Dołącz do Zdrowia na Facebooku!
Przełyk: położenie i funkcje
Przełyk (łac. esophagus, czyli "nosiciel pokarmów") to jedna z części przewodu pokarmowego. Łączy gardło z żołądkiem. Sam nie wchłania pokarmu - jedynie go transportuje. Przełyk człowieka ma około 23-25 centymetrów. Zaczyna się na poziomie szóstego kręgu szyjnego, a kończy na wysokości dziesiątego lub jedenastego kręgu piersiowego.
Przełyk: budowa
Budowa przełyku przybiera kształt podłużnego tunelu, zbudowany jest z mięśni i błon. Dzieli się na trzy części. Są to część szyjna, część piersiowa i część brzuszna. Przełyk ma także trzy zwężenia. Pierwsze z nich to zwężenie górne, które jest przejściem gardła w przełyk. W zwężeniu górnym umiejscowiony jest zwieracz górny przełyku. Zwężenie środkowe znajduje się na poziomie rozdwojenia tchawicy. Zwężenie dolne, zwane także zwężeniem brzusznym, położone jest nieco powyżej wpustu żołądka. Zwężenie dolne to zwieracz dolny przełyku. Jeśli jego skurcz jest zbyt słaby, kwaśna treść pokarmowa się cofa - w ten sposób powstaje refluks żołądkowo-przełykowy.
Ściana przełyku zbudowana jest z błony śluzowej, utkania podśluzowego, błony mięśniowej i błony zewnętrznej. Błona mięśniowa napina przełyk, a jej skurcze "popychają" i mieszają pokarmy i płyny. Ściana przełyku wytwarza śluz, który sprawia, że przełyk jest wilgotny i ułatwia przyjmowanie pokarmów.
Przełyk: choroby
Przełyk, mimo swojej prostej budowy, może stać się miejscem rozwoju wielu chorób. Najczęstsze choroby przełyku to refluks, nowotwory, achalazja, dysfagia, uchyłki, żylaki, zespół Mallory'ego-Weissa i przełyk Barretta.
Choroba refluksowa wynika z nieprawidłowego działania zwieracza dolnego przełyku. Jego zbyt długie rozluźnienie sprawia, że kwaśna treść żołądkowa się cofa. Refluks może przekształcić się w stan zapalny, a następnie w zwężenie przełyku, wrzody czy chorobę Barretta. Choroba refluksowa objawia się poczuciem cofania się pokarmu, zgagą, pieczeniem, bólem w klatce piersiowej. Więcej o chorobie refluksowej przeczytasz tutaj.
Rak przełyku to często występujący nowotwór. Powoduje go przede wszystkim niezdrowy tryb życia. 90% zachorowań to rak płaskonabłonkowy. Wśród chorych przeważają mężczyźni po 45. roku życia. Czynniki podwyższające ryzyko zachorowania na ten nowotwór to palenie papierosów, picie alkoholu, częste spożywanie gorących i pikantnych posiłków, niedobory witamin, choroba refluksowa, achalazje, uchyłki. Poparzony przełyk jest szczególnie podatny na powstawanie nowotworów. Więcej informacji na temat raka przełyku znajduje się tu.
Achalazja przełyku, podobnie jak refluks, jest spowodowana niewłaściwym funkcjonowaniem dolnego zwieracza przełyku. Zwieracz nie otwiera się w trakcie jedzenia - w efekcie pokarmy nie mogą przejść dalej, do żołądka. Chory cierpi na problemy z przełykaniem, czyli dysfagię. Objawy achalazji to cofanie się treści pokarmowych, ból na linii przełyku, pieczenie, odbijanie, trudności z jedzeniem. Więcej o achalazji dowiesz się stąd.
Uchyłki przełyku to uwypuklenia ściany przełyku na zewnątrz. Powodują trudności z połykaniem, są także przyczyną przykrego zapachu z ust. Ryzyko wystąpienia uchyłków rośnie wraz z wiekiem. Choroba może doprowadzić do zwężenia przełyku. Kliknij tutaj, aby dowiedzieć się o uchyłkach więcej.
Żylaki przełyku to poszerzenie naczyń żylnych dolnej części przełyku. Powstają przede wszystkim (w 90%) z powodu marskości wątroby. Konsekwencją żylaków może być krwotok - zarówno łagodny, jak i poważny, chlustający, w postaci krwistych wymiotów. 30% krwotoków wynikających z żylaków kończy się śmiercią. Więcej o żylakach przełyku możesz przeczytać tutaj.
Zespół Mallory'ego-Weissa to pęknięcie błony śluzowej przełyku w wyniku częstych lub intensywnych i długotrwałych wymiotów. Czasem pęka także błona śluzowa żołądka. Choroba grozi przede wszystkim osobom nadużywającym alkoholu oraz pacjentom po chemioterapii (mogą się wtedy pojawiać gwałtowne wymioty).
Przełyk Barretta to choroba, w której dochodzi do zmiany w obrębie nabłonka przełyku. Nabłonek wielowarstwowy płaski zastępowany jest przez nabłonek wielowarstwowy walcowaty, który występuje przede wszystkim w żołądku. Dochodzi do zatarcia granicy między nabłonkami w przejściu z przełyku do żołądka. W większości przypadków przełyk Barretta nie daje objawów. Czasem pojawiają się symptomy przypominające refluks żołądkowy - zgaga, problemy z przełykaniem, wymioty. Choroba Barretta zwiększa ryzyko zachorowania na nowotwór przełyku. Jeśli chcesz dowiedzieć się o przełyku Barretta więcej, kliknij tutaj.
