Każdy rodzic, który posyła dziecko do żłobka lub przedszkola, musi przygotować się na walczenie z różnymi chorobami. Jakie są najpopularniejsze choroby zakaźne wieku dziecięcego? Poznaj je wszystkie!
Choroby zakaźne wieku dziecięcego - przyczyny, objawy i leczenie
Choroby zakaźne wirusowe
Ospa wietrzna
Ospa wietrzna jest bez wątpienia chorobą, z którą spotyka się wiele dzieci. Najczęściej spotyka noworodki i dzieci na początku ich drogi edukacji. Należy do grupy chorób zakaźnych z wysypką.
- Przyczyny: Ospę wywołuje wirus varicella zoster, który przenosi się poprzez bezpośredni kontakt z osobą chorą na ospę wietrzną.
- Objawy: Typowy objawy ospy wietrznej to swędząca, nieregularna wysypka, która z czasem pokrywa się strupkami. Wysypka najczęściej umieszczona jest w okolicach głowy i tułowia, w mniejszym stopniu atakuje kończyny i błony śluzowe. Pojawić się też może bardzo wysoka gorączka, brak apetytu, biegunka, uczucie rozbicia.
- Leczenie: Ospa wietrzna, wbrew temu, co myśli większość rodziców, jest bardzo groźną chorobą. Może doprowadzić do bakteryjnego zakażenia skóry, zapalenia mózgu, zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenia stawów, zapalenia nerek czy jąder. Leczenie jest głównie objawowe, dziecko powinno unikać kontaktu z rówieśnikami i dorosłymi (którzy z reguły bardzo ciężko przechodzą chorobę). Zaleca się prysznice w letniej wodzie, czasami podawane są leki przeciwwirusowe.
Zobacz także: Ospa wietrzna u dorosłych
Odra
Odra, podobnie jak ospa, jest chorobą wysypkową. Najczęściej pojawia się w wieku do 15 lat, najbardziej narażona na nią jest grupa dzieci w wieku od 2 do 5 lat.
- Przyczyny: Odra jest chorobą wirusową, która przenosi się poprzez kontakt z chorym. Chory zakaża do około piątego dnia wysypki.
- Objawy: Początkowo pojawia się tzw. okres zwiastunowy, który objawia się gorączką, wodnistym katarem, suchym kaszlem, biegunką. Na 2-3 dni przed pojawieniem się wysypki na ciele, na policzkach chorego można zaobserwować białe plamki na czerwonym tle charakterystyczne tylko dla odry. Wysypka na ciele początkowo pojawia się na twarzy, za uszami i stopniowo pojawia się na coraz większym obszarze. Wysypka odrowa jest ciemna, a krostki występują w skupiskach.
- Leczenie: Odrę leczy się objawowo, w razie wystąpienia powikłań podaje się antybiotyki. Odra może powodować szereg powikłań, m.in.: zapalenie krtani, zapalenia płuc, zapalenia ucha środkowego. Od 12 miesięcy aż do 18 lat po przebyciu odry pojawić może się podostre stwardniające zapalenie mózgu, które niestety jest chorobą śmiertelną.
Różyczka
Różyczka ma długi okres wylęgania, wynoszący nawet do 21 dni. Z reguły pojawia się w wieku wczesnoszkolnym i przedszkolnym. Obowiązkowe szczepienia sprawiają, że jest to choroba bardzo rzadko występująca.
- Przyczyny: Wirus różyczki przenosi się drogą kropelkową.
- Objawy: Około dwa dni przed wystąpieniem wysypki pojawiać może się złe samopoczucie, gorączka, ból głowy i objawy podobne do grypowych. Zdarza się, że objawy zwiastunowe się nie pojawiają, a chory przechodzi różyczkę bezobjawowo. Zazwyczaj jednak pojawia się wysypka grudkowa, o średnim rozmiarze wykwitów, mają one bladoróżowy kolor. Wysypka zaczyna się na twarzy i szybko pojawia na tułowiu. Podczas różyczki powiększone są także węzły chłonne potyliczne i szyjne.
- Leczenie: Leczenie różyczki jest objawowe, a powikłania u dzieci nie są zbyt częste, może jednak wystąpić skaza krwotoczna, zapalenie płuc, mózgu lub stawów. Różyczka jest bardzo niebezpieczna dla kobiet w ciąży, więc jeśli ciężarna kobieta miała kontakt z zakażonym różyczką, powinny zostać podać jej leki przeciwwirusowe. Różyczka doprowadza bowiem do poważnych uszkodzeń płodu.
Różyczka u dorosłych: atakuje głównie mężczyzn, ale bardziej zagraża kobietom
Mononukleoza
Mononukleoza jest ostrą chorobą wirusową, która w przeciwieństwie do wcześniej wymienionych występuje najczęściej bez wysypki. Najczęściej chorują dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym, narażone są na nią także nastolatki po 15. roku życia. Choroba może przebiegać bez objawów.
- Przyczyny: Choroba powodowana jest przez wirusa Epstein-Barr. Przenosi się poprzez drogę kropelkową (najczęściej kontakt ze śliną chorego) i przez transfuzję krwi. Ma długi okres wylęgania, który wynosi od 20 do 50 dni, często więc chory początkowo nie łączy objawów z mononukleozą.
- Objawy: Charakterystyczny dla mononukleozy jest długi okres zwiastunowy, która trwa do dwóch tygodni. Objawy w tym okresie są podobne do grypowych, pojawia się gorączka, bóle mięśni, katar, często też pojawia się nalot na migdałkach i powiększenie węzłów chłonnych. Często pojawia się obrzęk nasady nosa, powiek, brwi. Wysypka może występować, ale jest to raczej rzadkie. U połowy chorych śledziona jest powiększona.
- Leczenie: Leczenie mononukleozy jest objawowe i bardzo długie. Często przy chorobie pojawiają się nadkażenia bakteryjne, które leczy się antybiotykami. Powrót do zdrowia jest długi, chory przez bardzo długi czas czuje się przewlekle zmęczony.
Mononukleoza: objawy, leczenie
Świnka
Nagminne zapalenie ślinianek przyusznych to choroba, która popularnie nazywana jest świnką. Najczęściej pojawia się u dzieci w starszym wieku, rzadko występuje u niemowląt i przedszkolaków.
- Przyczyny: Świnka jest wirusową chorobą zakaźną, którą zarazić się można przez kontakt z chorym. Przechorowanie świnki w dzieciństwie zapewnia większości osób odporność na całe życie, więc bardzo rzadko atakuje ona dorosłych.
- Objawy: Choroba u prawie 40% osób przebiega bezobjawowo. Kiedy pojawiają się objawy, to trudno pomylić je z objawami innej choroby. Najpierw pojawia się gorączka, objawy podobne do grupy, a po dniu lub dwóch powiększają się ślinianki przyuszne (najczęściej pierwsza powiększa się lewa ślinianka). Przez to żucie i przełykanie mogą być bolesne, a chory może cierpieć na ból ucha.
- Leczenie: Powikłania po śwince są bardzo poważne, mogą prowadzić do bezpłodności (zapalenie jąder), możliwe powikłania to zapalenia trzustki, opon mózgowo-rdzeniowych, mózgu, zapalenia spojówek, płuc, nerek, serca. Leczenie jest objawowe. Ze względu na ciężki przebieg choroby i liczne powikłania, zaleca się szczepienia ochronne.
Grypa jelitowa
Grypa jelitowa (nazywana też żołądkową), często występuje w przedszkolach i szkołach, szybko atakując duże grupy dzieci. Dorośli są na nią bardziej odporni.
- Przyczyny: Grypa jelitowa najczęściej jest powodowana przez rotawirusy, na które dorośli są z reguły odporni. Choroba przenosi się przez kontakt z kałem osoby zarażonej.
