Uchy³ki jelita grubego: przyczyny, objawy, leczenie

Uchy³ki jelita grubego to choroba cywilizacyjna, powodowana d³ugotrwa³± nieprawid³ow± diet±, pozbawion± b³onnika pokarmowego. Ujawnia siê po 50-60 roku ¿ycia. Mo¿e przebiegaæ bezobjawowo lub powodowaæ bóle brzucha, zaparcia, biegunki, wzdêcia. Zdarzaj± siê gro¼ne powik³ania, w tym zapalenia jelit, perforacja jelit, przetoki czy te¿ krwotoki z uk³adu pokarmowego.

Uchy³ki jelita grubego - charakterystyka schorzenia, przyczyny powstawania uchy³ków jelita grubego

Uchy³ki jelita grubego, w zdecydowanej wiêkszo¶ci wypadków, to schorzenie nabyte. Jest uwa¿ane za jedn± z chorób cywilizacyjnych, chocia¿ do powstania uchy³ków mog± przyczyniæ siê tak¿e, w pewnym stopniu, czynniki genetyczne. Uchy³ki jelita grubego to workowate uwypuklenia ¶ciany jelita, o ¶rednicy oko³o 1 cm, pojawiaj±ce siê we fragmencie jelita nazywanym okrê¿nic± esowat± (lub esic±), rzadziej w odbytnicy. Mo¿e ich byæ nawet kilkadziesi±t, zale¿nie od stopnia rozwoju choroby. Pojawiaj± siê oko³o 40-50 roku ¿ycia u osób, które nieprawid³owo siê od¿ywiaj± - w ich po¿ywieniu nie ma wystarczaj±cej ilo¶ci b³onnika, za to jest nadmiar t³uszczu, czerwonego miêsa i wêglowodanów. Nawet co trzecia osoba po 60-tym roku ¿ycia mo¿e cierpieæ z powodu uchy³ków jelita grubego.

Uchy³ki dzieli siê na: uchy³ki prawdziwe (diverticulum verum) i rzekome (diverticulum spurium). Uchy³ki prawdziwe to uwypuklenie zbudowane z wszystkich warstw jelita, a uchy³ki rzekome - tylko ze ¶luzówki i tkanki pod¶luzówkowej. Nieprawid³owo¶ci w od¿ywianiu siê, tzw. dieta ubogoresztkowa, powoduje, ¿e w jelitach zalega masa ka³owa, która nie wype³nia ca³ego ¶wiat³a jelit. Dochodzi wtedy do zaburzenia funkcji jelit i nadmiernych skurczów, co skutkuje przerostem warstwy miê¶niowej okrê¿nicy i nadmiernym ci¶nieniem, dzia³aj±cym na ¶ciany jelita. W s³abszych miejscach, na przyk³ad w okolicy naczyñ krwiono¶nych, ¶cianki jelita grubego zaczynaj± siê wtedy uwypuklaæ na zewn±trz.

Zobacz wideo

Uchy³ki jelita grubego - objawy

U ponad po³owy osób choroba przebiega bezobjawowo. Do odkrycia dysfunkcji dochodzi przypadkowo, przy okazji innych badañ. Oko³o 20-30 proc. osób skar¿y siê na ró¿norodne objawy, w tym miêdzy innymi na: bóle brzucha, wzdêcia, naprzemienne zaparcia i biegunki oraz okresowe zatrzymania perystaltyki jelit. Je¿eli pojawia siê zapalenie jelit, do objawów do³±cza siê gor±czka oraz wyczuwalna, bolesna wypuk³o¶æ po lewej dolnej stronie brzucha. U niektórych chorych dochodzi dodatkowo do powik³añ, takich jak: ropieñ wewn±trzbrzuszny, perforacja jelita grubego oraz niedro¿no¶æ jelit. Uchy³ki jelita grubego mog± powodowaæ tak¿e krwawienie. Wtedy w stolcu widaæ krew albo wypró¿nienia sk³adaj± siê z samej krwi lub skrzeplin.

Uchy³ki jelita grubego - diagnostyka i leczenie

W przypadku pojawienia siê guza i bólu brzucha po lewej stronie oraz innych niepokoj±cych objawów, takich jak krew w stolcu, nale¿y udaæ siê na badania diagnostyczne oraz badanie krwi. Wykonywana jest ultrasonografia jamy brzusznej (USG), a tak¿e - w celu dok³adniejszego zbadania stanu jelit - tomografia komputerowa jamy brzusznej i miednicy oraz kolonoskopia (je¶li nie ma objawów zapalenia).

Uchy³ki jelita grubego bez objawów zapalenia leczy siê za pomoc± diety z du¿± ilo¶ci± b³onnika, najczê¶ciej w formie otr±b, a tak¿e lekami rozkurczowymi i przeciwbólowymi. Natomiast zapalenie uchy³ków wymaga ju¿ stosowania ¶cis³ej diety, podawania antybiotyków i najczê¶ciej hospitalizacji. Powik³ania, takie jak ropieñ, przetoka lub przedziurawienie jelita wymagaj± interwencji chirurgicznej. W przypadku krwotoku z jelita grubego stosuje siê zabiegi hamuj±ce krwawienie, czasem konieczna staje siê nawet transfuzja krwi.

Istniej±cych ju¿ uchy³ków jelita nie da siê usun±æ zwyk³ymi metodami leczniczymi. Nawet po operacyjnym usuniêciu uchy³ków do¶æ szybko tworz± siê nowe. Aby przeciwdzia³aæ odnowieniom nale¿y radykalnie zmieniæ dietê na bogatoresztkow±, z du¿± ilo¶ci± pe³noziarnistego po¿ywienia, a tak¿e codziennie spo¿ywaæ 2-4 ³y¿ki otr±b i za¿ywaæ leki rozkurczowe.

Uchy³ki jelita grubego - zapobieganie

Najlepszym sposobem zapobiegania uchy³kom jelita grubego jest stosowanie odpowiedniej diety. Nale¿y wyeliminowaæ nadmiar czerwonego miêsa i t³uszczu zwierzêcego na rzecz warzyw i owoców. Najlepiej jest pamiêtaæ o tym, aby zjadaæ co najmniej kilka razy dziennie, niewielkie chocia¿ porcje jarzyn i owoców. Powinno siê tak¿e wypijaæ wiêksz± ilo¶æ p³ynów, minimum 2 litry dziennie. Do poprawy pracy jelit przyczynia siê tak¿e umiarkowana ale regularna aktywno¶æ fizyczna. Trzeba pamiêtaæ tak¿e o utrzymywaniu prawid³owej masy cia³a.