Fluoksetyna - charakterystyka i działanie
Fluoksetyna została wprowadzona do lecznictwa w roku 1986, a szerzej znana jest jako Prozac, ponieważ dokładnie pod taką nazwą została wprowadzona jako lek przez amerykańską firmę Eli Lilly. Fluoksetyna działa na zasadzie hamowania zawrotnego wychwytu serotoniny, blokując transporter serotoniny (SERT). W lecznictwie stosowana jest głównie pod postacią chlorowodorku.
Lek w Stanach Zjednoczonych stał się tak popularny, że zaczęto go nawet nazywać "pigułką szczęścia" - zalecano również jego stosowanie nie tylko osobom rzeczywiście chorym, ale także i tym zupełnie zdrowym. Sugerowano, że poprawi humor każdemu i każdemu również doda energii. Dalsze badania pokazały, że lek ten stosowany u osób chorych działał - jednak nie miał żadnego wpływu na osoby zdrowe, a jeśli tak to raczej na zasadzie placebo.
Jeśli chodzi o działanie, hamowanie transportera serotoniny sprawia, że jej poziom w organizmie rośnie. Warto więc dodać, że serotonina jest hormonem wydzielanym w podwzgórzu, który przekazuje informacje między komórkami mózgowymi i który nie tylko wpływa na takie rzeczy jak ciśnienie krwi czy poprawny cykl miesiączkowy, lecz przede wszystkim na nastrój. Zbyt niski poziom serotoniny skutkuje spadkiem nastroju, wzmożoną agresją, podenerwowaniem, zaburzeniami odżywiania (bulimia, albo też spadkiem apetytu), bezsennością i innymi zaburzeniami snu, jak również poczuciem smutku, żalu, osamotnienia i lękami. Być może właśnie dlatego obecnie tak wiele osób walczy z depresją - poziom serotoniny spada bowiem pod wpływem długotrwałego stresu, a stąd już bliska droga do zaburzeń depresyjnych.
Warto dodać, że zażywanie leku z fluoksetyną nie wywołuje natychmiastowej zmiany, ponieważ do ustabilizowania się wyższego poziomu serotoniny potrzeba czasu. Dlatego chorzy i ich bliscy nie mogą oczekiwań błyskawicznej zmiany nastroju i poprawy - należy zaczekać na to kilka tygodni, choć pierwsze efekty u części osób pokażą się już po upływie tygodnia.
Fluoksetyna - wskazania
Fluoksetyna przyjmowana jest doustnie, a wskazania do jej stosowania to między innymi:
- zaburzenia depresyjne
- zaburzenia obsesyjno-kompulsywne
- bulimia psychiczna
- zespół stresu pourazowego
- zaburzenia paniczne
- trichotillomania
- przedmiesiączkowe zaburzenia dysforyczne
- zaburzenia afektywne dwubiegunowe.
Lek jest najczęściej stosowany w 3 pierwszych przypadkach. Warto jednak wiedzieć, że badania nad tą substancją są stale prowadzone i ciągle wiadomo na jej temat więcej. Podejmowane są więc próby wykorzystania jej przy leczeniu kolejnych schorzeń - między innymi otyłości czy autyzmu. Fluoksetyna nie jest przeznaczona jedynie dla osób dorosłych - z powodzeniem można nią leczyć również dzieci i młodzież. Zaleca się jednak, aby była stosowana po ukończeniu 8 roku życia, gdy psychoterapia okazuje się niewystarczającą pomocą i konieczne jest zastosowanie leku.
Fluoksetyna - przeciwwskazania
Jak każdy lek, tak i fluoksetyna posiada liczne skutki uboczne, na które należy zwracać uwagę, ale i liczne przeciwwskazania do jej stosowania. Jeśli chodzi o sam Prozac i fakt, iż przez długie lata był przepisywany wielu osobom nawet bez widocznej potrzeby, ogólnie jest to lek bezpieczny i dobrze tolerowany, ale jednak niektórzy nie powinni go stosować. Bezwzględnym przeciwwskazaniem do jego przyjmowania jest uczulenie na substancję czynną, albo na jakikolwiek inny składnik leku. Ulotka informuje również, że kolejnym przeciwwskazaniem jest padaczka lekooporna oraz jednoczesne stosowanie leków z grupy inhibitorów MAO (monoaminooksydazy).
