Choroba ta nie zagraża życiu chorego, jednak ma bardzo negatywny wpływ na jakość życia. Pojawiające się plamy pogarszają samopoczucie i zmniejszają samoocenę. Choroba często jest przyczyną wielu nieprzyjemnych sytuacji, a także może nawet doprowadzić do depresji.
Bielactwo nabyte objawia się pojawianiem się plam, jaśniejszych niż naturalny kolor skóry. Może także występować na innych częściach np. włosach. Zdarza się także, że odbarwieniu ulega jama ustna lub tęczówka.
Bielactwo nabyte jest nieuleczalne i występuje u ok 4 proc. populacji i dotyczy zarówno dzieci jak i dorosłych.
Bielactwo nabyte - typy i rodzaje
Typy bielactwa nabytego
- Bielactwo segmentowe - zwane także ograniczonym, pojawia się tylko w jednym miejscu na ciele, np. na nodze, twarzy, ręce. W połowie przypadków dochodzi w nim również do utraty koloru włosów, brwi lub rzęs. Choroba rozpoczyna się w młodym wieku, a następnie dochodzi do jej zatrzymania
- Bielactwo uogólnione - zwane również bielactwem zwykłym lub mieszanym. Jest to najczęściej występujący typ choroby. Plamy pojawiają się na obu stronach ciała. Najczęściej rozpoczyna się na rękach, palcach, nadgarstkach, wokół oczy, ust lub na stopach. Początkowo dochodzi do szybkiej utraty koloru włosów, po czym proces ulega zatrzymaniu i kolejno wznowieniu. Choroba trwa cyklicznie, zazwyczaj już przez całe życie. Utrata koloru obejmuje coraz większe fragmenty ciała i staje się coraz bardziej widoczna.
Rodzaje bielactwa nabytego:
- Ograniczone w formie skupionej - na skórze pojawia się jedna lub kilka plam, ale pojawiają się jednej lub kilku obszarach ciała
- Uogólnione - charakteryzuje się występowaniem plam na całym ciele
- Całkowite - dochodzi do utraty większości pigmentu, jednak ten rodzaj obserwowany jest bardzo rzadko
Przyczyny bielactwa nabytego
Bielactwo nabyte najczęściej dotyka osób które nie osiągnęły jeszcze 21 roku życia. Zazwyczaj jest to choroba która towarzyszy już do końca życia. Ryzyko zachorowania zwiększa się, jeżeli w rodzinie wystąpiły przypadki zmagania się z bielactwem nabytym lub w obecności innej choroby współistniejącej rozwijającej się na tle autoimmunologicznym np. choroba Hashimoto lub łysienie plackowate.
Bielactwo nabyte zaczyna się rozwijać kiedy komórki odpowiedzialne za zabarwienie skóry i włosów ulegają zniszczeniu. Niestety badania przeprowadzane przez naukowców nie są w stanie jednoznacznie stwierdzić co jest przyczyną śmierci melanocytów. Choroba może się rozwinąć na tle autoimmunologicznym, skutkiem tego organizm rozpoznaje własne melanocyty jako obce, powodując zwiększenie produkcji komórek - przeciwciał odpowiedzialnych za ich zniszczenie.
Naukowcy twierdzą, że bielactwo segmentowe powstaje wskutek zaburzeń funkcjonowania układu nerwowego.
Wnioskuje się że bielactwo nabyte może powstawać na skutek:
- błędnie działających mechanizmów oksydacyjnych - produkty metabolizmu powodują uszkodzenie melanocytów
- reakcji autoimmunologicznej
- zaburzeń funkcji układu nerwowego
Bielactwo nabyte może być także skutkiem nieodpowiedniej pracy układu odpornościowego. Osoby u których zdiagnozowano problem, bardzo często w badaniach wykazują wysokie poziomy przeciwciał przeciw antygenom komórek powierzchniowych - melanocytów.
Kolejnym mechanizmem który przyczynia się do powstawania choroby jest duża ilość wolnych rodników, które także wpływają na ilość komórek barwnikowych.
Diagnozowanie bielactwa nabytego
Najważniejszym czynnikiem jest analiza historii medycznej chorego pod kątem występowania choroby w rodzinie, na tle genetycznym. W celu postawienia właściwej diagnozy należy również zbadać występowanie współistniejących chorób autoimmunologicznych. Bielactwo diagnozuje się poprzez badania laboratoryjne polegające na ocenie zmienionej skóry. Często bielactwu towarzyszą choroby tarczycy, w związku z czym diagnoza musi opierać się na zbadaniu gruczoły tarczowego.
Bielactwo nabyte - objawy
Objawy bielactwa nabytego pojawiają się zazwyczaj między 10 a 20 rokiem życia. Głównymi, zauważalnymi objawami są pojawiające się plamy różnej wielkości i kształtu, jaśniejsze od naturalnego koloru skóry. Często ułożone są symetrycznie, równo po jednej i drugiej stronie ciała. Najczęściej dotkniętymi obszary są:
- głowa
- twarz
- grzbietowa powierzchnia rąk
- skóra narządów płciowych
- stopy
- łokcie
- kolana
Plamy mogą pojawiać się stopniowo lub nagle. Nie są bolesne i nie zagrażają życiu, jednak pogarszają jego komfort. Pojawienie się bielactwa może poprzedzać wystąpienie jednego lub kilku znamion Suttona - są to znamiona barwnikowe, otoczone rąbkiem odbarwionej skóry. Odbarwienie może ulegać poszerzeniu, a znamię spłaszczeniu lub zniknięciu. W skrajnych przypadkach choroby, odbarwieniu może ulec skóra całego ciała.
Chorobie mogą towarzyszyć inne schorzenia o podłożu autoimmunologicznym (cukrzyca, anemia złośliwa, choroby tarczycy).
Leczenie bielactwa nabytego
Głównym celem leczenia jest przywrócenie utraconego pigmentu. Rodzaj leczenia zależy od wieku chorego i postępu choroby. Jednak jest to choroba ciężka do wyleczenia. W niektórych przypadkach skuteczne jest leczenie pędzlowaniem preparatami roślinnymi, które w połączeniu z naświetlaniem światłem słonecznym lub lampą kwarcową pobudzają skórę do tworzenia nowego barwnika.
We wczesnej fazie choroby można stosować miejscowo maści lub kremy kortykosteroidowe. W celu poprawienia jakości życia chorego zaleca się także stosowanie samoopalaczy i balsamów brązujących.
Ochrona skóry w chorobie
Bardzo ważne jest aby odpowiednio dbać o skórę. Istotna jest właściwa edukacja pacjenta. W przypadku wystąpienia bielactwa powinno się ochraniać skórę przed działaniem promieni słonecznych, ponieważ skóra pozbawiona pigmentu szybciej się opala, co może skutkować poparzeniem i pogorszeniem objawów. Należy stosować produkty z filtrem przeciwsłonecznym, wynoszącym przynajmniej 30 SPF.
Osoby cierpiące na bielactwo nie powinny korzystać z solarium. Utracenie pigmentu skóry powoduje, ze jest ona bardziej narażona na poparzenia. Chorzy nie powinni także wykonywać sobie tatuaży, ponieważ taki zabieg może wywołać efekt Kobnera - tworzenie nowych ognisk i białych plam.
