Nieżyt żołądka, czyli zapalenie błony śluzowej, pojawia się w wyniku uszkodzenia delikatnej struktury błony wyścielającej organ.
Wśród przyczyn nieżytu żołądka wyróżnia się:
Do nieżytu żołądka dochodzi stosunkowo często. W zdecydowanej większości za zachorowaniem stoi zakażenie bakterią Helicobacter pylori.
Bakteria Helicobacter pylori, to bakteria Gramm(-), zasiedlająca powierzchnię błony śluzowej żołądka i dwunastnicy, czasem znajdziemy ją w przełyku. Znano ją już w XIX wieku, ale nie podejrzewano o wywoływanie chorób. Dopiero w połowie lat osiemdziesiątych XX wieku naukowcy znaleźli dowody na zjadliwość bakterii. Australijczycy - Barry J. Marshall oraz J. Robin Warren - dowiedli, że Helicobacter pylori powoduje chorobę wrzodową żołądka i dwunastnicy oraz zapalenia błony śluzowej żołądka. W 2005 roku dostali za to odkrycie nagrodę Nobla. WHO ocenia się, że nosicielami tej bakterii jest niemal 70 proc. mieszkańców krajów rozwijających się i 30 proc. krajów rozwiniętych.
Powszechność występowania bakterii przekłada się na częstość występowania schorzeń żołądka, w tym nieżytu. Schorzenie częściej dotyka osoby dorosłe, rzadziej dzieci, z tym, że im starsze dziecko, tym częściej choruje.
Nieżyt żołądka spowodowany infekcją bakteryjną często przebiega bezobjawowo. U niektórych osób pojawiają się oznaki złego trawienia. A wśród nich: ból lub pieczenie w nadbrzuszu, uczucie pełności po spożyciu posiłku, nudności i inne.
Leczenie polega na zwalczaniu bakterii, która powinna być całkowicie usunięta z organizmu (inaczej eradykacja). Stosuje się kurację antybiotykową, która zazwyczaj skutecznie zwalcza zakażenie. Leczenie jest jednak uciążliwe i długotrwałe. Profilaktyka zasadza się na stosowaniu się do zasad higieny, w tym na dokładnym i częstym myciu rąk.
Do zapalenia błony śluzowej żołądka dochodzi także w wyniku nadużywania alkoholu, a także długotrwałego zażywania niesteroidowych leków przeciwzapalnych, w tym aspiryny.
Objawy nieżytu żołądka to kłopoty trawienne. Mogą pojawić się także krwawe wymioty lub smoliste stolce. Są to cechy tzw. krwotocznego zapalenia błony śluzowej, wywołane czynnikami toksycznymi (alkohol, salicylany, glikozydy naparstnicy, niektóre leki przeciwnowotworowe). W takim wypadku konieczne są dodatkowe badania, w tym endoskopia górnego odcinka przewodu pokarmowego.
Jeżeli do nieżytu żołądka prowadzi zażywanie leków, a ich odstawienie nie jest możliwe, zaleca się stosowanie leków osłonowych, hamujących proces wytwarzania kwasu solnego (zwane inhibitorami pompy protonowej). Przy nadmiernej produkcji żółci natomiast stosuje się leki zawierające kwas alginowy.
Dobrze jest także zmienić dietę na lekkostrawną oraz ograniczyć spożycie alkoholu.
To schorzenie o charakterze przewlekłym, prowadzące do zaniku błony śluzowej żołądka. Lekarze doszukują się przyczyn w nieprawidłowym działaniu układu odpornościowego, który niejako atakuje sam siebie, czyli wytwarza przeciwciała, skierowane, w tym wypadku, przeciwko komórkom ściany żołądka. Autoimmunologiczne metaplastyczne zapalenie błony śluzowej żołądka oznacza uszkodzenie komórek okładzinowych, co w konsekwencji prowadzi do bezkwaśności (żołądek prawie nie produkuje kwasu solnego lub produkuje go zbyt mało) oraz złego wchłaniania witaminy B12.
Objawia się niedokrwistością (anemią), spowodowaną niedoborem witaminy B12, zaburzeniami żołądkowymi, takimi jak uczucie pełności, nudności, dyskomfort odczuwany w brzuchu, a także pieczeniem języka czy zanikiem zmysłu smaku.
Aby stwierdzić, z jakim schorzeniem mamy do czynienia, pobiera się wycinki błony śluzowej żołądka oraz wykonuje badanie krwi w celu stwierdzenia obecności przeciwciał w organizmie oraz stężenia witaminy B12.
Jest to choroba nieuleczalna. Chory musi co jakiś czas uzupełniać, drogą pozajelitową, poziom witaminy B12, zatem konieczne są regularne wizyty u lekarza. Zażywanie witaminy B12 doustnie nie przyniesie żadnego efektu, ponieważ organizm już jej nie wchłania w jelitach. Choroba wymaga monitorowania, ponieważ może przekształcić się w nowotwór żołądka.