Istnieją też sytuacje, gdy lek raczej nie powinien być stosowany, a jeśli już zachodzi taka konieczność, to należy go zażywać ze szczególną ostrożnością. Takich warunków jest więcej, w tym:
- napady drgawkowe odnotowane w przeszłości
- padaczka o kontrolowanym przebiegu
- cukrzyca
- stosowanie środków zmniejszających krzepliwość krwi
- stosowanie leków moczopędnych (zwłaszcza w podeszłym wieku)
- zmaganie się z różnymi schorzeniami natury kardiologicznej.
Z uwagi na takie działanie i przeciwwskazania, fluoksetyna jest wydawana na receptę .Może ją wypisać każdy (nawet lekarz rodzinny), ale zaleca się, żeby jednak przepisywali ją lekarze o specjalności psychiatrycznej. Jest to lek psychotropowy i jedynie fachowiec może dobrać odpowiednie dawki do konkretnego przypadku, wyprowadzić pacjenta ze stosowania leku, jak również stwierdzić, że konieczna jest zmiana preparatu. Jedynie specjalista może też ocenić interakcje fluoksetyny z innymi lekami, zażywanymi przez konkretnego pacjenta.
Jeśli chodzi o ciążę oraz karmienie piersią, przy stosowaniu leku należy zachować szczególną ostrożność. Lekarstwo stosuje się jedynie w ostateczności i w ściśle określonych przypadkach, gdy korzyści są istotniejsze od ewentualnego zagrożenia. Szczególna ostrożność musi być zachowana w III trymestrze oraz przed porodem. Jeśli to tylko możliwe, należy również nie karmić dziecka piersią lub odstawić karmienie, gdy rozpoczyna się przyjmowanie leku. Fluoksetyna może przeniknąć do organizmu dziecka i doprowadzić nawet do pojawienia się u niego zespołu odstawiennego.
Fluoksetyna - skutki uboczne
Fluoksetyna może prowadzić do pewnych skutków ubocznych - jak zresztą każdy lek. W tym przypadku największe ryzyko ich występowania odnotowuje się w pierwszym okresie zażywania, ponieważ później poziom serotoniny się normuje. Najczęściej więc chorzy narażeni są na ryzyko skutków ubocznych przez pierwsze 2 tygodnie zażywania leku, a później ryzyko to spada. Przez ten czas zaś mogą wystąpić:
- bóle i zawroty głowy
- problemy ze snem (albo nadmierna senność, albo też bezsenność oraz występowanie dziwnych snów)
- zaburzenia widzenia
- zaburzenia smaku
- zaburzenia ze strony układu pokarmowego (jak nudności czy wymioty)
- zaburzenia seksualne (na przykład spadek libido)
- problemy skórne (jak wysypka)
- nadmierna potliwość
- zmniejszenie lub zwiększenie ilości wydalanego moczu
- niepokój
- osłabienie i zmęczenie, bądź napady pobudzenia i euforii.
Przedawkowanie leku prowadzi do pojawienia się dodatkowych objawów, związanych z tak zwanym zespołem serotoninowym. Nazwa pochodzi oczywiście od serotoniny, której poziom podnosi się w organizmie na skutek stosowania leku. Zespół serotoninowy może mieć dużo poważniejsze konsekwencje, z uwagi na możliwość występowania halucynacji, tachykardii, drżenia mięśni, wzrostu temperatury, różnych zaburzeń świadomości czy nadmiernego pobudzenia psychoruchowego. Dlatego też tak istotne jest dobranie odpowiedniej dla danego pacjenta dawki leku.
Zaleca się, aby w początkowym okresie jego stosowania, chory pozostawał pod czyimś ścisłym nadzorem. Nim bowiem poziom serotoniny unormuje się i nastrój chorego ulegnie poprawie, zyskuje on większą energię do działania. Pobudzenie może w ostrych przypadkach choroby prowadzić do podjęcia prób samobójczych (o ile takie myśli istniały wcześniej). Aby więc wyeliminować podobne ryzyko, leki dobiera lekarz, a przy chorym w początkowej fazie terapii ciągle powinien ktoś być.
