Odra: co to jest?
Odra to szybko rozprzestrzeniająca się choroba zakaźna. Należy do chorób wieku dziecięcego, jednak mogą na nią zapaść także dorośli. Może przybrać gwałtowny, ciężki przebieg i stanowić zagrożenie życia. Jedynym sposobem na uchronienie się przed odrą jest zaszczepienie się przeciwko niej. W ostatnich latach w Europie obserwuje się wzrost przypadków odry - także w Polsce. Od lutego 2016 do stycznia 2017 roku odnotowano u nas 140 zachorowań. Dla porównania - w 2010 roku przypadków zachorowań zarejestrowano w Polsce jedynie 13!
Dołącz do Zdrowia na Facebooku!
Jak to możliwe? Dzieje się tak przede wszystkim dlatego, że rodzice coraz częściej nie szczepią swoich dzieci. Mamieni teoriami spiskowymi i nieprawdziwymi informacjami o efektach ubocznych szczepionek, poprzez nieszczepienie podopiecznych stwarzają zagrożenie nie tylko dla swoich własnych dzieci, lecz także całego społeczeństwa. Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) by ogół danej populacji był bezpieczny, immunizacja - czyli odsetek zaszczepionych przeciwko odrze - musi wynosić 95 procent. Obniżanie immunizacji skutkuje rozprzestrzenianiem się choroby, która dopada osoby niezaszczepione (na przykład dzieci do 13. miesiąca życia) oraz te, które na skutek rozmaitych dolegliwości mają obniżoną odporność (na przykład zakażonych HIV). Tutaj przeczytasz więcej o rozprzestrzenianiu się odry po Europie.
Odra: zarażenie
Wirus odry przenosi się drogą kropelkową i dostaje do organizmu przez jamę nosowo-gardłową. Chory zakaża od około dwóch dni przed wystąpieniem objawów do czterech dni po pojawieniu się wysypki. Okres inkubacji wirusa, czyli moment od zakażenia się wirusem do wystąpienia objawów choroby, wynosi zwykle od 9 do 14 dni. Zachorowanie na odrę skutkuje nabyciem odporności na tę chorobę, zdecydowanie jednak lepiej zaszczepić się przeciwko niej i nigdy nie chorować. Pogląd, że odrę trzeba "przechorować", jest bzdurny i niebezpieczny.
Uwaga! Jeśli niezaszczepione dziecko lub dziecko z niedoborami odporności miało kontakt z osobą chorą na odrę, należy podjąć niezwłoczne kroki! Trzeba udać się do lekarza, który może zlecić zastrzyk z przeciwciałami (immunoglobulinami). Przeciwciała mogą całkowicie zapobiec chorobie lub złagodzić jej przebieg. Po podaniu przeciwciał zaszczepić przeciwko odrze można po upływie 5-6 miesięcy.
Odra: objawy
Najbardziej charakterystycznym objawem odry jest wysypka. Wykwity skórne pojawiają się jednak dopiero po około pięciu dniach od zakażenia. Wysypka ma różowy kolor, "kropki" zlewają się (odmiennie niż przy ospie wietrznej, podczas której wyskakują raczej oddzielne, krostowate zmiany).
Objawy odry to (w kolejności od najwcześniejszych do najpóźniejszych):
- gorączka,
- nieżyt nosa (czyli po prostu katar),
- suchy kaszel,
- stan zapalny górnych dróg oddechowych,
- zapalenie spojówek,
- osłabienie,
- plamki Koplika - białawe przebarwienia po wewnętrznej stronie policzków na wysokości dolnych zębów trzonowych (po 2-3 dniach od pierwszych objawów),
- wysypka - pojawia się do 5 dni od początku objawów choroby, zajmuje najpierw górne partie ciała, a potem obsypuje również dolne; jej barwa zmienia się od różowawej do ceglastej, w końcowej fazie zmiany łuszczą się.