- Objawy: Typowym objawem jest wodnista biegunka, pojawiają się także gorączka, bóle brzucha, wymioty i nudności, osłabienie. Choroba trwa do 9 dni.
- Leczenie: Leczenie jest głównie objawowe, małe dzieci ze względu na biegunkę mogą wymagać hospitalizacji z odwodnienia. Leczenie polega na zapewnieniu lekkostrawnej diety i dużej ilości płynów. Należy zachować wysoką higienę i dokładnie wyczyścić powierzchnie, z którymi chorymi miał do czynienia.
Grypa jelitowa - jak długo trwa i jak ją leczyć?
Choroby zakaźne bakteryjne
Szkarlatyna
Szkarlatyna znana jest także pod nazwą płonica. Jest to choroba bakteryjna.
- Przyczyny: Szkarlatyna wywoływana jest przez bakterie z rodziny paciorkowców, a źródłem zakażenia jest chory i przedmioty przez niego używane. Możliwe jest zarażenie się od chorego, który nie ma objawów.
- Objawy: Złe samopoczucie, wysoka gorączka, ból głowy, brzucha i nudności to pierwsze objawy, jakie pojawiają się przy płonicy. Pojawia się drobna wysypka, która obejmuje głównie fałdy skóry i miejsca ciepłe, po naciśnięciu skóry wysypka znika, a skóra ma żółtawe zabarwienie. Wysypka utrzymuje się do tygodnia, po zniknięciu jej zauważyć można łuszczenie skóry na dłoniach oraz stopach. Charakterystyczny dla szkarlatyny jest tzw. język malinowy, czyli żywo-czerwony kolor języka, który pojawia się po wcześniejszym wystąpieniu nalotu na języku.
- Leczenie: Powikłania w szkarlatynie to zapalenie węzłów chłonnych i ucha środkowego, a także zapalenia stawów, nerek. Leczenie szkarlatyny polega na podawaniu antybiotyków z grupy penicylin.
Liszajec
Liszajec zakaźny jest bakteryjnym zakażeniem skóry, które może pojawić się także jako powikłanie po wirusowych chorobach zakaźnych wieku dziecięcego.
- Przyczyny: Liszajec powodowany jest przez bakterie gronkowca. Choroba jest wysoce zakaźna, rozprzestrzenia się przez kontakt z chorym i przedmiotami, których używał. Może być też powikłaniem występującym w wyniku nadkażenia bakteryjnego np. po ospie.
- Objawy: Wysypka w liszajcu jest wypełniona bezbarwnym płynem, czasami lekko swędzi, z reguły nie jest to wysypka bolesna. Wysypka pojawia się głównie na twarzy, z czasem wykwity pokrywają się strupkami, po wysypce nie zostają blizny.
- Leczenie: Liszajec zakaźny leczony jest przed podawanie antybiotyków. Zwykle nie powoduje żadnych powikłań.
Choroby zakaźne pasożytnicze
Owsica
Owsica, powodowana przez owsiki, jest bardzo częstą chorobą pasożytniczą u dzieci. Owsica występuje głównie w przedszkolach i szkołach podstawowych, ciężko ją wytępić, więc należy dzieci uczyć od małego zasad higieny i częstego mycia rąk.
- Przyczyny: Owsiki są pasożytami ludzkimi z grupy nicieni. Przenosi się przez kontakt z jajami owsików, które przenoszone są na przykład na nieumytych rękach lub przez deskę klozetową.
- Objawy: W nocy samice owsików wędrują do odbytnicy, gdzie składają jaja. Pojawia się więc swędzenie, niespokojny sen. Często w kale lub na bieliźnie można zaobserwować dorosłe robaki.
- Leczenie: Leczenie polega na podaniu leków przeciwpasożytniczych przez lekarza. Ważne jest także dokładne wyczyszczenie łazienki, wygotowanie bielizny oraz pościeli. Inaczej choroba bardzo szybko powróci. Ze względu na to, że owsicą bardzo szybko można się zarazić, leczenie powinny podjąć wszyscy domownicy.