Fluoksetyna a inne leki
Fluoksetyna wchodzi w reakcje z innymi lekami i w niektórych przypadkach może to mieć tragiczne skutki. Nie wolno jej stosować równocześnie z inhibitorami MAO, preparatami zmniejszającymi krzepliwość krwi, z lekami moczopędnymi oraz z lekami przeciwcukrzycowymi - w wielu wypadkach chodzi jednak o dobranie odpowiedniej dawki.
Interakcje zachodzą również między fluoksetyną a lekami zawierającymi sole litu, karbamazepinę, benzodiazepiny, a także między nią a niektórymi lekami przeciwpsychotycznymi, przeciwarytmicznymi i z trójpierścieniowymi antydepresantami. Nie wolno też w trakcie terapii stosować innych leków podnoszących poziom serotoniny w organizmie, gdyż może to skutkować wystąpieniem zespołu serotoninowego - co może prowadzić nawet do śmierci pacjenta. Z tego względu także dziurawiec - choć znany ze swojego przeciwdepresyjnego działania - nie może być stosowany pod żadną postacią przez osoby, które leczą się przy pomocy fluoksetyny.
Fluoksetyna a prowadzenie samochodu
Zaburzenia o charakterze depresyjnym pojawiają się coraz częściej - z tego powodu coraz więcej osób zmuszonych jest zażywać leki z fluoksetyną. Takie osoby jednak chcą prowadzić normalne życie, co jest zresztą wskazane w ich przypadku. Co więc z prowadzeniem samochodu w trakcie terapii?
Ogólnie rzecz biorąc zakłada się, że fluoksetyna jest lekiem bezpiecznym i jej stosowanie nie wpływa na zdolności motoryczne. W praktyce jednak wystarczy poczytać trochę o możliwych skutkach ubocznych, by przekonać się, że mogą wystąpić zaburzenia wzroku, czy koncentracji, które mogą osłabić ewentualny czas reakcji i zdolności do kierowania. Przed przystąpieniem do jazdy należy więc upewnić się, czy dana osoba jest w stanie bezpiecznie prowadzić pojazd.
Fluoksetyna a alkohol
Z uwagi na swoje działanie, fluoksetyna testowana jest również w leczeniu innych - nie tylko depresyjnych - zaburzeń, w tym również alkoholizmu. Często zresztą uzależnienie jest jednym z objawów depresji, gdyż lęki czy smutek pragnie się zagłuszyć właśnie alkoholem. Mimo wszystko jednak nie zaleca się spożywania alkoholu w trakcie prowadzenia terapii fluoksetyną. Nie stwierdzono co prawda żadnych interakcji, ale specjaliści uznają, że alkohol może osłabić jej działanie, co z pewnością byłoby zgubne dla terapii.
Czy fluoksetyna może uzależniać? W przypadku Prozacu i innych leków tego typu nie ma się czego obawiać, gdyż nie wywołują one uzależniania. Ważne jest jednak, żeby odstawiać lekarstwo stopniowo, by poziom serotoniny gwałtownie nie spadł i by w związku z tym nie pojawiły się jakieś przykre skutki uboczne (objawy odstawienne).
Fluoksetyna - cena leku
Biorąc pod uwagę popularność, jaką od lat cieszy się fluoksetyna, opinie na jej temat są raczej pozytywne. Istnieją różne preparaty, które mają ją w swoim składzie, przy czym zwykle są to dawki 20 mg w każdej tabletce (choć zdarzają się i tabletki z 10 mg lub 30 mg fluoksetyny w składzie). Każde z lekarstw dostępnych w Polsce jest wydawane na receptę, ponieważ terapia prowadzona jest pod ścisłą kontrolą lekarza.
Cena preparatu zależy od tego jaki lek zostanie przepisany i jak duże będzie jego opakowanie, a także jak będzie wyglądać odgórne dofinansowanie leku.
To również może cię zainteresować:
Depresja dwubiegunowa - objawy, przyczyny, leczenie
Depresja - choroba, którą trzeba leczyć. Przyczyny i objawy depresji
Zaburzenia obsesyjno-kompulsywne - przyczyny, objawy, leczenie
