Błonnik to substancja (zazwyczaj pochodzenia roślinnego), która nie jest trawiona przez enzymy ludzkiego przewodu pokarmowego. W jego skład wliczają się między innymi polisacharydy (celuloza, gumy czy pektyny). Błonnik wykazuje wiele właściwości zdrowotnych, gdyż usprawnia pracę układu pokarmowego i obniża poziom złego cholesterolu we krwi. W pewnych przypadkach jego spożycie należy jednak ograniczyć lub prawie całkowicie wyeliminować.
Dieta ubogorsztkowa, zwana także niskobłonnikową lub bezresztkową, to dieta, której głównym celem jest okresowe uchronienie jelit od drażniącego działania błonnika pokarmowego. Jest ona przeznaczona dla osób, które borykają się ze stanami zapalnymi jelit, a także dla tych, którzy muszą oszczędzać jelita ze względu na świeżo przeprowadzony na nich zabieg operacyjny.
Dieta ubogoresztkowa - wskazania
Najczęstszym wskazaniem do zastosowania diety ubogiej w błonnik są różne choroby jelita cienkiego oraz grubego. Jest to między innymi:
- zespół jelita drażliwego,
- stany zapalne jelita cienkiego,
- wrzody jelitowe,
- choroba Leśniowskiego-Crohna,
- nowotwór jelita grubego.
Dieta ubogoresztkowa zalecana jest także pacjentom, którzy przeszli operacje jelit. W takich sytuacjach chory stopniowo do swojej diety wprowadza błonnik pokarmowy, aby przyzwyczaić jelita do pierwotnej formy odżywiania się. Zbyt duże ilości błonnika w diecie osób z chorobami jelit mogą powodować zdecydowane pogorszenie stanu, co będzie objawiać się najczęściej gwałtownym i silnym bólem. Dieta uboga w błonnik często zalecana jest także pacjentom, którzy przygotowują się do kolonoskopii (badanie jelita grubego).
Dieta ubogoresztkowa - jakich produktów unikać?
- Pieczywo oraz produkty zbożowe
Pełnoziarniste pieczywo ciemne, pieczywo żytnie, kasza pęczak, kasza gryczana, płatki owsiane, makarony razowe, pełnoziarniste mąki pszenne, mąki żytnie.
- Mięso i wędliny
Tłusta wieprzowina, mięso z kaczki i gęsi, podroby, baranina, kiełbasy, kaszanka, konserwy.
- Nabiał
Mleko tłuste (3,2%), sery żółte, ser feta i mozzarella, tłuste twarogi i twarożki.
- Ryby
Tłuste ryby morskie jak łosoś, makrela, węgorz czy halibut.
- Owoce i warzywa
Fasola, groch, soczewica, kiszonki, smażone ziemniaki, papryka, rzodkiew, gruszki, orzechy, pestki, figi.
- Napoje
Kawa, czarna herbata, alkohol wysokoprocentowy, słodzone napoje, napoje gazowane
W diecie ubogorsztkowej nie należy także sięgać po dania typu fast-food, słodycze oraz tłuszcze zwierzęce. Warto również pamiętać, aby przygotowywanych potraw nie doprawiać ostrymi przyprawami (chilli, pieprz).
Dieta ubogoresztkowa - zalecane produkty
- Pieczywo oraz produkty zbożowe
Lekkie pieczywo pszenne, biszkopty, mąka tortowa, herbatniki, makaron jasny, biały ryż, kasza bulgur, kasza perłowa mazurska, płatki ryżowe.
- Mięso i wędliny
Chudy drób bez skóry, cielęcina, chuda wołowina, polędwica, chude szynki.
- Nabiał
Chude mleko (najlepiej 1,5%), produkty fermentacji mlekowej (kefiry, jogurty), chudy twaróg.
- Ryby
Tuńczyk, karp, dorsz, pstrąg, sandacz.
- Owoce i warzywa
Warzywa gotowane i obrane ze skóry: buraki, marchew, pomidory, ogórki, pietruszka, ziemniaki.
- Napoje
Woda niegazowana niskozmineralizowana, słaba herbata, rozcieńczone soki, napary z ziół.
Dieta ubogoresztkowa - ogólne zasady
Podstawową kwestią w diecie ubogoresztkowej jest stosowanie się do ściśle określonej listy produktów zalecanych i zakazanych. Należy pamiętać, aby warzywa poddawać obróbce termicznej, a owoce obierać ze skórki. W wypadku ostrych stanów zapalnych jelit, trzeba całkowicie zrezygnować z jedzenia stałych pokarmów i przez okres kilku dni stosować tzw. dietę płynną, która uwzględnia soki, galaretki i puree. Pożywienie w płynnej formie jest lekkostrawne i nie podrażnia ścian jelit.
Chorobom jelit najczęściej towarzyszy biegunka, której skutkiem jest zaburzenie równowagi wodno-elektrolitowej organizmu. Jednocześnie tracone są spore ilości białka. Dieta ubogoresztkowa powinna zatem być wysokoenergetyczna (nawet 3000 kcal dziennie), obfitować w białko i zawierać śladowe ilości tłuszczów.
