Hipomagnezemia - kliniczny niedobór magnezu

Hipomagnezemia to niedobór magnezu w organizmie. Stan ten występuje wtedy, gdy stężenie magnezu wynosi poniżej 0,7 mol/l surowicy krwi. Łagodna hipomagnezemia przebiega zwykle bezobjawowo, zaś przewlekły i duży niedobór magnezu może spowodować drgawki, skurcze mięśni, ale też zaburzenia świadomości i stany lękowe.

W Polsce problem niedoboru magnezu dotyczy 10 proc.populacji, jednak tylko w przypadku 1 proc. daje jakiekolwiek objawy.

Co to jest hipomagnezemia?

Hipomagnezemia jest to stan organizmu, który charakteryzuje się zbyt niskim stężeniem magnezu w surowicy krwi. Magnez to bardzo istotny dla życia człowieka pierwiastek, który reguluje pracę wielu narządów, a także enzymów, biorących udział w spalaniu tłuszczów i węglowodanów. Niedobór tego składnika mineralnego negatywnie wpływa na pracę serca, a także procesy, które zachodzą w komórkach mięśniowych i układzie nerwowym organizmu. Prawidłowe stężenie magnezu we krwi powinno wahać się w przedziale od 0,7 do 1 mol/l surowicy krwi. O hipomagnezemii mówi się zatem, gdy poziom magnezu we krwi jest mniejszy niż 0,7 mol/l. Odwrotność hipomagnezemii, czyli nadmiar magnezu w organizmie to hipermagnezemia i występuje ona znacznie rzadziej niż niedobór.

Objawy niedoboru magnezu

Łagodna hipomagnezemia, czyli stężenie magnezu niewiele poniżej normy, zwykle nie pozostawia żadnych objawów i poziom pierwiastka we krwi szybko wraca do normy. W przypadku dużego niedoboru magnezu (stężenie poniżej 0,5 mol/l surowicy krwi) lub szybkiego spadku jego zawartości w organizmie, mogą pojawić się następujące objawy:

• Uczucie mrowienia kończyn dolnych i górnych
• Lekkie drgawki
• Skurcze mięśni, które mogą przeistoczyć się w tężyczkę
• Osłabienie organizmu
• Zaburzenia rytmu serca

Skrajna hipomagnezemia, czyli bardzo duży niedobór magnezu we krwi, może skutkować napadami silnych drgawek, przypominających padaczkę, a także omdleniami. Inną grupą objawów są zaburzenia świadomości, takie jak stany lękowe oraz depresja, zaburzenia snu, a także koncentracji.

Hipomagnezemia – przyczyny

Istnieje wiele przyczyn powstawania hipomagnezemii. Niedobór magnezu we krwi mogą wywoływać:

• Zaburzenia pracy układu pokarmowego – zaburzenia wchłaniania składników pokarmowych w obrębie układu pokarmowego mogą być spowodowane wystąpieniem takich chorób jak choroba Leśniewskiego-Crohna,celiakia czy zapalenie jelit, ale może to być wynik przewlekłej biegunki. Czasami zaburzenia stanowią skutek operacyjnego skrócenia jelita.
• Nieprawidłowa dieta lub niedożywienie – magnez dostarczany jest do organizmu drogą pokarmową i jeżeli w jadłospisie brakuje produktów zawierających ten pierwiastek, może wystąpić lekka hipomagnezemia. Dzienne zapotrzebowanie na magnez wynosi 300 – 400 mg. 
• Alkoholizm – nadmiar spożywanego alkoholu powoduje wypłukiwanie z organizmu cennych pierwiastków i spowalnia ich wchłanianie
• Zbyt duża zawartość wapnia we krwi – hiperkalcemia powoduje obniżenie wchłanialności magnezu przez układ pokarmowy
• Zaburzenia hormonalne, takie jak niedoczynność nadnerczy
• Zespół Gitelmana lub Barttera – patologie cewek nerkowych, zaburzenie ich pracy powoduje wydalanie magnezu wraz z moczem
• Przyjmowanie leków, które skutkują utratą magnezu podczas oddawania moczu – między innymi leki moczopędne, leki hamujące uwalnianie kwasu żołądkowego

Leczenie niedoboru magnezu

Leczenie niedoboru magnezu rozpoczyna się od zdiagnozowania przyczyny powstania hipomagnezemii. W tym celu lekarze przeprowadzają szczegółowy wywiad z pacjentem oraz zlecają badania krwi, uwzględniające poziom innych pierwiastków (m.in. wapń,potas i fosfor). Jeżeli stan ten wywołany jest nieprawidłową dietą, leczenie zwykle opiera się na przyjmowaniu preparatów, zawierających magnez oraz włączeniu w jadłospis produktów bogatych ten pierwiastek. W przypadku ostrej hipomagnezemii, siarczan magnezu podawany jest dożylnie.

Diagnostyka hipomagnezemii opiera się również na analizie leków, które przyjmuje pacjent. Jeżeli mogą one wywołać niedobór magnezu, lekarze zwykle zalecają zamienniki, które nie wpływają na wydalanie tego pierwiastka z organizmu.

Jeżeli hipomagnezemia spowodowana jest chorobą, diagnostyka opiera się na wyleczeniu danego schorzenia, a przy tym suplementowaniu magnezu. W trakcie leczenia (szczególnie ostrej hipomagnezemii) lekarz regularnie zaleca badania kontrolne w celu monitorowania poziomu stężenia magnezu we krwi.

Jak często występuje hipomagnezemia?

Według badań hipomagnezemia może dotyczyć nawet 10 proc. Polaków. Co ciekawe, tylko u 1 proc. przejawia ona jakieś sygnały, ponieważ w pozostałych przypadkach niedobór magnezu jest łagodny i jego poziom szybko wraca do normy. Wpływ na ten wynik może mieć fakt, że magnez to jeden z najczęściej spożywanych suplementów diety w Polsce.

Czekolada jest jako źródło magnezu? Znamy pięć lepszych, zdrowszych źródeł magnezu