Choroby autoimmunologiczne - czym się charakteryzują i jak się przed nimi bronić?

Ochroną naszego organizmu zajmuje się układ immunologiczny. W sytuacji zagrożenia aktywuje przeciwciała, które zwalczają przeciwnika. Zdarza się, że układ immunologiczny - bez wyraźnego powodu - atakuje sam siebie, prowadząc do wyniszczenia organizmu. Takie schorzenia nazywane są chorobami autoimmunologicznymi.

Układ immunologiczny - jak to działa?

Układ odpornościowy, nazywany także immunologicznym to mechanizm obronny organizmu. Jego celem jest niedopuszczenie, aby patogen - bakteria, wirus, czy grzyb - zaatakowały organizm i doprowadziły do rozwoju choroby.

W skład układa immunologicznego wchodzą specyficzne komórki, białka, a także narządy m.in. śledziona, grasica czy węzły chłonne. Narządy te wytwarzają specjalne komórki i uwalniają do krwiobiegu, jeśli zajdzie taka potrzeba.

Pracą układu immunologicznego, w dużej mierze, sterują limfocyty, czyli białe krwinki. To właśnie ich zadaniem jest wyszukiwanie zagrożenia i uruchamianie układu odpornościowego, aby ten zniszczył zagrożenie. Limfocyty produkowane są przez szpik kostny, węzły chłonne, grasicę oraz śledzionę.

Białe krwinki dzieli się na limfocyty oraz fagocyty. Pierwszy typ zapamiętuje patogeny, z którymi walczył organizm. Jeśli pojawi się on ponownie - organizm szybciej go rozpozna i usunie. Fagocyty to tzw. komórki żerne, czyli te które zwalczają zagrożenie.  

Choroby autoimmunologiczne - jak dochodzi do ich rozwoju?

Wbrew pozorom takie zachowanie układu immunologicznego nie jest spowodowane jego błędem. Badacze zgodnie powtarzają, że układ odpornościowy nie atakuje bez powodu. W przypadku chorób autoimmunologicznych cały proces może aktywować infekcja czy stan zapalny. Do organizmu człowieka mogą wnikać różne patogeny – wirusy, bakterie czy grzyby - nie zawsze muszą wywoływać chorobę, może się też zdarzyć, że połączy się z jakąś komórką i zacznie krążyć po całym organizmie. Kiedy zmienione komórki zaczynają się namnażać, układ immunologiczny w końcu zaczyna działać i walczyć z zagrożeniem. Niestety cierpi na tym całym organizm i rozwojem znacznie poważniejszych problemów ze zdrowiem.

Poza infekcją, stanem zapalnym czy stresem o rozwoju chorób autoimmunologicznych mogą decydować także geny czy zbyt długie przebywanie na słońcu. Jednak czy tak jest faktycznie - na to pytanie badacze nie potrafią udzielić jeszcze jasnej odpowiedzi.

Choroby autoimmunologiczne - czyli jakie?

Medycyna rozróżnia obecnie 80 chorób autoimmunologicznych, zazwyczaj atakują osoby, znacznie częściej kobiety, które nie ukończyły jeszcze 30 lat. Choroby autoimmunologiczne są nieuleczalne i zazwyczaj bardzo trudno jest nad nimi zapanować. Do grupy tych schorzenia zalicza się przede wszystkim te choroby, które prowadzą do nadmiernej aktywności układu odpornościowego, zalicza się do nich m.in. choroby reumatyczne, nowotwory, np. białaczkę, kiedy atakowany jest szpik kostny.

Choroby autoimmunologiczne - jak je rozpoznać?

Wczesne wykrycie, czy ktoś zachoruje na jedną z chorób autoimmunologicznych nie jest możliwe. Mogą jednak występować rodzinnie, dlatego osoby, które miały w rodzinie kogoś, kto zmagał się z takim schorzeniem powinny skonsultować się z lekarzem. One też powinny bardziej uważać o bardziej dbać o swoje zdrowie. Mimo że mechanizm  rozwoju chorób autoimmunologicznych nie jest znany, to każda infekcja czy poważniejsze zakażenie mogą aktywować chorobę. 

Bardzo ważne jest, aby - nie tylko osoby z grupy ryzyka - nie lekceważyły objawów czy dolegliwości, które utrzymują się bardzo długo. Co ciekawe, dotyczy to nie tylko przeciągającego się przeziębienia czy stanu zapalnego, objawem poważniejszych problemów ze zdrowiem może być także nawracające lub nie mijające osłabienie, obniżenie nastroju. Te ostatnie objawy może dawać chora tarczyca, a niektóre jej choroby także mogą mieć podłoże autoimmunologiczne.   

Choroby autoimmunologiczne - jak się przed nimi chronić?

Bycie w grupie wysokiego ryzyka jeszcze nie oznacza, że zachorujemy na jedną z chorób autoimmunologicznych. Bardzo wiele zależy od tego, czy i jak o siebie dbamy, jaką stosujemy dietę i czy sięgamy po różnego rodzaju używki. Toksyny, które trafiają do organizmu mogą mieć ogromny wpływ na to jak działa układ immunologiczny, dotyczy to przede wszystkim nikotyny.

Podobnych problemów może przysporzyć dieta uboga w witaminę A,C i E oraz minerały. Witamina C i E to bardzo silne przeciwutleniacze, które zwalczają wolne rodniki, które mogą przyczynić się nie tylko rozwoju niektórych nowotworów, ale także chorób z tzw. autoagresji.

Nie można zapominać o odpoczynku i relaksie. Ośmiogodzinny sen to absolutna podstawa. Wypoczęty organizm znacznie lepiej radzi sobie z każdą chorobą. Nadmierny stres i napięcie odbiją się nie tylko na układzie nerwowym, ale także na całym organizmie.

Szacuje się, że z chorobami autoimmunologicznymi żyje od 3-5 proc. populacji. Co najczęściej rozpoznawanych należą mi.ni.:

• cukrzyca typu 1
• choroba Gravesa - Basedowa
• toczeń rumieniowaty układowy
• anemia złośliwa
• zapalenie tarczycy
• bielactwo
• stwardnienie rozsiane