Trzustka to nieduży gruczoł umiejscowiony w górnej części jamy brzusznej. Charakteryzuje się wydłużonym i lekko spłaszczonym kształtem, który może przypominać młotek lub haczyk. Na jej powierzchni odkłada się tłuszcz, który nadaje je żółtawy odcień. W zależności od wykonywanych przez nią funkcji wyróżnia się część wewnątrzwydzielniczą oraz zewnątrzwydzielniczą. Więcej o trzustce i pełnionych przez nią funkcji przeczytasz tutaj .
To, co w niej najlepsze
Podstawowym zadaniem części zewnątrzwydzielniczej jest trawienie. Wytwarzany przez trzustkę sok trzustkowy składa się z szeregu enzymów, które odpowiadają za rozkład białek, tłuszczów oraz węglowodanów. Do enzymów trzustkowych zalicza się dziewięć związków i są to:
- amylaza trzustkowa
- trypsynogen
- chymotrypsynogen
- elastaza
- lipaza trzustkowa
- nukleoza
- hydroliza estrów cholesterolowych
- fosfolipaza
- karboksypeptydaza
Co robią i dlaczego są ważne?
Nieprawidłowe stężenie enzymów trzustkowych może mieć różne przyczyny. Bardzo często jest ono pierwszym objawem zapalenia trzustki lub dużo poważniejszej choroby jaką jest mukowiscydoza. Zaburzone wydzielanie enzymów sprzyja rozwojowi choroby nowotworowej, przewlekłego zapalenia trzustki oraz przetoki trzustkowej.
Amylaza trzustkowa - enzym ten wydzielany jest nie tylko przez trzustkę, ale i w niewielkiej ilości przez jądra, jajniki, jelito cienkie oraz gruczoł mlekowy. Amylaza uczestniczy w rozkładzie wielocukrów (skrobia, glikogen) na cukry proste. Poziom amylazy określa się na podstawie badania krwi lub moczu. W zależności od rodzaju testu jej stężenie nie powinna przekraczać 20 - 125 m/l we krwi oraz nie więcej niż 600 m/l w moczu. Więcej o amylazie trzustkowej czytaj tutaj .
Trypsynogen - to proenzym, który z trzustki transportowany jest do dwunastnicy, pod wpływem działających w niej enzymów przekształca się trypsynę. Podstawowym zadaniem tego enzymu jest rozkład białkowych substancji pokarmowych na aminokwasy. Jego stężenie bada się u chorych na mukowistydozę. Powstające na skutek choroby zatory śluzowe uniemożliwiają przedostanie się enzymu do jelita i rozpoczęcie trawienia białek.
Chymotrypsynogen - jego działanie aktywuje trypsynogen i podobnie jak on odpowiada za trawienie i rozkład białek. Jednak w przeciwieństwie do niego nie prowadzi do krzepnięcia krwi. Poziom enzymu sprawdzany jest u chorych z podejrzeniem mukowiscydozy lub niewydolności trzustki.
Elastaza - wytwarzana jest zarówno przez trzustkę oraz granulocyty, czyli jeden z elementów budujących białe krwinki. Odpowiada przede wszystkim za metabolizm białek.
Lipaza trzustkowa - ten wytwarzany przez trzustkę enzym trafia do dwunastnicy w formie nieaktywnej (występuje również w tkance tłuszczowej). Dopiero pod wpływem działających w niej kwasów żółciowych, fosfolipidów lub białek uaktywnia się. Podstawowym zadaniem enzymu jest hydroliza, czyli wymiana wiązań estrowych triacylogliceroli. Produktem reakcji są wolne kwasy tłuszczowe oraz monoacyloglicerol. Lipaza trzustkowa rozpuszcza się w wodzie. Prawidłowe stężenie lipazy we krwi nie powinno przekraczać 160U/l.
Nukleoza - szczególna grupa enzymów, występują one m.in. w kwasach nukleinowych gdzie rozdzielają dwa rodzaje wiązań.
Hydroliza estrów cholesterolowych - enzym ten odpowiada za metabolizm cholesterolu
Fosfolipaza - uczestniczy w rozkładzie fosfolipidów oraz trawieniu tłuszczów
Karboksypeptydaza - enzym trawienny odpowiadający za rozpad aminokwasów
Chcesz się dowiedzieć więcej, coś Cię niepokoi, zapytaj lekarza
Czytaj także:
Ból brzucha - powiedz, gdzie i jak ci dokucza. Na podstawie objawów można postawić wstępną diagnozę