Objawy nieżytowe odry (tzn. katar, stany zapalne gardła itd.) powinny zacząć ustępować po 4-5 dniach od wystąpienia. Wysypka znika wolniej - w końcowych fazach przyjmuje ciemną barwę i stopniowo się łuszczy.
Niekiedy zdarza się, że na odrę chorują dzieci częściowo odporne (na przykład młodsze niż 6 miesięcy, których jeszcze nie można zaszczepić, ale mają w sobie przeciwciała matki). Taka odra ma zwykle łagodny przebieg, wysypka i objawy nieżytowe są stosunkowo lekkie. Nie oznacza to jednak, że można zaniechać wizyty u lekarza.
Uwaga! Jeśli objawy zamiast ustawać przybierają na sile, pojawi się sztywność karku i krwawienie z dziąseł oraz nagły wzrost temperatury ciała, należy natychmiast zgłosić się do lekarza.
Odra: leczenie
Nie ma konkretnego leku na odrę. Chorych leczy się objawowo. Każda chora osoba powinna pojawić się u lekarza. On oceni ryzyko i zdecyduje o tym, czy pacjent ma zostać w domu, czy pójść do szpitala. Chory na odrę musi większość czasu spędzać w łóżku, w osobnym, przewietrzonym pokoju. Warto zadbać o to, by powietrze było nawilżone - suche nasili nieżytowe objawy odry. W diecie powinno być dużo płynów; należy dopilnować, by chory się nie odwodnił (co jest możliwe przy zwiększonej potliwości). Ewentualne komplikacje wymagają natychmiastowego dodatkowego leczenia.
Przeczytaj: Przybywa antyszczepionkowców w Polsce. Czy grozi nam epidemia?
Odra: powikłania
Przejście samej odry nie oznacza, że zagrożenie zdrowia i życia zostało zażegnane. Odra może skutkować bardzo poważnymi powikłaniami, które pojawiają się nawet po długim czasie. Powikłania odry to głównie:
- zapalenie płuc,
- zapalenie krtani,
- zapalenie tchawicy,
- zapalenie ucha środkowego,
- zapalenie mięśnia sercowego,
- zapalenie mózgu,
- podostre stwardniające zapalenie mózgu.
Odra: profilaktyka (szczepienia)
Jedynym sposobem na zabezpieczenie się przed odrą jest zaszczepienie się przeciwko niej. Szczepionka gwarantuje ponad 95 procentową pewność, że choroba nas nie dopadnie. Tak zwane niepożądane odczyny poszczepienne, czyli NOP, występują rzadko, a jeżeli już, to mają łagodny przebieg (wbrew temu, co próbują forsować antyszczepionkowcy). Całkowicie fałszywy jest pogląd, jakoby szczepionki powodowały autyzm. Tezę o tym zdecydowanie obalono, a lekarz, który ją spopularyzował - Andrew Wakefield - został pozbawiony prawa do wykonywania zawodu.
Sprawdź kalendarz szczepień ochronnych, by zorientować się, kiedy i na co szczepić swoje dziecko.
W Polsce obowiązkowym szczepieniem dla niemowląt i dzieci w wieku szkolnym jest MMR, skojarzona szczepionka przeciwko odrze, śwince i różyczce. Dzieci szczepi się dwukrotnie - najpierw w 13.-14. miesiącu życia, a potem w wieku 10 lat. (Dlatego też wcześniaki i niemowlęta do 13. miesiąca życia są szczególnie narażone na zakażenie wirusem odry). Szczepionka zawiera żywe wirusy, są one jednak zmodyfikowane i znacznie osłabione, dzięki czemu stymulują odporność, nie wywołując choroby.
To także może cię zainteresować:
- Skąd bierze się fałszywe przekonanie, że szczepienia to zło?
- Fakty o szczepieniach - rozwiewamy wątpliwości
- Specjaliści rozprawiają się z mitami na temat szczepień
Lekarze obalają mity nt. szczepień dla dzieci: Nie powodują nowotworów ani upośledzeń