Wszawica
Wszy są pasożytem zewnętrznym, który żeruje na owłosionej skórze głowy.
- Przyczyny: Wszawica jest związana z obecnością wesz, czyli owadów wtórnie bezskrzydłych. Wszy ludzie żerują tylko na ludziach. Przenoszą się poprzez kontakt z osobą zarażoną wszawicą. Wbrew popularnym twierdzeniom, wszy nie są w stanie skakać, najczęściej są przypadkowo strzepywane na włosy lub ubrania innej osoby. Mogą przenosić się przez współużytkowanie szczotek do włosów, grzebieni, gumek i innych akcesoriów do włosów.
- Objawy: Wszy można zauważyć na skórze głowy gołym okiem. Są niewielkie, ruchliwe, najczęściej przebywają w okolicy nad karkiem lub za uszami. Przy skórze głowy znaleźć można jaja tych owadów, które przypominają ciemne ziarenka piasku i są przytwierdzone do włosów. Wszy żywią się krwią, przez co często gryzą skórę głowy. Powoduje to mocne swędzenie, podczas drapania wszy mogą wypadać z włosów, można je też zauważyć po nocy na poduszce.
- Leczenie: Walka z wszawicą jest długa, bo łatwo przenoszą się one z dziecka na dziecko. W aptece można zakupić specjalne szampony do zwalczania wszy i są one jedynym skutecznym sposobem. Domowe metody, takie jak stosowanie nafty, nie przynosi dobrych rezultatów, bo nie zabija jaj wszy. Szampon należy stosować kilkukrotnie w odstępie kilku dni, aby wybić wszystkie osobniki i jaja. W międzyczasie włosy należy dokładnie wyczesywać grzebieniem o bardzo gęstych ząbkach. Leczeniu poddać musi się cała rodzina. Należy też wygotować pościel i wyczyścić szczotki oraz inne akcesoria do włosów.
Świerzb
Szczyt zachorowań na świerzb przypada na okres od sierpnia do listopada. Choroba przenosi się szybko w szkole, ze względu na możliwość łatwego zarażenia.
- Przyczyny: Świerzb powodowany jest przez świerzbowca ludzkiego, czyli niewielkiego roztocza pasożytniczego. Świerzbowiec drąży długie na 3 - 4 cm tunele w ludzkiej skórze, które wypełnia swoim kałem. W skórze składa też jaja, z którym wykluwają się larwy, przeistaczające się później w dorosłe osobniki. Do zakażenia dochodzi poprzez kontakt z chorym (np. przez podanie ręki lub wspólną zabawę), a także przez dotknięcie przedmiotów, które dotykał chory (np. klamki do drzwi).
- Objawy: Swędzenie, opuchlizna i zaczerwienienie skóry to typowy objawy świerzbu. Świerzbowiec pojawia się na nieowłosionych miejscach, najczęściej na dłoniach, w pachwinach, pod piersiami, na linii pasa.
- Leczenie: Świerzb może doprowadzić do nadkażeń bakteryjnych, więc lekarz czasami decyduje o dodatkowym podawaniu antybiotyków. Leczenie świerzbu polega na smarowaniu ciała maściami leczniczymi, najczęściej z permetryną lub maścią siarkową. Często stosuje się leki przeciwhistaminowe, które zmniejszają uczucie swędzenia. Leczeniu poddać muszą się wszyscy domownicy, do tego należy dokładnie wyczyścić powierzchnie z którymi chory miał do czynienia. Należy również w wysokiej temperaturze wyprać lub wygotować pościel, ubrania, narzuty.
Lamblioza
Lamblioza jest chorobą, która nie jest łatwo diagnozowana, chociaż u dzieci występuje bardzo często. Inna nazwa tej choroby to gardioza.
- Przyczyny: Lambliozę wywołują pierwotniaki z grupy wiciowców, nazywane lambliami. Pierwotniaki te występują w równym stopniu na całym świecie. Bytują one w dwunastnicy oraz w jelicie cienkim.
