6 banalnych chorób, które mogą cię zabić!
Palenie w przełyku to nie tylko nieprzyjemny skutek złej diety. Czasem zapowiedź poważnej choroby Shutterstock
Zgaga
"Refluks, czyli zgaga? Wezmę lek bez recepty i z głowy". No, niezupełnie. Choroba refluksowa przełyku oznacza, że kwaśna, drażniąca, zalegająca treść w żołądku cofa się i może wywołać stan zapalny. W efekcie dochodzi do zwężenia przełyku, jego owrzodzenia, a przewlekły problem wyraźnie sprzyja rakowi przełyku.
Dołącz do Zdrowia na Facebooku
Objawy choroby refluksowej
Rzeczywiście, osoby cierpiące na chorobę refluksową przełyku najczęściej skarżą się na zgagę, ale także uczucie pieczenia, czasem ból w klatce piersiowej, a przede wszystkim na wrażenie cofania się pokarmu. W niektórych przypadkach schorzeniu towarzyszy kaszel, zapalenie ucha środkowego, zmiany w zatokach oraz gardle.
Choroba refluksowa: czyj problem?
Cofanie się pokarmu kojarzymy głównie z niemowlakami, które z tych dolegliwości najczęściej wyrastają, są leczone zachowawczo (odpowiednie układanie, pilnowanie, żeby się "odbiło" po karmieniu, czasem farmakologia usprawniająca pracę układu pokarmowego), chociaż bywa (bardzo rzadko), że wymagają operacji.
Problem może jednak pojawić się w każdym wieku, a za rozwój choroby odpowiada zbyt długie "rozluźnienie" zwieracza dolnego przełyku, czyli mięśnia umiejscowionego tuż nad złączeniem przełyku z żołądkiem, czuwającego, by treść znajdująca się w żołądku nie przedostała się ponownie do przełyku. Ta nieprawidłowość bywa skutkiem kilku patologii w układzie pokarmowym, czynnościowych, bądź "konstrukcyjnych".
Choroba refluksowa przełyku częściej dotyka osoby otyłe, stosujące dietę bogatą w cytrusy lub tłuste pokarmy z dużą ilością ostrych przypraw, pijących dużo kawy, alkoholu, a także napojów gazowanych. Schorzenie częściej jest diagnozowane u kobiet w ciąży, a także u chorujących na cukrzycę, przepuklinę rozworu przełykowego lub twardzinę. Zdarza się, że łączy się z zaburzeniami hormonalnymi lub przyjmowanymi lekami.
Czasem konieczne
W przypadku gdy farmakologia zawodzi, wykonuje się zabieg operacyjny, tzw. fundoplikację Nissena. Zabieg polega na ponownym połączeniu dolnego odcinka przełyku z wypustem (punkt styku przełyku z żołądkiem) i z dnem żołądka.
Więcej na ten temat:
Z próchnicą można łatwo i bezboleśnie wygrać, a jednak wciąż bywa pierwotną przyczyną poważnych chorób Shutterstock
Próchnica
Zepsute zęby to nie tylko problem estetyczny, źródło brzydkiego zapachu z ust czy uciążliwych dolegliwości. To dobry pierwszy krok do poważnych problemów ze zdrowiem.
Nieleczona próchnica może doprowadzić do bardzo groźnych w skutkach powikłań: zapalenia okostnej, zapalenia mięśnia sercowego czy kłębuszkowego zapalenia nerek. Trudno uwierzyć, że z powodu próchnicy może być ostatecznie konieczny przeszczep serca? A jednak!
Próchnica szkodzi nawet nerwom
Infekcja z jamy ustnej, najczęściej spowodowana przez bakterie L. acidophilus oraz paciorkowce, głównie Streptococcus mutans, może roznieść się niemal po całym organizmie. Z jednej strony bakterie, za pomocą naczyń krwionośnych i limfatycznych, przemieszczają się po całym organizmie. Z drugiej, dzięki ciągłości tkanek, mogą aktywować odpowiedź immunologiczną ustroju (wpływać na odporność). Skutki? Rozwój alergii, przyspieszone zmiany miażdżycowe w naczyniach krwionośnych, owrzodzenia jelit i żołądka, niektóre choroby skóry, stawów, układu nerwowego.
Marsz do dentysty
Podstawowe zasady zapobiegania próchnicy są niezmienne od lat: częste mycie zębów, nitkowanie w celu usunięcia resztek jedzenia tkwiących między zębami, unikanie słodyczy, regularne kontrole u dentysty. Powinno się je powtarzać co pół roku, jednak pacjenci szczególnie narażeni na ryzyko próchnicy powinni odwiedzać gabinet stomatologiczny nawet co trzy miesiące.
Nie wolno lekceważyć próchnicy pojawiającej się u dzieci w zębach mlecznych i uznawać, że nie warto mleczaków leczyć, bo i tak wypadną. Nie dość, że to sprzyja wadom zgryzu, przede wszystkim prowadzi do ataku bakterii na zawiązki zębów stałych.
Czytaj także:
Zapalenie pęcherza moczowego to powszechna dolegliwość Shutterstock
Zapalenie pęcherza moczowego
Nieprzyjemne dolegliwości podczas oddawania moczu to problem wielu osób. Nasiadówki, żurawina, teraz jeszcze furagina bez recepty... Kto przejmuje się infekcjami pęcherza, nawet nawracającymi? Urolodzy i nefrolodzy. Tak może objawiać się poważne schorzenie: refluks pęcherzowo-moczowodowy.
Groźne ciśnienie
U chorych z refluksem (inaczej odpływem moczowodowo-pęcherzowym, w skrócie opm) w moczowodach i nerkach panuje wysokie ciśnienie, tzw. "młot wodny". Mocz cofa się, transportując bakterie do miąższu nerek i wywołując w nich zmiany zapalne. To może doprowadzić do nadciśnienia i mocznicy (pierwsza oznaka niewydolności) oraz powstawania blizn. Praca narządu zostaje zaburzona, a w krańcowych wypadkach nerki całkowicie zniszczone.
Skąd ta choroba?
Odpływ jest skutkiem niewydolności połączenia moczowodowo-pęcherzowego, stanowiącego naturalną zastawkę czynnościową. Niesprawność tego mechanizmu może być spowodowana wadą wrodzoną, schorzeniami neurologicznymi, ale także procesem zapalnym w pęcherzu moczowym. Zatem: pieczenie, silne parcie na pęcherz, czy ból w podbrzuszu, bywa sygnałem groźnego schorzenia.
Refluks pęcherzowo-moczowodowy to błędne koło: jego obecność sprzyja infekcjom, a infekcje go pogłębiają, powodując coraz większe zagrożenie dla chorego. Na szczęście opm, spowodowany tylko procesem zapalnym, zwykle czasowo uszkadza mechanizm zastawkowy i po prawidłowym, długotrwałym, leczeniu całkowicie ustępuje.
Refluks: problem dorosłych?
Powszechnie uważa się, że opm to problem dotyczący niemal wyłącznie dzieci. Tymczasem może wystąpić w każdym wieku. U dorosłych najczęściej jest spowodowany zabiegami operacyjnymi prostaty i pęcherza moczowego, albo infekcją. Z powodu innej budowy brodawek nerkowych i mniej "kruchego" miąższu zwykle nie prowadzi jednak do poważnych zniszczeń. Nie oznacza to, że kłopoty z oddawaniem moczu (łatwy przecież do zauważenia objaw) można zlekceważyć. Refluks w każdym wieku prowadzi na przykład do kamicy nerkowej. Jest uciążliwy i nieprzyjemny, dlatego nie warto zwlekać: urolog będzie wiedział, co robić.
Do chirurga?
Niewielki refluks można leczyć zachowawczo. Najczęściej polega ono na długotrwałym, wielomiesięcznym przyjmowaniu doustnych środków bakteriostatycznych. Bardzo zaawansowana choroba wymaga operacji. Czasem jednak wystarcza zabieg endoskopowy. Wszystko zależy przede wszystkim od tego, jak szybko chory trafi do specjalisty i ochroni swoje nerki przed kolejną, niszczącą porcją bakterii. Jeśli planujesz dziecko, koniecznie upewnij się, że twoje drogi moczowe są w formie i wylecz refluks. W ciąży opm stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia płodu i jego matki.
Przewlekłe zmęczenie nie jest stanem naturalnym i wymaga wyjaśnienia. Pozwala na to obserwacja ewentualnych innych objawów chorobowych i pogłębiona diagnostyka. Osłabienie mięśni może sugerować np. zespół Guillaina-Barrego Lidyanne Aquino, https://www.flickr.com/photos/lethaargic/4329512537, CC BY 2.0
Anemia
Niedokrwistość, czyli po prostu "babska przypadłość"? "Miesiączkuję, więc to normalne, że mam anemię"? To nie takie proste i niekoniecznie do pokonania za pomocą zdrowej diety czy suplementów z żelazem, dostępnych bez recepty. Preparaty bez recepty zawierają zwykle kilka miligramów żelaza, a te lecznicze nawet 100 mg., ale nie tylko to przeszkadza w "leczeniu". Kłopot w tym, że nawet dużo żelaza w organizmie nie gwarantuje jego prawidłowego przyswajania, a niedokrwistość nie musi być z nim związana.
Anemia? Jednak kobiety!
Fakt, anemię częściej stwierdza się u kobiet niż u mężczyzn. Problem dotyczy aż 20% pań (podczas gdy tylko jednego procenta mężczyzn). Co więcej - przede wszystkim kobiet młodych. Czy to oznacza, że panie bardziej przejmują się swoim zdrowiem i chętniej idą do lekarza z "byle czym"? Niezupełnie. Niedokrwistości sprzyja tryb życia typowy dla kobiet aktywnych, także sama fizjologia (np. obfite miesiączki, karmienie piersią). Zarazem, gdy mężczyzna ma anemię, lekarze (i nieraz on sam) przejmują się bardziej i są skłonni przeprowadzić pogłębioną diagnostykę. U kobiet niejednokrotnie problem lekceważą. Tymczasem, zarówno on jak i ona, mogą mieć anemię spowodowaną przez poważne schorzenie.
Skąd problem?
Niedobór, bądź kiepska jakość erytrocytów, zazwyczaj wynika z trzech zasadniczych powodów:
- doszło do znacznej utraty krwi i system musi to dopiero wyrównać (np. ubytek ponad normę w wyniku krwawienia wewnętrznego, urazu, obfitych miesiączek),
- brakuje składników niezbędnych do powstawania erytrocytów, czyli przede wszystkim żelaza, kwasu foliowego, witaminy B12,
- szpik kostny nie pracuje prawidłowo lub choroba przewlekła "wyniszcza" organizm.
Krwawienie nie musi być wyraźne, oczywiste. Jeśli przechodziłeś zabieg chirurgiczny, sprawa jest jasna, morfologia kontrolowana i w razie potrzeby lekarz prowadzący zadziała właściwie (nawet w razie potrzeby przetaczając krew). Czasem jednak nikt o krwawieniu nie wie. W przypadku krwawień wewnętrznych, np. po urazie, ilość wydostającej się krwi nie musi być tożsama z ilością traconą, może się ona gromadzić w jamie brzusznej, itd. W przypadku obfitych miesiączek nieraz kobiety mają wątpliwości, czy problem ich dotyczy, gdyż nie mając odniesienia, uznają, że wszystko jest w normie.
Niedobory witamin i żelaza to przede wszystkim skutek złej diety (chociaż przewlekłe miesiączki także prowadzą do niedoborów). Niedożywienie i restrykcyjne kuracje odchudzające to jednak nie wszystko. Czasem występują zaburzenia wchłaniania (np. przy stanach zapalnych jelit), które utrudniają organizmowi pobranie z pożywienia tego, czego potrzebuje. Wówczas leczenie najczęściej musi prowadzić specjalista gastroenterolog. Anemia towarzyszy również przewlekłej niewydolności nerek, cukrzycy, chorobom serca, HIV. Leczenie i wybór specjalisty (diabetologa, kardiologa, nefrologa czy immunologa) zależy od wstępnie ustalonej przyczyny.
A jeśli to problem ze szpikiem?
Problemami ze szpikiem kostnym zajmuje się hematolog. Nie wpadaj jednak w panikę tylko dlatego, że masz anemię. Fakt, czasem tak objawia się choroba nowotworowa, białaczka, jednak rzadko jej jedynym objawem jest niedokrwistość. Inne parametry krwi, np. poziom leukocytów, a także rozmaz, wskaźniki stanu zapalnego, także są zaburzone, odstępstwa od normy spore, itd. Nawet jeśli potwierdzi się, że przyczyną jest zaburzenie funkcji szpiku kostnego, to jeszcze nie wyrok. Interpretację wyników i diagnozę zostaw lekarzom i pamiętaj, że wczesne rozpoznanie zawsze zwiększa twoje szanse na pełne wyleczenie. Zatem: nie lekceważ anemii, ale i nie panikuj. Aż w 80% przypadków za anemią stoi jedynie niedobór żelaza.
Więcej na ten temat, w tym o objawach, leczeniu, diecie w anemii
Grypa miewa najczęściej ciężki przebieg i nie należy jej mylić ze zwykłym przeziębieniem Shutterstock
Grypa
Nie dość, że grypę wciąż mylimy z przeziębieniem, to jeszcze coraz częściej wierzymy, że usunięcie objawów za pomocą leków bez recepty to wystarczająco dużo, by bez obaw iść do pracy. Tymczasem grypa to poważna choroba, którą trzeba wyleżeć, jeśli chcemy uniknąć groźnych powikłań.
Kiedy jest niebezpiecznie?
Na powikłania grypy najbardziej narażeni są chorzy po 65 roku życia, dzieci między 6. miesiącem, a 4. rokiem życia, pensjonariusze domów opieki, dzieci i dorośli z przewlekłymi chorobami płuc i układu krążenia, osoby z osłabionym układem odporności oraz kobiety w ciąży. Najczęstsze powikłania grypy dotyczą bakteryjnego lub wirusowego zapalenia płuc, zapalenia mięśnia sercowego oraz infekcji centralnego systemu nerwowego.
Zapalenie płuc w przebiegu grypy następuje w wyniku bezpośredniego ataku wirusa na tkankę płucną lub wtórnego nadkażenia bakteryjnego osłabionego przez wirus organizmu.
Zapalenie płuc rozwija się zazwyczaj około 5 dni po rozpoczęciu infekcji. Wskazywać na nie mogą objawy takie jak: osłabienie, dreszcze i poty towarzyszące wysokiej gorączce, męczący kaszel, ból w klatce piersiowej, skrócenie oddechu i duszność. W przypadku zaobserwowania powyższych objawów należy jak najszybciej skontaktować się z lekarzem.
Zapalenie mięśnia sercowego rozwija się zazwyczaj 1-2 tygodnie od wystąpienia objawów grypy. Najczęściej przejawia się ogólnym osłabieniem, zmęczeniem, przyspieszoną akcją serca i bólami w okolicy zamostkowej. W części przypadków przebiega zupełnie bezobjawowo przejawiając się jedynie okresowymi, niecharakterystycznymi zaburzeniami rytmu serca, może jednak przebiegać piorunująco prowadząc nawet do śmierci.
Pogrypowe powikłania ze strony układu nerwowego najczęściej występują u dzieci i dotyczą encefalopatii (zespołu Reye'a), zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenia rdzenia oraz zespołu Guillain-Barre.
Skąd mam wiedzieć, że to grypa, a nie przeziębienie?
Grypa zaczyna się nagle i mocno - jesteśmy dosłownie "ścięci z nóg". Natychmiast pojawia się gorączka, która jest wyższa niż przy przeziębieniu - od ponad 38 do 40 st. C. Jesteśmy bardzo osłabieni, wydaje nam się, że nie mamy siły nawet na bezczynne leżenie w łóżku. Bardzo boli głowa, mięśnie i stawy. Bardzo charakterystyczne dla grypy są też bóle w klatce piersiowej.
Uwaga! Przy "banalnym" przeziębieniu niewłaściwie leczonym też pojawiają się groźne powikłania. Czego się spodziewać i jak temu zapobiegać, wyjaśnia lekarz Karolina Turżańska.
Ospa wietrzna u dorosłych ma cięższy przebieg niż u dzieci Shutterstock
Ospa wietrzna
Choroba wydaje się tak banalna, że niedawno w Polsce panowała moda na "ospa party", czyli rodzice przyprowadzali zdrowe dzieci na spotkanie z dzieckiem chorym na ospę, żeby mieć ją już "z głowy". Dopóki jedno z zakażonych w ten sposób nie umarło..To sytuacja ekstremalna, ale generalnie przechorowanie ospy nie musi być fajne, a problem powraca po latach, w postaci półpaśca.
Może być lekko, ale...
Fakt: prawie 90% naszej populacji przechodzi ospę wietrzną w dzieciństwie, zazwyczaj bez groźnych powikłań. Ci, którzy uniknęli zakażenia, niekoniecznie mogą mówić o wielkim szczęściu. Przed laty nie było możliwości szczepienia się przeciwko temu tylko pozornie łagodnemu wirusowi, więc ci, co nie chorowali, nie są też odporni. Gdy w końcu herpeswirus VZV ich dopadnie, bywa naprawdę niebezpieczny.
U dzieci najczęstszym powikłaniem ospy wietrznej jest infekcja bakteryjna skóry, ale zdarzają się i poważniejsze, w tym wymagające hospitalizacji zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, mózgu, płuc, mięśnia sercowego, stawów, nerek lub wątroby. W skrajnych wypadkach, zwłaszcza w przypadku wyraźnego obniżenia odporności, mogą doprowadzić do śmierci.
U dorosłych ryzyko zgonu w wyniku powikłań jest znacznie wyższe, aż 25-krotnie w stosunku do dzieci w przedziale wiekowym 1-4. Dorosłych szczególnie często dopada zapalenie płuc po zakażeniu wirusem ospy wietrznej. Zwykle rozwija się w pierwszym tygodniu od pojawienia wykwitów. Czasem objawy duszności są tak nasilone, że chorzy wymagają wsparcia respiratora (tzw. "sztucznego płuca").
Szczególną czujność powinny zachować kobiety w ciąży, które nie chorowały na ospę wietrzną. Znacznie wzrasta u nich ryzyko porodu przedwczesnego, poronienia, obumarcia płodu. Jeśli dziecko urodzi się żywe, niewykluczone, że będzie znacznie zaburzone rozwojowo. Wirus może spowodować poważne opóźnienie umysłowe, małogłowie, wady wzroku, nieprawidłowości w układzie kostnym.
Złapiesz bez trudu...
Herpes virus varicellae, powodujący ospę wietrzną, jest niezwykle zaraźliwy. W naszym klimacie najczęściej atakuje pod koniec zimy lub na początku wiosny, gdy generalnie jesteśmy osłabieni i podatni na infekcje.
Przed zakażeniem ospą wietrzną, dorosłych i dzieci chroni szczepienie (niestety, odpłatne). Jeśli dla ciebie jest już jednak za późno na profilaktykę, przygotuj się przynajmniej na kilka dni nieprzyjemnych dolegliwości.
U dzieci starszych i osób dorosłych przed wysypką pojawia się niezbyt wysoka gorączka, bóle stawów i mięśni, głowy oraz brzucha, ogólne zmęczenie. Objawy, które łatwo pomylić z przeziębieniem. Wątpliwości co do przyczyny dolegliwości rozwiewają wykwity. Najczęściej są bardzo liczne, pojawiają się na całym ciele, głównie na brzuchu, plecach, szyi, głowie.
Im starsza ofiara wirusa, tym więcej krostek na błonach śluzowych jamy ustnej, krocza i na spojówkach. W tych miejscach są szczególnie uciążliwe, zwłaszcza, że okropnie swędzą. Początkowo wyglądają jak drobne plamki, szybko jednak tworzą się na nich pęcherzyki wypełnione płynem. Zwykle musi upłynąć tydzień, by przyschły i utworzyły strupki. Jeśli jednak nie zapanujesz nad drapaniem, mogą pozostać nieestetyczne blizny. Grozi ci też nadkażenie bakteryjne, wymagające leczenia antybiotykiem.
Nie czekaj, aż twój stan wyraźnie się pogorszy. Podejrzewasz ospę u siebie lub dziecka? Koniecznie odwiedź internistę, a gdy kłopoty ma pociecha, pediatrę. Nie tylko dlatego, że potrzebne jest zwolnienie lekarskie, a nawet najbardziej charakterystyczne zmiany skórne można jednak pomylić....
Ospa: odległe konsekwencje
Kiedy uporasz się już z ospą wietrzną, miej świadomość, że wirus może ponownie uderzyć, tym razem w postaci półpaśca. Prawdopodobnie choroba atakuje tylko tych, którzy chorowali kiedyś (nawet w bardzo wczesnym dzieciństwie) na ospę wietrzną lub przeszli infekcję bezobjawowo. Zwykle jest bowiem skutkiem reaktywacji uśpionego zakażenia, zazwyczaj w wyniku nagłego spadku odporności .
Półpasiec objawia się nie tylko nieestetycznym wykwitem na twarzy, ewentualnie na klatce piersiowej, po jednej stronie, ale i dokuczliwym bólem. Dolegliwości mogą utrzymywać się przez wiele tygodni (nerwobóle u osób starszych nawet miesiącami), a wśród nich porażenie nerwu twarzowego czy słuchowego. Choroba może wracać. Zawsze wymaga konsultacji lekarskiej, gdyż czasem uaktywnia się wtórnie do choroby nowotworowej, czyli jest przede wszystkim objawem jeszcze poważniejszego problemu.
Więcej na ten temat:
Półpasiec, czyli ospa wietrzna reaktywacja
Zobacz także:
