w ciąży, hormon ten jest wydzielany przez ciałko żółte, które powstaje w okresie owulacji. Dochodzi wówczas do uwolnienia komórki jajowej, a jeżeli nie zostanie ona zapłodniona, ciałko żółte stopniowo zanika, a poziom progesteronu w organizmie kobiety spada. Skutkiem tego jest wystąpienie krwawienia miesięcznego. W trakcie ciąży hormon ten jest wydzielany początkowo przez ciałko żółte, a następnie przez łożysko. Progesteron jest wytwarzany również przez jajniki, a w niewielkiej ilości także przez korę nadnerczy.
Najważniejszą funkcją progesteronu u kobiet, które nie są w ciąży, jest stymulowanie rozrostu błony śluzowej macicy, co powoduje, że macica jest gotowa na implantację zarodka, gdy dojdzie do zapłodnienia. Hormon ten ma bardzo duże znaczenie w czasie ciąży. Przede wszystkim zmniejsza on wpływ, jaki estrogeny mają na śluzówkę macicy. Oznacza to, że progesteron zmniejsza pobudliwość skurczową macicy, a to jest konieczne, aby możliwe było donoszenie ciąży. Poza tym, progesteron stymuluje błonę śluzową do wydzielania substancji odżywczych niezbędnych do rozwoju płodu oraz wpływa na rozwój gruczołów piersiowych, a w późniejszym etapie ciąży oraz po porodzie pobudza laktację.
Oprócz tego, że progesteron ma kluczowe znaczenie, jeśli chodzi o regulację cyklu miesięcznego kobiety oraz przebieg ciąży, wpływa on także na ogólne funkcjonowanie organizmu. Ten hormon płciowy bierze udział w regulacji procesów termogenezy, normalizuje poziom glukozy we krwi oraz chroni mózg przed procesami uszkadzającymi komórki nerwowe.
W organizmie mężczyzn progesteron jest wytwarzany przez korę nadnerczy. Ma on pozytywny wpływ na zdrowie mięśni oraz kości, chroni układ nerwowy oraz reguluje poziomy innych hormonów. Przede wszystkim, jest on niezbędny do syntezy testosteronu, a oprócz tego normalizuje poziom prolaktyny w organizmie.
Progesteron - prawidłowy poziom
Poziom tego hormonu w organizmie określa się poprzez przeprowadzenie badania krwi. W przypadku kobiet duży wpływ na poziom progesteronu ma faza cyklu miesięcznego, dlatego nie ma jednej normy, która określa prawidłowy poziom tego hormonu. W pierwszej fazie cyklu (faza folikularna, czyli taka, która trwa od pierwszego dnia cyklu do okresu owulacji) poziom progesteronu powinien wynosić 0,28 – 0,72 ng/ml. W okresie okołoowulacyjnym poziom hormonu powinien mieścić się w zakresie 0,64 – 1,63 ng/ml, natomiast w fazie lutealnej (po uwolnieniu komórki jajowej) poziom progesteronu jest największy i powinien wynosić 4,71 – 18,0 ng/ml. Podczas ciąży poziom tego hormonu stopniowo wzrasta, a mniej więcej w 40. tygodniu ciąży może osiągać nawet 150 ng/ml lub więcej. U kobiet, które przeszły menopauzę za prawidłowy poziom progesteronu uznaje się przedział 0,07 – 1,25 ng/ml.
U mężczyzn badanie krwi można przeprowadzić w każdym momencie, a poziom progesteronu powinien wynosić pomiędzy 0,2 a 1,38 ng/ml.
Przekroczenie norm progesteronu – objawy
Zbyt niski poziom progesteronu w organizmie kobiety jest powodem rozregulowania cyklu miesiączkowego albo całkowitego zaniku krwawienia. U niektórych kobiet, u których poziom progesteronu jest zbyt niski, miesiączki są bardzo bolesne, a niektóre skarżą się na krwawienia, które pojawiają się poza regularnymi miesiączkami. Inne objawy zbyt niskiego poziomu progesteronu to:
Przyczyną takiego stanu może być na przykład nadwaga, ciągły stres, stosowanie leków hormonalnych lub steroidowych oraz prowadzenie niezdrowego stylu życia. Niedobór progesteronu może się wiązać również z niewydolnością ciałka żółtego albo łożyska lub niedoczynnością przysadki mózgowej.
Zbyt wysoki poziom progesteronu wywołuje spadek libido, żylaki, obrzęki oraz ogólne osłabienie organizmu. Przyczyną nadmiaru tego hormonu mogą być guzy albo torbiele jajnika, niewydolność wątroby, guzy nadnerczy, a także zaśniad groniasty.