- Objawy: Choroba jest trudna do zdiagnozowania, ponieważ daje objawy typowe dla innych chorób. Często zakażenie jest bezobjawowe, a jeśli pokażą się objawy, bywają one ostre. Najczęściej pojawiają się: bóle brzucha, bóle głowy, zmęczenie, biegunka wodnista, wysypka, bezsenność, gorączka. Choroba upośledza wchłanianie i trawienie składników odżywczych, dzieci mogą chudnąć, może w rezultacie dojść do niedożywienia i różnych upośledzeń. Jednorazowe badanie kału, które wyjdzie negatywnie, powinno zostać powtórzone jeszcze przynajmniej dwa razy, ponieważ pierwotniaki nie zawsze są widoczne w kale.
- Leczenie: Leczenie polega na podaniu odpowiednich leków. Nie jest to choroba, którą można zignorować, bo doprowadzić ona może to chorób autoimmunologicznych. Leczeniu poddaje się rodzina po uprzednim badaniu kału.
Walka z robaczycą: pranie i prasowanie wszystkiego, łącznie z zasłonami. Co jeszcze trzeba robić?
Choroby zakaźne u dzieci - które objawy powinny nas niepokoić?
Rozpoznanie chorób zakaźnych nie jest łatwe, bo ich początkowe objawy często są podobne do objawów grypy i przeziębienia, które u dzieci występują bardzo często. Często też lekarze w początkowym stadium choroby mają problemy z tym, aby określić, co dolega dziecku i trzeba poczekać kilka dni na konkretną diagnozę. Najczęściej mylone są ze sobą choroby zakaźne z wysypką, która w początkowej fazie nie ma jeszcze charakterystycznego dla danej choroby wyglądu. Każdorazowe wystąpienie nietypowego zachowania u dziecka powinno jednak być dla rodziców wskazaniem do dokładniejszego przyglądania się swoim pociechom.
Unikanie chorób zakaźnych wieku dziecięcego
Wielu rodziców ma błędne przekonanie na temat chorób wieku dziecięcego. Wydają się one niezbyt znaczące, o lekkim przebiegu. Wielu rodziców wręcz chce, aby ich dziecko zaraziło się świnką lub ospą, aby nabrało odporności. Nie jest to jednak reguła, bo raz przebyta choroba nie zapewnia stuprocentowej odporności, a wiązać może się z wieloma powikłaniami, które mogą ciągnąć się za dzieckiem przez całe życie i doprowadzić do bezpłodności lub upośledzenia. Jeśli chcemy zapewnić dziecku odporność lepiej wybrać szczepienia ochronne.
Warto też od najmłodszych lat uczyć dziecko podstawowych zasad higieny, takich jak:
- dokładne mycie rąk po wyjściu z toalety,
- dokładne mycie rąk przed jedzeniem,
- nieużywanie wspólnych przyrządów higienicznych (szczoteczki do zębów, szczotki do włosów),
- niebranie do buzi zabawek, długopisów, brudnych rąk.
Nie jest to zawsze łatwe, ale im wcześniej wpoimy dziecku takie zasady, tym większa szansa, że nie będzie ono musiało zmierzyć się z chorobami zakaźnymi wieku dziecięcego.
Część rodziców wstydzi się przyznać do chorób dziecka w przedszkolu lub szkole, szczególnie kiedy mowa o chorobach pasożytniczych. Jest to ogromny błąd! Choroby takie jak wszawica czy świerzb wcale nie wynikają z ubóstwa czy brudu w domu, więc jak najszybciej należy poinformować szkołę, że dziecko jest chore. W przypadku chorób zakaźnych wirusowych i bakteryjnych należy zorganizować opiekę dla dziecka w domu, okres zarażania jest bowiem dosyć długi i nawet pozornie dobrze czujące się dziecko, może zarazić rówieśników.
To również może cię zainteresować:
