Sok trzustkowy - substancja niezbędna w procesie trawienia. Skład soku trzustkowego i jego rola w organizmie

Sok trzustkowy to sok trawienny wydzielany przez, jak sama nazwa wskazuje, trzustkę. Bez niego proces trawienia nie mógłby się odbyć. Sok trzustkowy zawiera enzymy trawienne, które poddają pokarm chemicznej obróbce.

Dołącz do Zdrowia na Facebooku!

Sok trzustkowy - co to jest?

Sok trzustkowy (łac. succus pancreaticus) to płynna substancja, którą produkuje zewnątrzwydzielnicza (egzogenna) część trzustki. Trzustka zaczyna wytwarzanie soku pod wpływem bodźców pokarmowych - wzroku, węchu, smaku, w końcu samej treści pokarmowej. Poprzez przewód trzustkowy główny (przewód Wirsunga) i przewód trzustkowy dodatkowy (przewód Santoriniego) wydzielina dostaje się do dwunastnicy.

> Przeczytaj: Trzustka - to warto o niej wiedzieć

Sok trzustkowy należy do soków trawiennych, dzięki którym pokarm poddawany jest w organizmie niezbędnej obróbce. Inne soki trawienne to ślina, sok żołądkowy, żółć i sok jelitowy. Zawierają enzymy trawienne, które umożliwiają rozkład treści pokarmowej. Nasze ciało dziennie produkuje od 8 do 10 litrów soków trawiennych, z czego sok trzustkowy to od 1 do 4 litrów (w zależności od rodzaju przyjmowanego pokarmu). Sok trzustkowy ma jasną barwę i wodnistą konsystencję.

Sok trzustkowy - skład

Sok trzustkowy zawiera przede wszystkim wodę, elektrolity, wodorowęglany i enzymy trawienne, które często przybierają postać nieaktywnych proenzymów "włączających się" dopiero w jelitach. Enzymy trzustkowe to wchodzące w skład soku trzustkowego to:

• lipaza
• trypsyna,
• chymotrypsyna,
• amylaza,
• nukleaza,
• elastaza,
• karboksypeptazy,
• fosfolipaza,
• esterazy.

Oprócz enzymów w soku trzustkowym występują: sód, potas, magnez, wapń, chlor, fosfor, siarka, wodorowęglany, azot, mocznik i kwas moczowy.

Sok trzustkowy - funkcje

Sok trzustkowy ma odczyn obojętny lub zasadowy - jego pH waha się między 7,1 a 8,4. Neutralizuje kwaśną treść pokarmową i przetrawia składniki odżywcze, aby przygotować je do wchłaniania. Trzustka wydziela także substancje, które hamują działanie enzymów trawiennych w niej samej; w ten sposób zapobiega samostrawieniu. Taka substancja to na przykład inhibitor trypsyny. Gdyby nieaktywne proenzymy uaktywniły się w trzustce, doprowadziłoby to do poważnych schorzeń tego narządu.

Sok trzustkowy - choroby

Badania enzymów trzustkowych przeprowadza się najczęściej wtedy, gdy zachodzi podejrzenie chorób trzustki. Jeśli analiza kału nie wykaże obecności trypsyny i chymotrypsyny, może to oznaczać mukowiscydozę, przewlekłe lub ostre zapalenie trzustki albo raka trzustki. Badanie elastazy trzustkowej ma służyć wykryciu ewentualnej niewydolności zewnątrzwydzielniczej trzustki. Podwyższony poziom lipazy natomiast może oznaczać ostre zapalenie trzustki, niedrożność jelit, przewodu trzustkowego, dróg żółciowych, dwunastnicy, perforację wrzodu dwunastnicy, zapalenie otrzewnej czy raka trzustki. Zbyt duże stężenie amylazy sugeruje ostre zapalenie trzustki, niewydolność nerek, choroby wątroby czy zapalenie pęcherzyka żółciowego.

Anatomia człowieka: trzustka